Page 33 - 10. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

6. ÜNTE: TYATRO PARAGRAF TESTİ 1

1 3 Doğu ülkeler�ne özgü b�r sanat anlayışı olan Karagöz’ün,

I. Geleneksel Türk t�yatrosu, sözlü halk geleneğ�n�n Türk toplumunda ne zaman kullanılmaya başlandığı �le
ürünler�ndend�r. �lg�l� farklı r�vayetler anlatılır. Bu r�vayetler �çer�s�nde en
çok b�l�nen� şöyled�r: “Sultan Orhan zamanında Bursa’da
II. Bu gelenekte ver�len eserler, anon�m n�tel�kte olup b�r cam� yapımında Karagöz dem�rc�, Hac�vat da duvarcı
doğaçlama oynanır. olarak çalışıyormuş. İk�s� arasındak� nüktel� konuşmaları
III. Bu t�p oyunlarda güldürü, ş�ve takl�tler�, yanlış anlaşıl- d�nlemek �steyen �şç�ler, �şler�n� güçler�n� bırakıp onların
malara dayanan m�zah� ögeler söz konusudur. çevres�nde toplanır, bu yüzden de yapım �ş� �lerlemezm�ş.
IV. Müz�k, bu oyunlarda fazla b�r yere sah�p değ�ld�r. Bunu öğrenen Sultan Orhan, Karagöz’le Hac�vat’ı öldürt-
müş. Ancak bu olaydan sonra v�cdan azabı çekmeye
V. Modern t�yatroda öneml� b�r yere sah�p olan dekor, başlamış. Pad�şahın acısını haf�fl etmek �steyen Şeyh
sahne, kostüm, ışık g�b� unsurlar geleneksel Türk Küşter�, b�r perde kurdurmuş, Hac�vat’la Karagöz’ün der�-
t�yatrosunda yok denecek kadar azdır.
den yapılmış tasv�rler�n� perde arkasında oynatıp onların
Numaralandırılmış cümlelerden hang�ler� b�r parça- şakalarını tekrarlayarak pad�şahı avutmuş.”
nın g�r�ş cümles� olab�l�r?
Bu parçanın yazılış amacı aşağıdak�ler�n hang�s�d�r?
A) Yalnız I B) I ve V A) Doğu t�yatrosunun nasıl ortaya çıktığını �zah etmek
C) I, IV ve V D) II, III ve IV
B) T�yatronun doğuşunu örnek vererek anlatmak
E) II, III, IV ve V C) B�r geleneksel t�yatro türünün doğuşunu anlatmak

D) Osmanlı zamanından b�r anekdot paylaşmak
E) Karagöz oyununun toplumdak� yer�n� h�kâyeleşt�rmek

2 Geleneksel Türk t�yatrosunun ürünler� arasında med-
dah, orta oyunu, köy sey�rl�k oyunları ve Karagöz yer alır.
Karagöz, b�r gölge oyunudur. Bu oyun, der�den kes�len ve 4 -----. Yan� oyun, doğaçlama oynanır. Bu oyunlar, Rama-
tasv�r olarak adlandırılan bazı şek�ller�n (�nsan, hayvan, zan ayında kahvehanelerde; evlenme, sünnet, doğum
eşya vb.) arkadan b�r ışık ver�lerek beyaz b�r perde üze- g�b� törenler dolayısıyla ev, saray ve konaklarda düzen-
r�ne yansıtılması temel�ne dayanır. Hayalî adı ver�len k�ş�- lenen şenl�klerde oynatılmıştır. Karagöz oyunlarının en
lerce Küşter� Meydanı d�ye anılan b�r perdede oynatılan tanınmışları arasında Kanlı N�gâr, Ağalık, Abdal Bekç�,
bu oyunlar, Türk halk geleneğ�n�n öneml� ürünler�nden- Ters Evlenme, Bursalı Leyla, Balık/Balıkçılar sayılab�l�r.
d�r. Perden�n Küşter� Meydanı olarak adlandırılmasının Oyunların temelde �k� kahramanı vardır. Bunlardan b�r�s�;
neden�, Karagöz oyununun kurucusu ve Karagözcüler�n okumamış, halk d�l�yle konuşan, öğren�m görmüş k�ş�ler�n
“pîr”�n�n Şeyh Küşter� olmasıdır. Tanınmış karagözcüler söyled�ğ� sözler� anlamayan, duyduklarına ters anlamlar
arasında Hayalî Kör Hasan-zâde Mehmet Çeleb�, Naz�f yükleyen Karagöz t�p�d�r. D�ğer� �se öğren�m görmüş,
Bey, Hayalî Memduh, Hayalî Küçük Al� g�b� �s�mler sayı- medrese d�l�yle konuşan, b�l�mden az çok anlayan, görgü
lab�l�r. Yardak; oyunda tef çalan, takl�tler�n şarkılarını söy- kurallarına uyan Hac�vat’tır.
leyen, tasv�rler� hayalîye veren k�ş�d�r.
Anlam akışına göre parçanın başına aşağıdak�lerden
Parçada tanımı yapılan ter�mler aşağıdak�ler�n han- hang�s� get�r�leb�l�r?
g�s�nde b�rl�kte ver�lm�şt�r?
A) Oyunlar, �nsanın �ç�nden ged�ğ� g�b� oynandığında gü-
A) Geleneksel Türk t�yatrosu − yardımcı zeld�r

B) Hayalî − Karagözcü B) Karagöz oyunları doğal dekora sah�pt�r
C) Tasv�r − Küşter� Meydanı C) Karagöz oyunu �ç�n çok uzun met�nlere gerek yoktur
D) Karagöz − yardak D) Karagöz oyunu, o anı yaşıyormuşçasına oynanır
E) Pîr − takl�t E) Karagöz oyununun yazılı b�r metn� yoktur

Markaj Yaynlar / 10. Snf Türk Dili ve Edebiyat
MARKAJ YAYINLARI 33