Page 34 - 10. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 1 6. ÜNTE: TYATRO

5 Karagöz oyunu dört bölümden oluşmaktadır. G�r�ş, 7 (I) Orta oyunu, çalgılı (zurna, ç�fte-nara vb.) ve kadrosu
Hac�vat’ın b�r sema� okuyarak perdeye geld�ğ� bölüm- gen�ş b�r oyundur. (II) Çalgı, sadece sahneye g�ren oyun-
dür. Muhâvere, Karagöz �le Hac�vat arasındak� karşılıklı cuları haber verme sırasında kullanılır. (III) Bu çalgılar,
konuşmaların yer aldığı bölümdür. Bu bölüm; Karagöz ve müz�ğ�n farklı alanlarında da kullanılmaya devam etmek-
Hac�vat’ın b�rb�rler�n� yanlış anladıkları, güldürü unsuru- ted�r (IV) Orta oyunundak� k�ş�ler, Karagöz oyununda
nun yer aldığı bölümdür. Fasıl, olayın konu ed�ld�ğ� bölüm- olduğu g�b� t�p özell�ğ� göster�r. (V) Bu t�pler; öğren�m
dür. Oyuna burada �şlenen konuya göre �s�m ver�l�r. B�t�ş, görmüş k�ş�ler�n söyled�ğ� sözler� yanlış anlayan, okuma-
Hac�vat �le Karagöz arasında geçen b�rkaç cümlel�k kısa mış kes�m� tems�l eden Kavuklu; eğ�t�m görmüş, görgü
konuşmaların yer aldığı bölümdür. kurallarına uyan, aydın kes�m� tems�l eden P�şekâr başta
olmak üzere Zenne, Yahud�, Acem, Kürt, Rumel�l�, Arna-
Bu parçaya hak�m olan düşüncey� gel�şt�rme yolu
aşağıdak�lerden hang�s�d�r? vut, Ermen�, Kayser�l�, Frenk, Çeleb�, Muhac�r şekl�nde
sıralanab�l�r.
A) Tanımlama B) Benzetme Bu parçadak� numaralanmış cümlelerden hang�s�
C) Karşılaştırma D) Örneklend�rme düşüncen�n akışını bozmaktadır?
E) Tanık gösterme
A) I B) II C) III D) IV E) V

6 Geçm�ş Zaman Olur k�, Kavuk, Mandıra, Ağalık, Berber,
Fotoğrafçı g�b� b�rçok oyunu olan orta oyunu; dört bölüme
ayrılır:

◆ G�r�ş: Zurnanın P�şekâr havası �le gelen P�şekâr, zur-
nacı �le kısa b�r konuşma yapar. Sonra zurna, kavuklu
havasını çalar; Kavuklu �le Kavuklu-arkası (cüce)
konuşarak sahneye gel�r.
◆ Muhavere: P�şekâr’la Kavuklu’nun konuşmaları �k�
bölümdür. B�r�nc� bölüm, �k� tanıdığın sohbet�; �k�nc� 8 Orta oyunu, sahne olarak kabul ed�len ve etrafı sey�rc�-
bölüm, tekerlemed�r. Bu bölümde Kavuklu, başından lerle çevr�lm�ş açık b�r alanda oynanır. Orta oyununda,
geçm�ş gar�p b�r macerayı anlatır; bölümün sonunda oyuncuların palanga d�ye adlandırdıkları oyun alanı, her-
�se bunun b�r rüya olduğu anlaşılır. hang� b�r yerde kolaylıkla hazırlanab�l�r. Bu nedenle oyun-
cuların bell� b�r yerde, her zaman, hazır, sab�t b�r alanları
◆ Fasıl: Asıl olayın konu ed�ld�ğ� bölümdür, oyuna yoktur. Sey�rc�lerle oyun yer�, �p ger�lm�ş kazıklarla ayrı-
burada �şlenen konuya göre �s�m ver�l�r. Bu fasıllar- lır. Oyunda dekor den�leb�lecek başlıca �k� nesne vardır:
dan pek çoğu, konuları bakımından Karagöz fasılları B�r�nc�s� ev olarak kullanılan yen� dünya adı ver�len para-
�le ortaktır. van, �k�nc�s� �ş yer� olarak kullanılan ve dükkân adı ver�len
◆ B�t�ş: P�şekâr, Kavuklu �le son b�r konuşma yapar. “Her �skemled�r. Oyunların b�rçoğunda, ev�n de dükkânın da
ne kadar sürçü l�san ett�kse af ola!” d�yerek sey�rc�ler- oyunun akışında öneml� �şlevler� vardır.
den özür d�ler. B�r dahak� oyunun yer�n� ve zamanını Bu parçadan yola çıkarak orta oyunu �le �lg�l� olarak;
b�ld�rerek sey�rc�ler� �k� el�yle selamlar.
I. Bell� b�r sahnes� yoktur.
Bu parçaların ortak özell�ğ� aşağıdak�lerden hang�-
s�d�r? II. Ev ve dükkânlarda oynanab�l�r.
A) Öneml� orta oyunlarını açıklamak III. Sey�rc� �le oyun alanı arasına b�r �p çek�l�r.

B) Orta oyunundak� t�pler hakkında b�lg� vermek numaralandırılmış �fadeler�n hang�s�ne ulaşılamaz?
C) Orta oyunundak� müz�ğ� tanıtmak A) Yalnız I B) I ve II
D) Orta oyununun konularını açıklamak C) I ve III D) II ve III
E) Orta oyununun bölümler� hakkında b�lg� vermek E) I, II ve III

34 Markaj Yaynlar / 10. Snf Türk Dili ve Edebiyat
MARKAJ YAYINLARI