Page 379 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 379
2. Ünite: Mekansal Bilgi Teknolojileri
Tarama Yöntemi • Ülkemizin kuzeyinde yer alan kutup kuşağında ülkemize
• Bu yöntemde yer şekille- göre daha soğuk, güneyinde yer alan tropikal kuşakta ise
ri kabaca birbirine paralel Eğim daha sıcak koşullar hüküm sürmektedir� Oysa Türkiye’de
az
çizgilerle gösterilir� Eğimin Eğim dört mevsim belirgin olarak yaşanır�
fazla olduğu yerlerde çizgi- fazla • Bu özelliğinden dolayı tarım ürünleri ve doğal bitki örtüsü
ler sık, kalın ve kısadır� çeşitlilik göstermektedir� Ayrıca ülkemiz hem yaz hem de
• Eğimin azaldığı yerlerde ise çizgiler uzun, ince ve seyrektir� kış turizmine elverişlidir�
Düz alanlar boş bırakılır� • Bulunduğu enlemlerden dolayı Türkiye’de kuzeye gidildikçe
• Çizgilerin uzanış doğrultusu eğimi gösterir� güneş ışınlarının düşme açısı küçülür, ışınların atmosferde
EDİTÖR YAYINLARI
aldığı yol uzar�
Gölgelendirme Yöntemi • Bu nedenle kuzeye gidildikçe sıcaklık ve deniz suyundaki
• Bu yöntemde yer şekille- tuzluluk oranı azalır� Aynı nedenden dolayı kuzeyden esen
rine ışığın belli bir açıdan rüzgârlar sıcaklığı azaltırken güneyden esen rüzgârlar sı-
o
(45 ) geldiği kabul edilerek caklığı artırmaktadır�
gölgelendirme yapılır�
• Fazla eğimli yerler karan- • Ülkemizin yer aldığı enlemlerin diğer bir sonucu da kuzeye
gidildikçe bazı bitkilerin yetiştiği yükseklik sınırının azalma-
lık, az eğimli yerler ise sıdır�
daha aydınlık gösterilir�
• Gölgelendirme yöntemi, genellikle özel amaçlı ve büyük • Örneğin makilere Akdeniz kıyılarında 500 - 600 metre yük-
ölçekli haritalarda kullanılır� sekliğe kadar rastlanırken Marmara’da makilerin yetişebil-
diği yükseklik sınırı 200 - 300 metredir�
• Aynı nedenden dolayı güneydeki kalıcı kar sınırı kuzeye
TÜRK
TÜRKİYE’NİN COĞRAFİ KONUMUİYE’NİN COĞRAFİ KONUMU göre daha yüksektir�
• Türkiye’nin konumu, mutlak ve göreceli konumu olarak ifa- • Cephe yağışlarının görülmesi ve batı rüzgârlarının etkisin-
de edilmektedir�
de kalması da Türkiye’nin yer aldığı enlemlerin sonucudur�
TÜRKIYE’NIN MUTLAK KONUMU VE BU KONU- • Türkiye’nin en batısında yer alan Gökçeada’nın Avlaka Bur-
l
MUN ETKILERI nu, 26° doğu meridyeninin geçtiği yere yakındır (25° 7 30m
• Türkiye, Kuzey Yarım Küre’nin orta kuşağında yer almak- doğu)�
tadır� • Türkiye’nin en doğusu ise Türkiye-İran-Ermenistan-Nahçı-
• Ülkemizin en kuzeyinde yer alan Sinop ilindeki İnce Bu- van sınırlarının kesiştiği yerdir�
run, 42° kuzey paralelinin geçtiği yere yakındır (42° 5΄ 43΄΄ • Iğdır ili Aralık ilçesinin doğusunda yer alan bu uç yer 45°
kuzey)� Türkiye’nin en güneyi ise Hatay’ın Aşağı Tıngır ma- meridyenine yakındır (44° 48 17m doğu)�
l
hallesidir� Burası 36° kuzey paraleline yakındır (35° 49΄ 10΄΄ • Uç noktalarına göre Türkiye’nin en doğusu ile en batısı ara-
kuzey)� sında 19 meridyen bulunmaktadır�
• Türkiye Kuzey Yarım Küre’nin ortasından geçen 45° pa- • Bu da doğusu ile batısı arasında 1 saat 16 dakika (19 x 4 =
ralelinin güneyinde, tropikal kuşağa yakın bir yerdedir� Bu 76 dakika) yerel saat farkına neden olmaktadır�
özelliğinden dolayı ülkemizde ılıman iklim koşulları etkilidir�
• Hem soğuk hem de sıcak kuşakta yetişen bazı bitki türle- • Buna göre ülkemizin en doğusunda güneş doğduktan 1
rinin yetişebilmesi Türkiye’nin matematik konumunun so- saat 16 dakika sonra en batısında doğmaktadır�
nucudur� • Türkiye’de ortak bir ulusal saat ayarı kullanılmaktadır�
• Türkiye’de yatay yüzeylerde gölge boylarının sıfır olmama- • 45° doğu meridyeninin yerel saat ayarı Türkiye’nin ulusal
sı, gölgelerin kuzey yönlerini göstermesi de bu konumun- saat ayarı olarak kabul edilmiştir� Bu meridyene en yakın
dan kaynaklanmaktadır� ilimiz Iğdır’dır�
Coğrafya 379
