Page 32 - 10. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 2 5. ÜNTE: ROMAN

5 Roman; olmuş veya olab�lecek olayları, yer, zaman ve 7 Hal�t Z�ya Uşaklıg�l (1865-1945), İstanbul’da doğdu. Önce
şahıs kadrosu �le kurmaca b�r yapı �ç�nde ele alan uzun mahalle mekteb�nde, ardından Fat�h Askerî Rüşt�yes�nde
anlatımlı b�r türdür. (I) İnsanların başından geçen serü- öğren�m gördü. A�les�n�n İzm�r’e taşınmasıyla eğ�t�m�ne
venler, k�ş�ler�n �ç dünyaları, toplumsal b�r olay ya da olgu İzm�r Rüşt�yes�nde ardından yabancı b�r okulda devam
g�b� �nsanı �lg�lend�ren pek çok olay romana konu olab�l�r. ett�. Fransızca ve İtalyanca öğrend�. İlk olarak çev�r�ler�yle
(II) Ancak �şlenen konunun gerçek ya da gerçeğe yakın sonra da yazılarıyla dönem�n çeş�tl� gazete ve derg�le-
olması gerek�r. (III) Gerçekl�k olgusu herkes �ç�n aynı şey� r�nde yer aldı. İzm�r’�n �lk edeb�yat derg�s� olan Nevruz’u
�fade eder. (IV) Romanlar; b�r olay, olayda yer alan k�ş�ler arkadaşlarıyla çıkardı. 1893’te Rej� İdares�ne başkât�p
(kahramanlar), olay zamanı ve olayın geçt�ğ� yer (mekân) olarak atandı ve İstanbul’a yerleşt�. Burada Servet�fünun
olmak üzere dört temel yapı üzer�ne kurulur. (V) Roman topluluğuna katıldı. İstanbul Darülfünunda Batı edeb�yatı
yazarı yaşamdan seçme yapar, bunları düzenler, bu yolla dersler� verd�. Saray’da görev aldı. Fransa, Almanya g�b�
seçt�kler�ne b�r b�ç�m ve anlam kazandırır. ülkelerde çalıştı. Batılı anlamda �lk öneml� romancımız
Bu parçadak� numaralanmış cümlelerden hang�s� oldu ve edeb�yatımızda roman d�l�n�n oluşturulmasında
düşüncen�n akışını bozmaktadır? öncü oldu. Romanlarının konularını genell�kle aydınlar-
dan seçerken sanatlı ve kapalı b�r d�l kullandı. Eserler�nde
A) I B) II C) III D) IV E) V real�zm ve natüral�zm akımlarının etk�s� görüldü. Roman,
h�kâye, t�yatro, anı g�b� türlerde eser verd�. Ma� ve S�yah,
Aşk-ı Memnu, Ferd� ve Şürekâsı, Kırık Hayatlar, Sef�le
roman; B�r Yazın Tar�h�, Solgun Demet, Sepette Bulun-
muş, Heps�nden Acı h�kâye; Kırk Yıl, Saray ve Ötes�, B�r
Acı H�kaye anı türünde yazdığı eserlerden bazılarıdır.
Bu parçanın konusu aşağıdak�lerden hang�s�d�r?

6 İstanbul’da doğan Hal�de Ed�p Adıvar (1882-1964), öğret- A) Hal�t Z�ya Uşaklıg�l’�n hayatından kes�tler
menl�k ve müfett�şl�k yaptı. M�llî Mücadele’ye katıldı. Cum- B) Hal�t Z�ya Uşaklıg�l’�n edebî k�ş�l�ğ�
hur�yet’�n �lanından sonra Avrupa ve Amer�ka’da b�r süre C) Hal�t Z�ya Uşaklıg�l’�n eserler�ndek� anlayış
kaldı. İstanbul’a döndüğünde İstanbul Ün�vers�tes� Ede-
b�yat Fakültes�nde İng�l�z D�l� ve Edeb�yatı profesörlüğü D) Hal�t Z�ya Uşaklıg�l’�n hayatı ve edebî k�ş�l�ğ�
yaptı. Sonra İzm�r m�lletvek�l�ğ� yaptı. M�llî edeb�yat anla- E) Hal�t Z�ya Uşaklıg�l’�n hayata ve edeb�yata yaklaşımı
yışını ben�msed�. Edeb�yatımızda romanları �le tanındı.
İlk romanlarında aşk temasını �şled� ve kadın ps�koloj�s�
üzer�nde durdu. Eserler�nde karakter yaratma konusunda
başarılı oldu. Özell�kle eserler�ndek� “kadın karakter”lerle
bunu gösterd�. Bu kadın kahramanlar, etrafındak�ler� etk�-
leyeb�len güçlü k�ş�lerd�r. Eserler�nde Kurtuluş Savaşı,
Türkçülük akımı, sosyal çevre g�b� konuları �şled�. Tasv�r- 8
ler�nde real�st bakış açısı kullandı. Roman, h�kâye, anı, Meftun artık o kulübe �ç�nde bekleyerek vak�t kay-
t�yatro g�b� b�rçok türde eser verd�. Sev�yye Tal�b, Han- betmen�n uygun olamayacağını anladı. Kapıyı açıp
dan, Ateşten Gömlek, Vurun Kahpeye, Zeyno’nun Oğlu, hemen dışarıya fırladı. Heyecanına yen�lerek tedb�r-
S�nekl� Bakkal, Tatarcık roman; Harap Mabetler, Dağa s�z b�r heyecanla soluk soluğa hendeğe kadar koştu.
Çıkan Kurt h�kâye; Türk’ün Ateşle İmt�hanı anı; Kenan O üç k�ş�yle aradak� açıklığı hemen yarıladı. Ş�md�
Çobanları, Maske ve Ruh t�yatro türünde eserler�ndend�r. gördü. İy�ce seçt�. Bunlardan �k�s� kadın, b�r� erkekt�.
K�m olduklarını anlamakta da güçlük çekmed�. Leb�be,
Buna göre aşağıdak�lerden hang�s� bu parçaya kona- Reb�a, Mah�r…
b�lecek en kapsamlı başlık olab�l�r?
A) Hal�de Ed�p Adıvar Bu parçada aşağıdak� anlatım tekn�kler�nden hang�-

B) Hal�de Ed�p Adıvar’ın Hayatı s�ne başvurulmuştur?
C) Hal�de Ed�p Adıvar’ın Eserler� A) Öyküleme B) Tartışma
D) Hal�de Ed�p Adıvar’ın Edebî K�ş�l�ğ� C) Açıklama D) Benzetme
E) Hal�de Ed�p Adıvar’ın Sanat Anlayışı E) Bet�mleme

32 Markaj Yaynlar / 10. Snf Türk Dili ve Edebiyat
MARKAJ YAYINLARI