Page 26 - 10. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 1 4. ÜNTE: DESTAN / EFSANE

5 Herhang� b�r tar�hî olayın b�r ozan tarafından destan 7 Efsaneler; �nsanlarla �nsanı, coğrafyayı, d�ğer varlıkları,
kurallarına uygun olarak yazılmasıyla oluşan destanlara manev�yatı b�rb�r�ne gönül bağı �le bağlayan unsurlardır.
yapma destan den�r. Tasso’nun (Taso) Kurtarılmış Kudüs, Sözlü kültürün öneml� b�r parçası olan ve d�lden d�le akta-
Ar�osto’nun (Ar�yosto) Çılgın Orlando, Dante’n�n İlah� rılarak bugüne kadar ulaşan efsaneler; her türlü üslup
Komedya adlı eserler� İtalyan edeb�yatının; Verg�l�us’un kaygısından uzak, hazır kalıplara yer vermeyen, kısa
(Verc�lyus) Aene�s adlı eser� Lat�n edeb�yatının; M�lton’ın anlatılardır. Olağanüstü olaylar ya da �nsanüstü güçler�
(M�ltın) Kaybolmuş Cennet adlı eser� İng�l�z edeb�yatı- el�nde tutan k�ş�lere bu türde sıkça rastlanır. Efsaneler
nın; Mehmet Âk�f Ersoy’un Çanakkale Şeh�tler�ne, Cah�t �çerd�kler� konulara göre yaradılış efsaneler�; oluşum ve
Küleb�’n�n Atatürk Kurtuluş Savaşı’nda Türk edeb�yatının dönüşüm efsaneler�; tar�hî efsaneler; olağanüstü k�ş�ler,
yapma destan örnekler�ndend�r. varlıklar ve güçler üzer�ne efsaneler; d�nî efsaneler g�b�

Parçanın d�l ve anlatımı yönünden aşağıdak�ler�n adlar alır.
hang�s� söylenemez? Parçadan hareketle efsanelerle �lg�l� aşağıdak� öge-
lerden hang�s�ne ulaşılamaz?
A) Bazı nedenler sonuçlarıyla b�rl�kte ver�lm�şt�r.
B) Yabacı �s�mler�n okunuşu yay ayraç �çer�s�nde ver�l- A) Tanım B) İçer�k
m�şt�r. C) Üslup D) D�ğer �s�mler�
C) Anlatıma konu �le �lg�l� tanım yapılarak başlanmıştır. E) Türler�
D) B�lg� vermek amacıyla kaleme alınmıştır.
E) Konuyla �lg�l� b�rçok örnek ver�lm�şt�r.

8 Efsaneler; halkın çares�zl�kler�n�, umutlarını, özlemler�n�,
dünya görüşler�n� halk edeb�yatının d�ğer türler�nden daha
açık bel�rt�r. Çünkü efsanede “�nanış” söz konusudur. Bu
yönüyle efsaneler masaldan ayrılır, h�kâye ve destana
6 yaklaşır. Hatta efsaneler �nandırıcılığını artırmak �ç�n �çer-
d�ğ� konuyla �lg�l� olaylarda, zamanda ve mekânda ayrın-
I. Böylece b�r sözlü kültür oluşur.
tılara g�rerek bu konuyla �lg�l� tanık göster�r. Günümüzde
II. Bunlara, yaşanmış bazı olayları da ekley�p nes�lden �se efsaneler artık �nanç konusu olma n�tel�ğ�n� y�t�rm�şt�r.
nes�le aktarırlar. “Esk�den böyle �nanırlarmış.”, “Güya böyle olmuş.” g�b�
III. Bu kutsallaştırma, yorumlama ve aktarmaların pek �fadeler bu çeş�t söylent�ler�n “esk�den” �nanma konusu
çoğu sözlü olarak yayılır. olduğunu bel�rt�r.
IV. İnsanlar; yaşadığı coğrafyaya a�t öneml� gördükler� Parçadan yola çıkarak aşağıdak�ler�n hang�s� söyle-
k�ş�ler�, nesneler� ve mekânları kutsallaştırır ve sırrını nemez?
çözemed�kler� konuları çeş�tl� b�ç�mlerde yorumlar. A) Efsaneler halkın duygularını yansıtır.

Numaralandırılmış cümlelerden anlamlı ve kurallı b�r B) Efsanelerde anlatılanlardan hareketle esk� �nsanların
paragraf oluşturulmak �stend�ğ�nde doğru sıralama hang� �nanca sah�p olduklarına ulaşab�l�r�z.
aşağıdak�lerden hang�s� olur?
C) Bugün de efsaneler �nanç unsuru �çer�s�nde kabul
A) I - III - IV - II B) II - I - IV - III ed�l�r.
C) III - I - II - IV D) IV - III - II - I D) Masallarla efsaneler�n farklılaştığı noktalar vardır.
E) IV - II - III - I E) Efsanelerde ayrıntılı b�r anlatım söz konusudur.

26 Markaj Yaynlar / 10. Snf Türk Dili ve Edebiyat
MARKAJ YAYINLARI