Page 393 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

3. Ünite: Doğal Sistemler ve Süreçler

• Sıcaklık genel olarak Ekvator’dan kutuplara doğru azalır� • KYK’deki izoterm eğrileri ocak ayına göre daha az girinti ve
• En yüksek sıcaklıklar Yengeç Dönencesi çevresindeki Bü- çıkıntı yapar� Nedeni; kara ve denizler arasındaki sıcaklık

yük Sahra Çölü’nde görülür� KYK, GYK’den daha sıcak- farkının yazın azalmasıdır�
tır� Çünkü, karaların oranı daha fazladır� KYK’de yüksek Sıcaklık K
Sıcaklık Kuşaklarıuşakları
enlemlerde kıtaların batı kıyıları doğu kıyılarından daha • Sıcaklık kuşaklarının oluşumundaki başlıca etmenler; Yer
sıcaktır� Bunun nedeni, sıcak okyanus akıntılarının etkili
küre’nin şekli, kara ve denizlerin dağılışı, sıcak ve soğuk su
olmasıdır� akıntıları ve genel hava dolaşımıdır�

Ocak Ayı Ortalama Sıcaklık Dağılışı
Ocak Ayı Ortalama Sıcaklık Dağılışı • Sıcak, ılıman ve soğuk kuşaktan oluşur� Sınırları yarım kü-
relerde aynı değildir�
EDİTÖR YAYINLARI
TÜRKIYE’DE SICAKLIĞIN DAĞILIŞI
• Türkiye’de coğrafi koşullara bağlı olarak bölgelere göre or-

talama sıcaklık değerlerinde belirgin farklılıklar görülür�
• Enlem etkisiyle güneyden kuzeye gidildikçe ve yükseltinin
batıdan doğuya doğru artması nedeniyle sıcaklıklar düşer�
Güneşlenme Süresi
Güneşlenme Süresi
• Türkiye’de güneşlenme süresi, genel olarak güneyden ku-
zeye doğru doğru azalır�
• En sıcak yerler, Oğlak Dönencesi’nin geçtiği karalardır� Ne- • Bu durumun oluşmasında enlemin yanı sıra bulutlu gün sa-

deni, yaz mevsiminin yaşanması ve alçalıcı hava hareket- yısı da etkilidir�
lerinin olmasıdır� • Yıllık 3�250 saat ile Şanlıurfa ve Mardin, en fazla güneşlen-
• En soğuk yer Sibirya’dır� Bu bölgenin daha kuzeyindeki en- me süresine sahip illerdir�

lemlerden soğuk olmasında karasallık etkili olmuştur� • Yıl içinde güneşlenme süresinin en az olduğu iller ise 1�750
• KYK’deki izotermler çok girinti-çıkıntı yapar, bunun nedeni; saat ile Trabzon, Rize ve Artvin’dir�
kış mevsimini yaşayan KYK’de kara ve denizler arasındaki BASINÇ
sıcaklık farkının artmasıdır� • Yer çekimine bağlı olarak her maddenin belirli bir ağırlığı
vardır�
Temmuz Ayı Ortalama Sıcaklık Dağılışı emmuz Ayı Ortalama Sıcaklık Dağılışı
T
• Maddeler, ağırlıkları oranında bulundukları yüzeye bir baskı

uygularlar� Buna basınç denir�
• Atmosferdeki gazların yer çekiminin etkisine bağlı olarak
yeryüzüne uyguladığı etkiye atmosfer basıncı ya da hava
basıncı denir�
• Barometre ile ölçülür ve milibar olarak ifade edilir�
• Aynı basınca sahip olan noktaların birleştirilmesiyle oluştu-

rulan iç içe kapalı eğrilere izobar adı verilir�
o
Normal Basınç: 45 Kuzey enleminde, deniz seviyesinde,
o
15 sıcaklıkta ölçülen basınçtır� 760 MmHg ya da 1013,25 mb
• En yüksek sıcaklıklar Yengeç Dönencesi çevresindedir� (phPa) olarak ifade edilir�
Nedeni; yaz mevsiminin yaşanması ve dönenceler çevre- Yüksek Basınç (Antisiklon): Çevresine göre yüksek değerlere
sinde görülen alçalıcı hava hareketleridir� sahip olan basınç alanlarıdır�
• En düşük sıcaklıklar GYK’de Antarktika Kıtası’ndadır� Ne- Alçak Basınç (Siklon): Çevresine göre alçak değerlere sahip
deni; yaşanan mevsim ve Güneş ışınlarının geliş açısıdır� olan basınç alanlarıdır�

Coğrafya 393