Page 311 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

2. Tema: Organizasyon

• Eklem boşluklarına yayılan lizozom enzimleri, eklem kı- Boşaltım Kofulu:
kırdağını tahrip eder ve kronik romatoid artirit hastalığına • Sindirim sonucu oluşan atıkların ekzositoz yoluyla hücre-
neden olur. den uzaklaştırılmasını sağlar.

Peroksizomlar (Mikro Cisimcikler) • Amip, öglena, paramesyum gibi canlılarda bulunur.
• Tüm ökaryotik hücrelerde bulunan tek katlı zarlı organeldir. Salgı Kofulu:

• Zehirli maddeleri yok eder. • Golgi aygıtında salgılamada görevlidir.
• Peroksizom organeli böbrek, karaciğer gibi hücrelerde bol- • İnsanda pankreas, tükürük, ter bezleri salgılarını salgı kofu-

dur. luyla hücre dışına gönderir.
EDİTÖR YAYINLARI
• Peroksizom içerdiği katalaz enzimi ile H2O2 gibi zehirli Depo Kofulu:

olan maddeyi zararsız su ve oksijene ayrıştırır. • Organik ve inorganik maddelerin depolandığı keselerdir.
• Yaşlı bitki hücrelerinde atıkların birikimi çok olduğundan
H O 2 Katalaz H O(s) + 1 O (g) küçük kofullar birleşerek merkezi kofulu oluşturur.
2
2
2
Hidrojen 2 • Depo kofullarında bitkilerde antosiyanin depolanır.
Peroksit • Antosiyanin toprağın pH’ına göre çiçeklerin mavi, pembe
Koful çiçekler açmasını sağlar.
• E. R, golgi, çekirdek ve hücre zarından oluşabilir. Kontraktil (Vurgan) Koful:
• Tek katlı zarlı organel olup sayıları, görevleri ve büyüklük- • Tatlı suda yaşayan amip,

leri çok değişkendir. paramesyum, öglenada Kontraktil Koful
• Hayvan hücrelerinde koful küçük ve çok sayıdadır. bulunur.
• Genç bitki hücrelerinde; koful küçük ve çok sayıdadır. Yaşlı • Az yoğun suda yaşadık-
larından hücre sitoplaz-
bitki hücrelerinde ise koful büyük ve az sayıdadır. maları su alır. Bu suyu Tatlı sularda yaşayan tek hüc-
• Hücrelerde; beslenme, sindirim, depo, osmotik basıncı vurgan kofullarla hücre- reli canlılar fazla suyu kontraktil

ayarlama ve boşaltım gibi görevleri bulunur. den uzaklaştırarak hüc- kofulla dışarıya atar.
renin patlamasını engellerler.
Besin Kofulu: Mitokondri
• Endositozla hücre içerisine alınan besinlerin bir zarla çev- • Tüm ökaryot canlılar- Dış zar
İç zar (Kr�sta)
rilmesiyle oluşur. Akyuvarların mikroorganizmaları etkisiz da görülür. DNA
hale getirmek için hücre içerisine alması sırasında besin • Kendine ait sıvısında R�bozom Matr�ks
kofulu oluşur. (matriks) DNA, RNA, Zarlar arası bölge
• Fagositoz ve pinositoz ile hücre içerisine alınacak madde- ribozom ve ETS’si M�tokondr�
lerin alınması sırasında oluşur. bulunur.
• Çekirdeğin kontrolünde bölünerek sayısını arttırabilir, ihti-

Sindirim Kofulu: yaç duyduğu proteinleri sentezleyebilir.
• Besin kofulunun lizozom organeli ile bütünleşmesi sonucu • Prokaryotlarda ve memeli alyuvarında bulunmaz.
oluşur. • Hücrenin enerji ihtiyacına göre sayısını arttırabilir.
• Endositoz ile alınan besinlerin sindirimi yapılarak oluşan • Çift zarlı olup içteki zar kıvrım (krista) yaparak yüzeyini
genişletir. Böylece daha fazla enerji üretimini sağlar. ETS
monomerlerin sitoplazmaya geçmesini ve hücrenin kullan-
(elektron taşıma sistemi)’yi taşır.
masını sağlar. • Hücre işlevleri için gerekli olan enerjinin (ATP) çoğu oksi-
• Amip, öglena, paramesyum ve akyuvarlarda bulunur. jenli solunumla burada üretilir.

Biyoloji 311