Page 337 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 337
2. Ünite: Eski Çağ Medeniyetleri
• Ordunun ihtiyaçlarının karşılanması için düzenli bir sistem • Roma kralları senatonun (ihtiyar meclisi) teklifi ile kuriya
kuramayan Akadlar, askerin ihtiyaçlarının karşılanmasında (halk meclisi) tarafından seçilir ve yine senato tarafından
süreklilik sağlayamayınca askerî gücünü kaybettiler. verilen imperium (emretme) yetkisini kullanırdı.
• Kral en yüksek din adamı, yargıç ve başkomutan olmakla
Hititler birlikte yapacağı işleri senatoya danışmak zorundaydı.
• Hititlerde kralların, gücünü tanrıdan aldığına inanılır ve • Cumhuriyet Dönemi’nde senatonun bir yıllığına seçtiği ve
emirleri tanrının emriymiş gibi görülürdü. eşit yetkiye sahip iki konsül tarafından yönetildi.
• Hitit kralı tanrı adına devleti yönetir, orduya başkomutan- • Devletin sıkıntılı olduğu dönemlerde senato, konsüllerden
lık yapar, kanunları koyar ve başyargıç olarak bu kanunları birini geniş yetkilerle diktatör olarak seçerdi.
uygulardı. • Roma İmparatorluğu’nda yönetme yetkisini kullanabilmek
EDİTÖR YAYINLARI
• Ancak Hitit kralları kendilerini tanrı olarak görmezdi. Hitit- için asiller sınıfından gelmek gerekiyordu.
lerde yönetim dine dayalı bir krallık veya teokratik bir mo- • Roma’da bu yetki şehrin ilk yerlileri olan Patricilerin elin-
narşiydi. deydi.
• Kralı "Pankuş" denilen ve asillerden oluşmuş bir meclis de- • Kuruluş yıllarında bütün vatandaşlar kendi imkânlarıyla si-
netlerdi. lahlanır, atlı veya yaya olarak orduya katılırdı.
• Başlangıçta kralı denetleme ve gerekirse yargılama yetkisi- • İmparatorluk Dönemi’nde ise lejyon adı verilen düzenli as-
ne sahip olan Pankuş bu yetkileri zamanla kaybetti. keri birlikler kuruldu.
• Kraldan sonra devlet yönetiminde en yetkili kişi "Tavanan- • Ücretli yaya askerlerinden oluşan bu birlikleri İmparator ya
na" denilen kraliçe idi. da konsüller komuta ederdi.
• Kraliçe, kralın olmadığı zamanlarda Pankuş'a başkanlık • Çoğunluğu piyade olan lejyonerler; zırh, miğfer ve iki tarafı
eder, dini toplantılar ve bayramlar düzenlerdi. keskin kılıç, mızrak, balta ve kalkan kullanırlardı.
• Hititlerde bürokrasi oldukça gelişmişti. Kralların yanı sıra, • Roma askerleri kullandıkları bu savaş unsurları sayesinde
krallığın çeşitli bölgelerinde yönetici olarak atanan valiler rakip ordular karşısında avantaj sağladılar.
ve bürokratlar bulunurdu. • Üstten ve yanlardan gelebilecek saldırılara karşı Roma pi-
• Bu bürokratlar, imparatorluğun farklı işlerini yürütür, vergi yadelerinin kalkanlarını kullanarak korunmasını sağlayan
toplar, yasaları uygular ve yerel yönetimleri idare ederlerdi. savunma taktiği, kaplumbağa dizilişi (Testudo taktiği) ola-
• Eli silah tutan bütün erkeklerin askerlik yapmak zorunda rak adlandırılmıştır.
olduğu Hititlerde her an savaşa hazır orduları bulunurdu. • Romalılar denizciliğe de önem vermiş yelkenli ve kürekli
• Hitit ordusu savaş arabalı süvariler ve piyadeler olmak üze- gemilerden oluşan güçlü bir donanma kurmuşlardı.
re iki kısımdan oluşuyordu.
• Savaş arabalarında biri sürücü, ikisi okçu üç savaşçı bu- Asya Hun Devleti
lunurdu. • Asya Hunları hakkındaki ilk belge MÖ 318’de Çin’le yapılan
• Askerler savaşlarda; kama, ok, kalkan, balta, topuz ve açık Kuzey Şansi Savaşı sonrasında imzalanan antlaşmadır.
arazilerde nizami saldırıya imkân tanıyan uzun mızraklar • Asya Hun Devleti tarihte bilinen ilk Türk devleti olup aynı
kullanırdı. zamanda Orta Asya tarihinin ilk büyük devletidir.
• Hititler dünya tarihinde ilk defa tımar sistemini (sahhan) uy- • Devletin merkezi Ötüken’dir. Hunların bilinen ilk kağanı,
guladı. “büyüklük ve genişlik” anlamına gelen Şan-yü veya Tan-
hu unvanını taşıyan Tuman (Teoman)’dır.
Romalılar • Mete Han MÖ 209’da babası Tuman’ı tahttan indirerek
• Tarihte en uzun ömürlü imparatorluklardan biri olan Roma, Hunların başına geçmiştir.
zaman içinde sırasıyla krallık, cumhuriyet ve imparatorluk • Türklerde devleti yönetme yetkisinin kağana, Gök Tengri
dönemlerini yaşadı. tarafından verildiğine inanılırdı.
• Krallık Dönemi’nde Roma, teokratik olmayan bir şehir dev- • Bu inanış siyasi iktidar kavramı olan “kut” tabiri ile ifade
leti görünümündeydi. edilmiştir.
Tarih 337
