Page 23 - 10. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

3. ÜNTE: R PARAGRAF TESTİ 6

1 Nef’î (1570-1635), Erzurum’un Hasankale �lçes�nde 3 Türkler�n, d�van edeb�yatına kazandırdığı �k� nazım b�ç�-
doğdu. İy� b�r medrese eğ�t�m� gören sanatçı, şa�rl�ğe m�nden b�r� olan şarkı (d�ğer� tuyuğ), bestelenmek ama-
erken yaşlarda başladı. Mahlas olarak önce Zarrî’y�, cıyla kaleme alınır. Genell�kle dörder d�zel� bentlerle kuru-
sonra Nef’î’y� kullandı. I. Ahmed, I. Mustafa, II. Osman ve lur ancak beş ya da altı d�zel� bentlerden oluşan şarkılar
IV. Murad olmak üzere toplam dört pad�şah dönem�nde da vardır. Her bend�n üçüncü d�zes� m�yan, her bend�n
yaşadı. Nef’î, edeb�yatımızda övgü ve yerg� şa�r� olarak sonunda tekrarlanan d�ze �se nakarat olarak adlandırılır.
b�l�nmekted�r. Övgü dend�ğ�nde onun fahr�yec�l�ğ�n�, kend� M�yan, şarkının en dokunaklı ve en anlamlı d�zes�d�r.
sanatını övmeye düşkünlüğünü de unutmamak gerek�r. Parçanın anlatımından hareketle;
Çünkü sanatçı, fahr�yeler�nde kend�s�n� İran’ın meşhur
şa�rler�yle kıyaslamakta ve sanat gücünün onlardan çok I. B�r sözcüğün eş anlamlısı yay ayraç �ç�nde ver�lm�şt�r.
daha üstün olduğunu d�le get�rmekted�r. II. Düşüncen�n yönünü değ�şt�ren b�r �fade kullanılmıştır.
Bu parça aşağıdak� sorulardan hang�s�ne karşılık III. Olaylar, bell� b�r sırayla anlatılmıştır.
söylenm�ş olab�l�r? numaralandırılmış �fadeler�n hang�ler�ne ulaşılab�l�r?

A) Nef’în�n hayatı nerede geçm�şt�r? A) Yalnız I B) Yalnız II
B) Nef’în�n edeb�yatımıza katkıları nelerd�r? C) Yalnız III D) I ve III
C) Nef’î hang� pad�şahların dönem�nde yaşamıştır? E) I, II ve III
D) Nef’î k�md�r?
E) Nef’în�n ş��r anlayışı nasıldır?

4 Genell�kle aşk, sevg�l�, eğlence, ayrılık g�b� konuların
2 �şlend�ğ� şarkılarda bent sayısı 2-5 arasında değ�şmekte-
d�r. İlk bend�n kaf�ye düzen� değ�ş�kl�k göstermekle b�rl�kte
I. Ayrıca ş��rler�nde d�l� başarıyla kullanan şa�r, kas�dele- kaf�ye düzen� aaaa-bbba-ccca, abab-cccb-çççb veya
r�nde Arapça−Farsça kel�melere ve tamlamalara çok aAaA-bbbA-cccA’dır (A: Nakaratları �fade eder.). Türk
yer verd�.
edeb�yatında şarkı adıyla yazılan �lk manzumeler, XVII.
II. Kel�meler� kullanmakta oldukça başarılı olan Nef’î, yüzyılın sonlarında görülmekted�r. D�van edeb�yatının
kend�nden em�n ve güçlü b�r üsluba sah�pt�r. en güzel şarkı örnekler� Ned�m’�n kalem�nden çıkmıştır.
III. Şa�r, bu özell�kler� dolayısıyla b�r kas�de şa�r� olarak Ned�m’den sonra Şeyh Gâl�p, Enderunlu Fâzıl, Enderunlu
Türk edeb�yatındak� haklı yer�n� almıştır. Vâsıf g�b� sanatçılar da bu nazım b�ç�m�n�n gel�ş�p yaygın-
laşmasında öneml� rol oynamışlardır.
IV. Nef’î, h�cve olan düşkünlüğünün kurbanı oldu ve
1635’te �dam ed�ld�. Parçanın d�l ve anlatımı yönünden aşağıdak�ler�n
V. Sanatçının Türkçe D�van, Farsça D�van ve h�cv�yeler�- hang�s� söylenemez?
n�n ve bu tarz tamlamalarının yer aldığı S�ham−ı Kaza A) Yay ayraç �çer�s�ndek� �fade b�r açıklama örneğ�d�r.
bell� başlı eserler�d�r. B) Sayısal ver�lerden yararlanılmıştır.

Numaralandırılmış cümlelerden anlamlı ve kurallı b�r C) B�lg� vermek amacıyla yazıldığından öğret�c� b�r me-
paragraf oluşturulduğunda baştan �k�nc� cümle aşa- t�nden alınmış olab�l�r.
ğıdak�lerden hang�s� olur? D) Özel �s�mlere sıklıkla yer ver�lm�şt�r.

A) I B) II C) III D) IV E) V E) Bazı sonuçlar koşullarıyla b�rl�kte ver�lm�şt�r.

MARKAJ YAYINLARI 23
Markaj Yaynlar / 10. Snf Türk Dili ve Edebiyat