Page 119 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

1. Tema: Sözün İnceliği

YAZIM (İMLA) KURALLARI • Düşünce, hayat tarzı, politika, ülkeler topluluğu anlamında
kullanılan “doğu” ve “batı” sözcükleri büyük harfle başlar:
Büyük Harflerin Kullanımı \ Bu mistik anlayış sadece Doğu’da var. / Yaşanan olaylar-
• Tüm cümleler büyük harfle başlar: dan sonra Batı ile ilişkilerimiz bozuldu.
\ Bugün erken kalktım. Çünkü yapacak çok işim vardı. Ali
ile beraber önce ödevlerimizi yapıp sonra da balık tutmaya • Yer adları (kıta, bölge, il, ilçe, semt, köy, mahalle, cadde,
gidecektik.
sokak) büyük harfle başlar:
• Mektuplarda ve resmî yazışmalarda hitaplar büyük harfle \ Afrika, Asya, Doğu Anadolu, İç Anadolu, İstanbul, Londra,
başlar: Erdemli, Beypazarı, Üsküdar, Bayrampaşa, Cumhuriyet
\ Sevgili Arkadaşım, Değerli İzleyiciler, Pek Muhterem Baba- Mahallesi, Cemre Sokak...
cığım, Canım Annem... UYARI: Özel ada dâhil olmayıp tamlama kuran şehir, il, ilçe,
başlar: EDİTÖR YAYINLARI
• Özel isimler, özel isimlere bağlı ünvanlar ve takma adlar belde, köy sözcükleri küçük harfle başlar:
büyük harfle başlar: \ Sivas ilinde, Malatya ilinin Yeşilyurt ilçesi, Karapınar köyü,
\ Doktor Ahmet Bey, Edirneli Koca Recep, Topal Adem, Deli Eskipınar kasabası...
Hasan Çavuş, Mareşal Fevzi Çakmak, Muhibbi (Kanuni
Sultan Süleyman), Deli Ozan (Faruk Nafiz Çamlıbel) ... • Yer adlarından önce gelen yön adları büyük, yer adlarından
sonra gelen yön adları ise küçük harfle başlar:
• Hayvanlara verilen özel adlar büyük harfle başlar: \ Kuzey Amerika, Batı Anadolu, Güneydoğu Anadolu...
\ Karabaş, Tekir, Çomar, Boncuk, Minnoş, Pamuk, Sarıkız...
\ Amerika’nın kuzeyi, Anadolu’nun batısı, Asya’nın doğusu...
• Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin her kelimesi büyük
harfle başlar. Ancak özel ada dâhil olmayan “gazete, dergi, • Yer adlarında ilk isimden sonra gelen ve tür bildiren deniz,
tablo” sözcükleri küçük harfle başlar: göl, nehir, dağ, ova, kanal, geçit, boğaz gibi ikinci isimler
\ Safahat, Sinekli Bakkal, Varlık, Resmî Gazete, Milliyet büyük harfle başlar:
gazetesi, Kaplumbağa Terbiyecisi, Yüzüncü Yıl Marşı... \ Çanakkale Boğazı, Van Gölü, Ağrı Dağı, Fırat Nehri, Konya
Ovası, Ege Denizi, Süveyş Kanalı, Kalkanlı Geçidi, Ege
• Akrabalık adı olup da lakap ve ünvan adı olan kelimeler Denizi...

büyük harfle başlar ve bu kelimeler özel addan önce gelir. • Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt gibi yapı adlarının bütün
ancak akrabalık bildiren kelimeler özel addan sonra geli- kelimeleri büyük harfle başlar:
yorsa küçük harfle başlar: \ İshakpaşa Sarayı, Malabadi Köprüsü, Alanya Kalesi, Çan-
\ Baba Kemal, Nene Hatun, Dayı Tahir, Telli Baba... kaya Köşkü, Tonyukuk Anıtı...

• Saygı bildiren sözcüklerden sonra gelen makam, mevki, • Kurum, kuruluş ve kurul adlarının her kelimesi büyük harfle
ünvan ifade eden sözcükler büyük harfle başlar: başlar ve bu sözcüklere getirilen çekim ekleri kesme işare-
\ Sayın Kaymakam, Sayın Rektör, Sayın Başbakan... tiyle ayrılmaz:

• Millet adları büyük harfle başlar: \ Türk Dil Kurumunun, Türkiye Büyük Millet Meclisinde,
\ Türk, Alman, Kazak, Özbek, Tatar, Arap... Bakanlar Kurulu, Boğaziçi Üniversitesi, Atatürk Anadolu
• Dil ve lehçe adlarıyla din ve mezhep adları büyük harfle Lisesinin...
• Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge ve genelge adlarının
\ Türkçe, İngilizce, Arapça, Kazakça, Tatarca; İslamiyet, her kelimesi büyük harfle başlar:
Hristiyanlık, Musevilik, Hanefi, Katolik...
\ Medeni Kanun, Türk Bayrağı Tüzüğü, Atama ve Yer Değiş-
• Devlet adları büyük harfle başlar: tirme Yönetmeliği...
\ Türkiye Cumhuriyeti, Amerika Birleşik Devletleri, Azerbay-
can, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti... • Resmî ve dinî bayramlarla, anma ve kutlama günlerinin ad-
ları büyük harfle başlar:
• Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar: \ Cumhuriyet Bayramı, Ramazan Bayramı, Anneler Günü,
\ Jüpiter, Güneş, Dünya, Halley... Öğretmenler Günü, 14 Mart Tıp Bayramı...
UYARI: “Dünya, Güneş, Ay” sözcükleri gezegen anlamı dı- • Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar:
şında kullanıldığında küçük harfle başlar:
\ Kurtuluş Savaşı, Millî Mücadele, Orta Çağ’da, Buzul
\ Bugün dünya kadar işim var. / Ev hiç güneş almıyor. / Yüzü Dönemi, Lale Devri’nin, Tanzimat Dönemi’nde...
ay gibi parlıyordu.

Türk Dili ve Edebiyatı 119