Page 390 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

3. Ünite: Doğal Sistemler ve Süreçler

Sıcaklığın Dağılışını E
Sıcaklığın Dağılışını Etkileyen tkileyen FaktörFaktörler ler b. Dünya’nın Eksen Eğikliği ve Yıllık Hareketi (Mevsimler)
1. Güneş Işınlarının Y
1. Güneş Işınlarının Yere Düşme Açısı ere Düşme Açısı • Dünya, Güneş etrafında dönerken eksen eğikliği nedeniyle Gü-
neş ışınlarının yere düşme açısı yıl içerisinde değişir� Bu du-
rum sıcaklığın yıl içerisinde farklılık göstermesine neden olur�
90° 50°
50° c. Dünya’nın Günlük Hareketi
30°
30° • Dünya’nın günlük hareketine bağlı olarak Güneş ışınlarının
bir noktaya düşme açısı gün içerisinde değişir� Buna bağlı
10°
10° olarak gün içerisindeki sıcaklık değerleri değişmektedir�
0° 0° • Güneş’in ısıtma gücünün en fazla olduğu vakit saat
Batı Doğu
EDİTÖR YAYINLARI
YERYÜZÜ ATMOSFER 12�00’dir�
• Gün içinde sıcaklığın en düşük olduğu vakit ise Güneş’in
• Güneş ışınlarının dik açıyla geldiği yerlerde sıcaklık daha doğma zamanlarıdır� Nedeni gece boyunca ısı kaybetme-
fazla, eğik açıyla geldiği yerlerde ise daha az olur� sidir�
• Güneş ışınlarının yere düşme açısı, çeşitli faktörlere bağlı • Gün içerisinde en yüksek sıcaklık öğle vaktinde olmaz� Isı
birikiminin etkisiyle saat 14�00 en sıcak vakittir�
olarak değişir�
(En sıcak) 12.00
a. Dünya’nın Şekli ve Enlem 14.00
• Dünya’nın şekline bağlı olarak Ekvator’dan kutuplara doğru

Güneş ışınlarının yere düşme açıları küçülür�
• Bunun sonucunda da Ekvator’dan kutuplara doğru gidildik- Akşam Sabah
çe sıcaklıklarda azalma olur� Buna enlem etkisi denir� 18.00 06.00
(En soğuk)
Güneş ışınlarının Güneş ışınlarının Güneşlenen
2
geliş açısı atmosferde aldığı yol yüzey { 1 cm lik alana 1 dakikada gelen 2 kalori değerindeki
10° enerjiye Güneş sabitesi (solar konstrant) denir�

Astronomik Mevsimlerin Başlangıç Tarihleriarihleri
40° Astronomik Mevsimlerin Başlangıç T
21 Haziran Gün Dönümü
75°
• 21 Haziran’da Güneş ışınları öğle vakti Yengeç Dönence-
Ekvator
90° si’ne (23° 27’ kuzey enlemi) dik açıyla gelir�
• Bu tarihte meydana gelen durumlar şunlardır:

› Kuzey yarım kürede yaz, güney yarım kürede kış mev-
Sıcaklık Enlem İlişkisi: Ekvator’dan kutuplara gidildikçe sıcak-
lıklarda düşme, kutuplardan Ekvator’a gidildikçe sıcaklıklarda simi başlar�
artma olur� Buna enlem - sıcaklık ilişkisi denir� › Kuzey yarım kürede en uzun gündüz, güney yarım küre-
• Ekvator’dan kutuplara doğru bitkiler kuşaklara ayrılır� de en uzun gece yaşanır�

• Kutuplara doğru kalıcı kar sınırı alçalır� 23 Eylül Ekinoksu
• Denizlerin sıcaklığı ve tuzluluğu kutuplara doğru azalır� • 23 Eylül’de Güneş ışınları öğle vakti Ekvator’a dik açıyla gelir�
• KYK’de kuzeyden esen rüzgârlar sıcaklığı azaltırken gü- • Bu tarihte meydana gelen durumlar şunlardır:

neyden esen rüzgârlar sıcaklığı yükseltir� › Kuzey yarım kürede sonbahar, güney yarım kürede ilk-
bahar mevsimi başlar�
4800 m
2750 m › Dünya’nın her yerinde gece ve gündüz süresi eşittir�
1250 m
› Bu tarihte yaşanan gece ve gündüz eşitliğine ekinoks
0 m
28 o 46 o 62 o 90 o Enlem adı verilir�

390 Coğrafya