Page 35 - 10. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

6. ÜNTE: TYATRO PARAGRAF TESTİ 2

1 (I) Şa�r Evlenmes�, Türk edeb�yatında Batılı anlamda 3 Geleneksel Türk t�yatrosu �ç�nde yer alan Karagöz, orta
yazılmış �lk t�yatro örneğ�d�r. (II) Eser, önce saray t�yatro- oyunu, meddah ve köy sey�rl�k oyunları Osmanlı Döne-
sunda oynanmak amacıyla yazılmış, sonra Tercümân-ı m�’nden başlayarak Türk toplumundak� eğlence kül-
Ahvâl gazetes�nde tefr�ka hâl�nde yayımlanmıştır. (III) türünde öneml� b�r yere sah�p olmuştur. Bu oyunlarda
Şa�r Evlenmes�'nde kahramanların k�ş�l�k özell�kler�ne Osmanlı yaşam tarzı, Osmanlı toplumunun b�r arada
uygun olarak konuşturulmaları, karşılıklı konuşmalarda yaşama kültürü, o dönem�n sosyal ve kültürel yaşamın-
kel�meler�n yanlış anlaşılmasının güldürü unsuru olarak dan �zler vardır. Uzun süre Türk toplumunun vazgeç�lmez
kullanılması d�kkat çeker. (IV) Bu özell�kler Ş�nas�’n�n, eğlenceler� olan bu oyunlarda ş�ve ve takl�tler, k�ş�ler� ağız
Şa�r Evlenmes� adlı eser�nde Karagöz ve orta oyunu g�b� özell�kler�ne göre konuşturmalar, dey�mler, tekerlemeler,
geleneksel Türk t�yatrosu ürünler�nden yararlandığını bey�tler, yanlış anlamalara dayanan karşılıklı konuşma-
göster�r. (V) Eser aynı zamanda dönem�n gelenek ve lar başlıca unsurlardır. Bu oyunlarda yer alan t�pler�n
görenekler�n�, sosyal yaşantısını yansıtması yönüyle de (Yahud�, Acem, Cüce, Arnavut, T�ryak�…) �s�mler�yle
Türk edeb�yatındak� t�yatro eserler� arasında öneml� b�r karakterler� arasında b�r �l�şk� olduğu da göze çarpar.
yere sah�pt�r.
Parçadan yola çıkarak geleneksel Türk t�yatrosu �le
Numaralandırılmış cümleler�n hang�ler�nde düşünce �lg�l� olarak aşağıdak�ler�n hang�s�ne ulaşılamaz?
karşılaştırma yoluyla gel�şt�r�lm�şt�r?
A) Esas amaç eğlenmek ve eğlend�rmekt�r.
A) I ve III B) II ve III B) Temel konular kültürel yaşamdan �zler taşımaktadır.
C) I, II ve V D) I ve V C) Osmanlı sarayının öneml� oyunları arasına g�rm�şt�r.
E) II, III, IV ve V D) Farklı yöreler�n konuşma özell�kler� kullanılmaktadır.
E) Karakterlere ver�len �s�mler rastgele seç�lmez.

2 Tanz�mat Dönem�’nde Türk edeb�yatına Batı’dan gelen 4 Geleneksel Türk t�yatrosunda takl�tler yapıp hoş h�kâ-
edebî türlerden b�r� olan t�yatro, çok �lg� görmüştür. (I) yeler anlatarak halkı eğlend�ren sanatçılara meddah,
Türün �lk yerl� örneğ�, Ş�nas�’n�n Şa�r Evlenmes� adlı eser�- anlatılanlara �se meddah h�kâyes� den�r. Anlatma yete-
d�r. (II) Bu dönem sanatçılarının neredeyse tamamı t�yatro neğ�n�n büyük sanatlarından b�r� olan meddahlık, yüzyıllar
türünde eserler verm�şt�r. (III) Özell�kle I. Dönem Tanz�- boyunca Türk halkı arasında çok büyük b�r �lg� görmüştür.
mat sanatçıları, t�yatroyu halkı eğ�tmekte b�r araç olarak Meddah, yöntemler� bakımından Karagöz ve orta oyu-
kullanmışlardır. (IV) Ahmet Vef�k Paşa ve D�rektör Al� Bey nuna çok yakınsa da bunların yalnızca b�r güldürmece
g�b� sanatçılar, başta Mol�ere (Molyer) olmak üzere Batı t�yatrosu olmasına karşın meddah; h�kâye dağarcığının
edeb�yatından çev�r� ve uyarlamalar yapmışlardır. (V) çeş�tl�l�ğ�, güldürmecen�n yanı sıra farklı m�zaçları yan-
Namık Kemal, Abdülhak Ham�t Tarhan, Reca�zade Mah- sıtması bakımından onlardan ayrılır.
mut Ekrem, Ahmet M�that Efend� g�b� �s�mler; bu türde
verd�kler� eserlerle türün gel�ş�m�ne katkı sağlamışlardır. Bu parça d�l ve anlatım yönünden değerlend�r�ld�-
ğ�nde aşağıdak�lerden hang�s� söylenemez?
Parçanın anlam bütünlüğü d�kkate alındığında numa-
ralandırılmış yerler�n hang�s�ne “Sahnelenen �lk t�yatro A) Hak�m bakış açısıyla anlatım sağlanmıştır.
eser� de y�ne bu dönemde Namık Kemal tarafından yazı- B) Hem nesnel hem de öznel �fadelere yer ver�lm�şt�r.
lan Vatan yahut S�l�stre’d�r.” cümles�n�n get�r�lmes� C) Parçaya konuyla �lg�l� tanım yapılarak g�r�ş yapılmıştır.
uygun olur? D) B�lg�lend�rmek amacıyla kaleme alınmıştır.

A) I B) II C) III D) IV E) V E) Karşılaştırmalar yapılarak konu detaylandırılmıştır.

MARKAJ YAYINLARI 35
Markaj Yaynlar / 10. Snf Türk Dili ve Edebiyat