Page 315 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

2. Tema: Organizasyon

› Hipertonik Ortam: Yüksek derişim anlamı taşımaktadır.
Madde yoğunluğunun sıvı yoğunluğundan daha fazla
olduğu ortamdır. Örneğin; deniz suyu hipertonik ortamdır.

› İzotonik Ortam: Madde yoğunluğunun sıvı yoğunluğuyla
eşit olduğu ortama denir. Örneğin; kan plazması, lens
sıvısı izotonik ortamlardır. ATP ADP
Taşıyıcı protein Bağlanma bölgesi

Hücredeki su oranı Hücredeki su oranı Hücredeki su oranı
1) Endositoz
EDİTÖR YAYINLARI
X X X •
Osmotik Hücre zarından geçemeyecek büyüklükte olan maddelerin
denge hücre içine alındığı geçiş yöntemidir.
Plazmoliz Zaman Zaman Turgor Zaman
Hipertonik ortam İzotonik ortam Hipotonik ortam • Bu geçişte enerji ve enzim kullanılır.
X: Normal değer
• Canlı hücrelerde gerçekleşir.
• Hücre zarında meydana gelen çöküntü ve uzantılar ile etra-
Diyaliz fı çevrilen madde hücre içine alınır.
• Bazı moleküllerin seçici geçirgen zardan difüzyonuna di- • Bu esnada hücre yüzeyi azalır. Çünkü hücre zarı kaybı vardır.
yaliz denir. • Geçiş sadece dışarıdan içeriye doğru tek yönlü gerçekleşir.
• Böbrek hastalarının bağlandığı diyaliz makinesi bu pren- • Hücre içerisine alınacak maddenin etrafı hücre zarı ile kap-

siple çalışır. lanır ve besin kofulu oluşturur.
• Böbrek yetmezliği görülen insanların kanında su, tuz, üre • Çeperi olan hücreler endositoz yapamaz (bitki, bakteri, ar-
gibi maddeler artar. keler ve mantar hücreleri).
• Diyaliz makineleri yarı geçirgen zar ile kanın temizlenme- • Endositoz yapan hücrelerde lizozom organeli bulunmak

sini sağlar. zorundadır.
• Temizlenen kan tekrar hastanın vücuduna verilir. • Hücrelerde iki çeşit endositoz olayı gerçekleşir:
• Diyaliz, bireye böbrek nakli yapılana kadar gerçekleştirilen • Eğer alınan madde katı ise fagositoz, sıvı olarak büyük

bir işlemdir. maddeler alınırsa pinositoz gerçekleşir.
Fagositoz:
• Zardan geçemeyen büyük moleküllü katı maddeleri yalancı
B. Aktif Taşıma
ayak uzantılarıyla hücre içine alır.
• Maddeler yoğunluğun az olduğu ortamdan çok olduğu or-
tama doğru taşınır. • Hücre içine alınacak madde yalancı ayaklar ile sarılır ve
hücre içinde oluşturulan kese içinde paketlenir.
• Canlı hücrelerde görülen bir madde geçişi yöntemidir. • Paketlenen madde besin kofulu olarak içeri alınır.
• Maddelerin hücre zarından geçişi sırasında enzimler ve ta- • Besin kofulu sindirim enzimi taşıyan lizozom ile birleşerek
şıyıcı proteinler kullanılır.
besin sindirilir.
• Sıcaklık ve pH gibi çevre faktörlerinden etkilenir. • Fagositozda hücre zarı yüzeyi azalır.

• Madde geçişi sırasında ATP harcanır. • Hücre içinde besin kofulu oluşur.
• Taşıma çift yönlüdür. Küçük yapılı moleküller taşınır. • Hücre çeperi olan canlılarda gözlenmez.

• Hücre aktif taşıma ile hücre içine madde alabilir veya aktif • Amip, öglena gibi tek hücreli canlıların beslenmesi ve akyu-
taşıma ile hücreden madde atabilir. varların mikropları yok edişi fagositoz yoluyla olur.

Biyoloji 315