Page 380 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 380
2. Ünite: Mekansal Bilgi Teknolojileri
TÜRKIYE’NIN GÖRECELI KONUMU VE • Türkiye’nin de üye olduğu Karadeniz Ekonomik İş Birliği
BU KONUMUN ETKILERI Örgütünün kurulmasında bu boğazların payı büyüktür�
• Türkiye, eski dünya karaları olarak bilinen Avrupa, Asya ve • Türkiye, hem karadan hem de denizden Avrupa ülkeleri
Afrika kıtalarının birbirine en yakın oldukları alanda bulun- olan Yunanistan ve Bulgaristan’a komşudur�
maktadır� • Ülkemizin, bir Kafkas ülkesi olan Gürcistan’la hem karadan
• Bu konumundan dolayı tarih boyunca önemli ticaret yolları hem de denizden; Azerbaycan ve Ermenistan’la karadan
sınırları bulunmaktadır�
Türkiye’den geçmiştir� •
• Günümüzde de Avrupa ile Asya arasındaki kara ve demir Orta Doğu ülkeleri olan İran ve Irak yalnızca kara komşu-
larımızdır; Suriye ise hem karadan hem de denizden kom-
yollarının önemli bir kısmı ülkemizden geçmektedir� Türki- şumuzdur�
2
ye, 814�578 km lik alanı ile Avrupa kıtasında ve Kafkas- • Bu ülkelerde yaşanan olaylar, ülkemizi önemli ölçüde etki-
ya’daki bütün ülkelerden, Orta Doğu’daki birçok ülkeden
lemektedir� Örneğin 2012’de Suriye’de başlayan iç karışık-
daha geniş bir alana sahiptir�
lıklar, Türkiye’yi doğrudan etkilemiştir� Bu ülkedeki savaş-
• Türkiye’nin iz düşüm alanı; alan hesaplamaları için kulla- tan kaçanlar ülkemize sığınmaktadırlar�
nılan haritaların ölçeklerinin farklılığı, haritanın çizimi için • Ülkemizdeki mülteciler, günümüzde uluslararası bir sorun
kullanılan projeksiyonun koruma özelliği, haritanın çizim hâline gelmiştir�
yöntemleri vb� nedenlerden dolayı farklılık göstermektedir� • Ülkemizin ortalama yükseltisi fazladır (yaklaşık 1141 met-
• Türkiye’nin iz düşüm alanı (harita üzerinde hesaplanan ala- re)� Bu değer Avrupa kıtasının ortalama yüksekliğinin yak-
nı), gerçek alana göre daha azdır� laşık üç katıdır�
•
• EDİTÖR YAYINLARI
Yüksekliği fazla olduğundan ülkemizin ortalama sıcak-
Gerçek alanı ile iz düşüm alanı arasında fark olmasının ne-
deni, ülkemizin engebeli bir yapıya sahip olmasıdır� Yine lık değerleri düşüktür� Ülkemizde yükseltinin fazla olması
konumundan dolayı Kafkasya’daki doğal gaz ve petrol boru akarsuların hızlı akmasına neden olmaktadır�
hatları ile Orta Doğu’daki petrol boru hatlarının bir kısmı • Bu durum akarsular üzerine baraj kurulması ve bu barajlar-
Türkiye limanlarına ulaşmakta, bir kısmı da Türkiye üze- dan elektrik enerjisi elde edilmesi bakımından elverişli bir
rinden Avrupa’ya geçmektedir� Bu durum, ülkemizin hem koşul oluşturmaktadır�
jeopolitik önemini artırmakta hem de ülkemize gelir sağ- • Akarsuların hızlı akması, üzerinde ulaşımı zorlaştırırken
lamaktadır� aynı zamanda rafting turizmi için önemli bir potansiyel oluş-
• İklim, tarım ve su kaynakları bakımından yaşamaya elve- turmaktadır� Türkiye’de yükseklik, Doğu Anadolu’ya gidil-
rişli bir alan olduğu için Türkiye’de İlk Çağ’dan itibaren çe- dikçe artmaktadır� Bu nedenle Doğu Anadolu’ya gidildikçe
sıcaklık azalmaktadır�
şitli uygarlıklar yaşamıştır� Türkiye, sahip olduğu İstanbul
ve Çanakkale boğazlarından dolayı jeopolitik bakımdan • Türkiye’nin kuzey ve güney kıyıları boyunca yükselen ve
önemli bir konuma sahiptir� kıyı çizgisine paralel olarak uzanan doğu - batı doğrultu-
lu dağlar, deniz etkisinin iç kesimlere geçmesini önler� Bu
• Türkiye’nin; Karadeniz, Ege Denizi ve Akdeniz ile çevrili dağlar, aynı zamanda kıyı ile iç kesimler arasındaki ulaşımı
olması stratejik anlamda önemini artırmaktadır� Ülkemizin da güçleştirir� Bu nedenle kıyı ile iç kesimler arasındaki ula-
deniz sınırı olan komşuları; Karadeniz’de Bulgaristan, Ro- şım, bazı geçitlerle sağlanmaktadır�
manya, Ukrayna, Rusya Federasyonu ve Gürcistan; Ege • Ege’deki dağlar ise kıyı çizgisine dik uzanmaktadır� Bu ke-
Denizi’nde Yunanistan; Akdeniz’de ise Kuzey Kıbrıs Türk simde deniz etkisi iç kesimlere daha fazla sokulabilmekte
Cumhuriyeti, Libya, Mısır, Filistin, İsrail, Lübnan ve Suri- ve iç kesimlerle ulaşım kolay sağlanmaktadır�
ye’dir� • Türkiye’nin yer şekilleri çeşitlidir� Dağları, gölleri, akarsula-
• Boğazlar sayesinde Karadeniz kıyısındaki ülkeler, deniz rı, yer altı mağaraları ve ilginç yer şekilleri önemli bir turizm
yoluyla dünyaya açılabilmektedir� potansiyeli oluşturmaktadır�
380 Coğrafya
