Page 21 - 10. SINIF BİYOLOJİ FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

2. ÜNİTE: KALITIMIN GENEL İLKELERİ PARAGRAF TESTİ 3

1 Mendel’�n çalışmalarında tam baskınlık durumunda 3 (I) MN kan grubu s�stem�nde M, N ve MN olmak üzere üç
heteroz�got genot�pl� b�reyler�n fenot�p�nde baskın özell�k farklı kan grubu vardır. (II) Bu gruplandırmada alyuvarla-
görülür. Eş baskınlıkta aleller b�rb�r�ne baskınlık kura- rın zarında bulunan M ve N ant�jenler� etk�l�d�r. (III) Bağı-
madığından heteroz�got b�reyler�n fenot�p�nde �k� alel�n şıklık tepk�s�ne yol açarak ant�kor oluşumuna neden olan
etk�s� b�rl�kte görülür. Eş baskınlıkta heteroz�got genot�pl� maddelere ant�jen den�r. (IV) Alyuvar zarında sadece M
b�reylerde her �k� alel de fenot�p� ayrı ayrı ve farklı ola- ant�jen� taşıyan b�reyler M kan grubuna, sadece N ant�-
rak etk�ler. Eş baskınlığa örnek olarak �nsanda M ve N jen� taşıyan b�reyler N kan grubuna sah�pt�r. (V) Alyuvar
genler�n�n kontrol ett�ğ� MN kan grubu, A ve B genler�n�n zarında M ve N ant�jenler�n� b�rl�kte taşıyan b�reyler �se
kontrol ett�ğ� AB kan grubu ver�leb�l�r. MN kan grubuna sah�pt�r.
Bu parçadan hareketle; Numaralandırılarak verilen cümlelerin hangisinde bir
I. A kan grubu B kan grubuna baskındır. terimin tanımı verilmiştir?

II. Eş baskın karakterler genot�pte heteroz�gottur. A) I B) II C) III D) IV E) V
III. M ve N kan gruplarının etk�s� fenot�pte aynı şek�lde
gözlen�r.
özelliklerinden hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) I ve II
C) I ve III D) II ve III
E) I, II ve III

2 Bezelyeler, genet�k çalışmalar �ç�n çok uygun canlılardır. 4 B�r türde aynı karaktere a�t alel sayısının �k�den fazla
Ancak �nsanlar �ç�n aynı durum geçerl� değ�ld�r çünkü olmasına çok alell�l�k den�r. Alel sayısı kaç olursa olsun
üreme zamanı, üreme sıklığı, yen� b�rey sayısı g�b� özel- d�plo�t b�r b�rey bu alellerden sadece �k�s�n� taşır. Bu alel-
l�kler� farklıdır. Bezelyelere uygulanan çaprazlamaları lerden b�r� anneden d�ğer� babadan aktarılır. Çok alell�-
�nsanlara aynı şek�lde uygulamak mümkün değ�ld�r. Tüm l�kte genot�p çeş�d� sayısı nx(n+1)/2 formülü �le hesapla-
bunlara rağmen kend� kalıtımlarını araştırmak, anal�z nır (n alel sayısı). Fenot�p çeş�d� sayısı, alel sayısı �le eş
etmek ve sonuçlar çıkarmak �nsanların �lg�s�n� çekmek- baskınlık sayısının toplamına eş�tt�r. İnsanlarda AB0 kan
ted�r. Genet�kç�ler daha önce gerçekleşm�ş evl�l�kler� �nce- grupları çok alell�l�ğe örnekt�r. AB0 kan grubu özell�ğ� A,
leyerek bel�rl� b�r karakter �ç�n a�le �le �lg�l� b�lg� toplayıp bu B ve 0 olarak üç farklı alel tarafından kontrol ed�lmekte-
özell�ğ�n ebeveynlerden çocuklara geç�ş�n� �zlerler. Bel�rl� d�r. Bu aleller�n etk� durumları A ve B aleller� eş baskın,
b�r özell�k �ç�n a�len�n geçm�ş� hakkında b�lg� sah�b� olup 0 gen� �se çek�n�kt�r. Her b�reyde kan grubu aleller�nden
bu b�lg�n�n ebeveynlerden yen� kuşaklara nasıl geçt�ğ�n� yalnız �k�s� bulunur. İnsanlarda AA, A0, BB, B0, AB, 00
açıklayan a�le ağacına soyağacı den�r. şekl�nde altı farklı genot�p ve A, B, AB ve 0 şekl�nde dört
farklı fenot�p görülür.
Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı
verilmiştir? Parçadan hareketle aşağıdakilerin hangisine ulaşı-
lamaz?
A) Bezelye ve �nsana uygulanan genet�k çalışmalarını
ortak yönler� nelerd�r? A) Çok alell�k aynı karakterler�n fazla bulunmasıdır.
B) Çaprazlama ned�r? B) İnsanlarda genot�p ve fenot�p farklı sayıda bulunur.
C) İnsanların üreme sıklığı ve üreme zamanı neden C) AB0 kan grubunda üç alelde baskın özell�kted�r.
farklıdır? D) İnsanlarda kan grubu aleller� eş�t sayı ve grupta bu-
D) Soy ağacı ned�r? lunmaz.
E) Genet�kç�ler�n hang� dönem evl�l�kler�n� �ncelem�şler- E) İnsanlarda buluna aleller anne ve babadan aktarıl-
d�r? mıştır.

Markaj Yayınları / 10. Sınıf Biyoloji
MARKAJ YAYINLARI 21