Page 24 - 10. SINIF BİYOLOJİ FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 4 2. ÜNİTE: KALITIMIN GENEL İLKELERİ

5 Kromozomlar eşey kromozomları ve vücut kromozomları 7 C�ns�yet� (eşey�) bel�rleyen X ve Y kromozomları üze-
olmak üzere �k� gruba ayrılır. Eşey� (c�ns�yet�) ve d�ğer r�nde yer alan genler eşeye bağlı genler olarak adlan-
bazı özell�kler� bel�rleyen genler� taşıyan kromozomlara dırılır. Eşey kromozomları sadece c�ns�yet� bel�rlemez.
gonozom (eşey kromozomları) adı ver�l�r. Eşey kromo- Eşey kromozomlarında c�ns�yet dışındak� farklı özell�k-
zomu dışındak�lere �se otozom (vücut kromozomları) adı ler� kontrol eden genler de taşınır. Eşey kromozomlarıyla
ver�l�r. B�r kromozom takımında (n) genell�kle b�r gono- dölden döle taşınan bu genler�n oluşturduğu karakter-
zom bulunur. Canlıların d�plo�t hücreler� �k�şer adet gono- lere eşeye bağlı karakterler den�r. Bu genler d�ş�lerde X
zoma sah�pt�r. İnsanların vücut hücreler�nde bulunan 2n kromozomu üzer�nde, erkeklerde X ve Y kromozomları
= 46 kromozomun 44 tanes� otozom, 2 tanes� gonozom- üzer�nde taşınır.
dur. Gonozomlar X ve Y kromozomu olarak �k� çeş�tt�r ve
üzer�nde eşey� bel�rleyen genler� taşırlar. İnsanda eşey, Parça için;
babadan gelen spermler�n taşıdığı gonozomla bel�rlen�r. I. Bağlaçlar kullanılmıştır.
Sperm X kromozomu taşıyorsa d�ş�, Y kromozomu taşı- II. N�teley�c� sözcüklere yer ver�lm�şt�r.
yorsa erkek b�reyler oluşur. Buna göre vücut hücreler�nde
d�ş�ler�n kromozomları 44 + XX, erkekler�n kromozomları III. Kel�men�n eş anlamı parantez �çer�s�nde ver�lm�şt�r.
44 + XY şekl�nded�r. Gametlerde n = 23 kromozomun IV. B�rden fazla ter�m anlamlı sözcük kullanılmıştır.
22’s� otozom 1’� gonozomdur. Yumurta 22 + X, spermler ifadelerden hangisi söylenebilir?
�se 22 + X ya da 22 + Y’d�r.
A) Yalnız I B) Yalnız II
Aşağıdakilerden hangisi bu parçadan çıkarılamaz?
C) I, II, III ve IV D) I ve III
A) Yumurta hücres�nde hem vücut hem de eşey kromo- E) III ve IV
zomlar bulunur.
B) Vücut hücreler�nde 2 tane eşey kromozom bulunur.
C) Sperm hücres�nde 23 tane kromozom bulunur.
D) Üreme hücreler�ndek� kromozom sayısı vücut hücre-
ler�nde bulunan kromozom sayısının yarısına eş�tt�r.
E) Vücut hücreler�nde sadece otozom kromozom bulu-
nur.

8 Hastalar, kırmızı ve yeş�l renkler� ayırt etmekte güçlük
çekerler. Kısm� renk körlüğü gen� (r), X kromozomunun
homolog olmayan bölges�nde çek�n�k alelle kalıtılır. X kro-
R
mozomu üzer�nde taşındığı �ç�n normal görme gen� X ,
r
kısm� renk körlüğü gen� �se X �le göster�l�r. D�ş�lerde �k�
r
r
6 Otozomlar canlının göz reng�, saç şekl�, kan grubu g�b� tane X kromozomu bulunduğu �ç�n X X genot�pl� b�rey-
R r
kalıtsal özell�kler�ne a�t genler� taşır. Çoğu d�plo�t canlının ler kısm� renk körü, X X genot�pl� b�reyler taşıyıcıdır. X
R
otozom sayısı vücut hücreler�nde 2n − 2, üreme hücre- R X genot�pl� b�reyler sağlıklıdır. Taşıyıcılar renkler� ayırt
ler�nde �se n −1'd�r. İnsanın vücut hücreler�nde 22 ç�ft etmekte b�r sorun yaşamazlar. −−−− çocuklarına hastalı-
(44) otozom vardır. Otozomal kromozomlar tam homolog ğın gen�n� aktarab�l�rler. Erkeklerde b�r tane X bulunduğu
r
R
olduğundan her özell�k �k� alelle bel�rlen�r. Otozomal özel- �ç�n X Y genot�pl� b�reyler kısm� renk körü, X Y genot�pl�
l�kler�n erkek ve d�ş�lerde görülme şansı eş�tt�r. b�reyler sağlıklıdır.
Bu parçaya aşağıdaki düşünceyi geliştirme yolların- Parçadaki boşluğa geçiş ve bağlantı ifadelerinden
dan hangisi kullanılmıştır? hangisi getirilirse anlam bütünlüğü bozulmaz?

A) Tanımlama B) Benzetme A) Böylece B) Fakat
C) Tanık gösterme D) Karşılaştırma C) Özell�kle D) Üstel�k
E) Örneklend�rme E) Hatta

24 Markaj Yayınları / 10. Sınıf Biyoloji
MARKAJ YAYINLARI