Page 28 - 10. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 2 4. ÜNTE: DESTAN / EFSANE

5 Üç Şeh�tler Destanı, Türk edeb�yatının yapma destan 7 Fazıl Hüsnü Dağlarca (1914-2008), İstanbul’da doğdu.
örnekler�nden b�r�d�r. Türk edeb�yatındak� yapma des- (I) İlköğren�m�n� Konya, Kayser�, Adana g�b� şeh�rlerde
tanlarda uzun soluklu ve Kurtuluş Savaşı’nı temel alan yaptıktan sonra Kulel� Askerî L�ses�n� ve Harp Okulunu
kahramanlık ögeler�n�n ağır bastığı anlatım, bel�rley�c� b�t�rd�. (II) Orduda on beş yıl çalıştıktan sonra ordudan
özell�kler olarak görülür. Yapma destanlar, doğal destan- ayrıldı ve b�r süre Çalışma Bakanlığında görev aldı. (III)
lardan farklı olarak b�r sanatçı tarafından yazılmış eser- Dağlarca’nın �lk yazısı henüz 13 yaşında �ken yazdığı ve
lerd�r. Yapma destanlarda, doğal destanların coşkulu Yen� Adana gazetes�nde yayımlanan b�r h�kâyed�r. (IV)
söyley�ş� ve doğadan aktarılan benzetme unsurlarıyla Ş��rler�nde hemen her türlü konuyu �şleyen Dağlarca,
yapılan anlatımı yer alırken sanatçı tarafından kurguda özell�kle ep�k ş��rler�nde tar�hsel olaylar, toplum gerçek-
ve söyley�şte yen�l�klere de yer ver�leb�l�r. Yapma destan- ler� g�b� konulara yer verm�şt�r. (V) Havaya Ç�z�len Dünya,
larda da doğal destanlarda olduğu g�b� olağanüstülük- Çocuk ve Allah, Toprak Ana, Aç Yazı, Üç Şeh�tler Des-
ler, �nsan ve toplum gerçekler�, �nsanlık durumları �şlen�r. tanı, Çakır’ın Destanı, Çukurova Koçaklaması, Nötron
Cumhur�yet Dönem� Türk Edeb�yatı’ndak� yapma destan Bombası, S�vaslı Karınca, Uzaklarla G�y�nmek, Yunus
türünün başarılı örnekler� arasında Cah�t Küleb�’n�n Ata- Emre’de Olmak, Cezay�r Türküsü, Kınalı Kuzu Ağıdı ş��r
türk Kurtuluş Savaşı’nda, Nâzım H�kmet’�n Kuvâyı M�ll�ye, türündek� eserler�nden bazılarıdır.
Ceyhun Atıf Kansu’nun Sakarya Meydan Savaşı, Meh- Parçanın anlam bütünlüğü d�kkate alındığında numa-
met Ak�f Ersoy’un Çanakkale Şeh�tler�’ne, Gülten Akın’ın ralandırılmış yerler�n hang�s�ne “İlk ş��r� 1933 yılında
Maraş’ın ve Ökkeş’�n Destanı sayılab�l�r.
İstanbul derg�s�nde yayımlanan Fazıl Hüsnü Dağlarca,
Bu parçanın anlatımında düşüncey� gel�şt�rme yolla- Cumhur�yet Dönem� Türk ş��r�n�n en üretken şa�rler�nden-
rından hang�ler� ağırlıklı olarak kullanılmıştır? d�r.” cümles�n�n get�r�lmes� uygun olur?
A) Benzetme − Tanımlama A) I B) II C) III D) IV E) V
B) Sayısal ver�lerden yararlanma − Tanımlama
C) Karşılaştırma − Tanık gösterme
D) Örneklend�rme − Sayısal ver�lerden yararlanma

E) Karşılaştırma − Örneklend�rme

8 Gülün reng� esk�den kırmızı değ�lm�ş. Gül, bülbüle

o zaman da h�ç yüz verm�yormuş. Gülün bu kayıt-
6 (I) Sözlü gelenekte yaşayıp sonradan yazıya geç�r�len sızlığına dayanamayan bülbül, güle aşkından dolayı
destan ve efsaneler, oluştukları dönem�n �zler�n� taşır. günün b�r�nde g�d�p onun gövdes�ne konuverm�ş.
(II) Dolayısıyla hem efsanede hem destanda toplumun D�kenler bülbülün göğsüne batınca akan kan gülün
konuştuğu anlaşılır, sade ve süssüz b�r anlatım serg�len�r. d�b�ne dökülmüş ve kökler�nden damarlarına doğru
(III) Bu �k� türün beslend�ğ� kaynak, a�t oldukları toplum- yayılmış. Gül, �şte o günden sonra kırmızı açmaya
dur. (IV) Toplumun konuşma d�l�nde yer alan dey�mler, başlamış.
atasözler�, kalıplaşmış �fadeler destan ve efsanede �çe-
r�ğ�, d�l ve anlatımı zeng�nleşt�ren unsurlardır. Bu parçada aşağıdak�lerden hang�s�ne değ�n�lme-
m�şt�r?
Parçadak� numaralandırılmış cümlelerden hang�le-
r�n�n yerler� değ�şt�r�l�rse parçanın anlam bütünlüğü A) Bülbülün güle �lg� duyduğuna
sağlanmış olur? B) Bülbülün gülün aşkından dolayı canından olduğuna

A) I ve II B) I ve IV C) Gülün reng�n�n sonradan değ�şt�ğ�ne
C) II ve III D) II ve IV D) Gülün, bülbüle olan �lg�s�zl�ğ�ne
E) III ve IV E) Gülün reng�n�n neden kırmızı olduğuna

28 Markaj Yaynlar / 10. Snf Türk Dili ve Edebiyat
MARKAJ YAYINLARI