Page 392 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

3. Ünite: Doğal Sistemler ve Süreçler

• Denizler ağustos ayında daha sıcaktır� 7. Rüzgârlar
7. Rüzgârlar
• GYK’de karalarda en sıcak ay ocak, en soğuk ay temmuz- • Enlem faktörüne bağlı olarak sıcak veya soğuk eser�

dur� • KYK’de güneyden, GYK’de kuzeyden esen rüzgârlar; Ek-
• Kara ve denizlerin farklı ısınma ve soğuması sonucunda, vator yönünden geldiği için sıcaklığı arttırır�

meltem ve muson rüzgârları oluşur� • KYK’de kuzeyden GYK’de güneyden esen rüzgârları kutup
yönünden geldikleri için sıcaklığı düşürür�
5. Atmosfer Nemi
5. Atmosfer Nemi • Türkiye’de kuzeyden esen rüzgârlar sıcaklığı azaltırken gü-
• Nem aşırı ısınma ve soğumayı önler� neyden esen rüzgârlar sıcaklığı arttırır�
• Günlük ve yıllık sıcaklık farkını azaltır� 8. Bitki Örtüsü
8. Bitki Örtüsü
sahiptir� EDİTÖR YAYINLARI
• Güneş ışınlarının dik veya dike yakın açılarla düştüğü Ek- • Bitki örtüsünün sıcaklık üzerinde dengeleyici etkisi vardır�
vator ve çevresinin Dünya’nın en sıcak yeri olması gerekir� Bitki örtüsü, geceleri aşırı soğumayı, gündüzleri de aşırı
Ancak nem miktarının fazla olması bu durumu engellemiş- ısınmayı önler� Bu nedenle gece ve gündüz arasındaki sı-
tir� caklık farkı ormanlık alanlarda az iken bitki örtüsünden yok-
• Dünya’da sıcaklığın en yüksek değerlere ulaştığı yerler, sun alanlarda daha fazladır�
nem miktarının oldukça düşük olduğu dönenceler civarın- SICAKLIĞIN DÜNYA ÜZERINDEKI DAĞILIŞI
Izotermzoterm
daki çöllerdir� I
• Bulutlar ışıma yoluyla ısı kaybını azaltır ve kış mevsiminde • Sıcaklığı aynı olan noktaların birleştirilmesi ile elde edilen

bulutlu günler bulutsuz günlere göre daha ılıktır� eğrilere izoterm (eş sıcaklık eğrisi) denir�
• Havanın açık olduğu günlerde ısı kaybı fazladır ve ayaz a. Gerçek Izoterm Haritaları
yaşanır� • Yeryüzünde ölçülen sıcaklık değerlerine göre hazırlanan
haritalardır� Yükselti etkili değildir� Her yerin sıcaklığı deniz
6. Okyanus Akıntıları
6. Okyanus Akıntıları
seviyesine indirgenir�
• Okyanus akıntıları, denizlerde sıcaklığın Ekvator’dan ku- • Deniz seviyesine indirgenme =
tuplara doğru düzenli bir biçimde azalmasını engeller� Yükselti
• İngiltere 50 - 57 Kuzey enlemleri üzerinde bulunduğun- 200 m + Gerçek Sıcaklık
o
o
dan çok soğuk olması gerekirken kıyısından geçen Gulf
o
Stream (golfstrim) sıcak su akıntısı nedeniyle çevresine ̛ Örnek: 2900 m’de ölçülen sıcaklık -8 C ise bu yerin
o
indirgenmiş sıcaklığı kaç C’dir?
göre sıcak ve nemli bir iklime sahiptir�
• İngiltere ile aynı enlemlerde olan Kanada’nın doğu kıyıla- ̚ Çözüm: 2900 = + (-8)
200
rı Labrador Soğuk Su Akıntısı nedeniyle soğuk bir iklime
o
Buna göre 14, 5 + (-8) = 6,5 C dir�
• Sıcak kuşakta kıtaların doğu, orta kuşakta kıtaların batı kı- Dünya Yıllık Ortalama
Dünya Yıllık Ortalama Indirgenmiş Sıcaklık DağılışıIndirgenmiş Sıcaklık Dağılışı
yıları daha sıcaktır�
Labrador
Doğu Grönland
Oyoşivo
Alaska
Kanarya
Gulf Stream
Kaliforniya Kroşivo
Doğu
Benguela Avus tralya
Peru Brezilya Madagaskar
Batı Avus tralya

Soğuk su Sıcak su
392 Coğrafya