Page 342 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

2. Ünite: Eski Çağ Medeniyetleri

• Kazakistan'da Esik Kurganında çıkarılan “Altın Elbiseli • Geniş bozkır sahalarında iklim ve coğrafya gereği sürekli
Adam ” Türk maden sanatının ne kadar geliştiğini göster- hareket hâlinde olan konargöçerler, toprak bağlılığını değil
mektedir. soy aidiyetini birinci planda tutmuşlardır.
• Pazırık Kurganı’ndan çıkarılan ve dünyanın en eski halısı • Konargöçer yaşam Türkler arasında birlik ve beraberlik
kabul edilen Pazırık halısı, Türklerin halı ve kilim dokuma- duygusunun, yardımlaşma ve dayanışma becerisinin geliş-
cılığında ne kadar ileri gittiklerini göstermektedir. mesine fayda sağlamıştır.
• Halılara işledikleri motiflere özel anlamlar yükleyen Türk- • Zira bu özellik gelişmemiş olsaydı geniş bozkırlar boyun-
ler, zaman zaman bu motiflerin aralarına gizledikleri şifreler ca ilerleyen boyların tek başına hayatta kalması mümkün
yardımıyla birbirleriyle haberleşmişlerdir. olmazdı.
• Ayrıca ağaç ve maden işlemeciliğinde, demircilikte ve do- • Türkistan'da kurulan ilk Türk devletleri, boy birliği şeklinde
{EDİTÖR YAYINLARI
kumacılıkta da ilerleme kaydedilmiştir. ortaya çıkmıştır.
• Ayrıca tarihte atı ilk kez evcilleştiren Türkler, koşum takımı- • Türk toplumunun sosyal yapısı; oguş (aile), urug (aileler bir-
liği), boy (ok), budun (millet) ve il (devlet) şeklinde birbirine
nı ve at arabasını da icat etmişlerdir. sıkı sıkıya bağlı olan unsurlardan meydana gelmiştir.
• Astronomi bilimi ile ilgilenen Türkler bir yılı 365 zaman 6 • Bu yapı içinde ön plana çıkan boylar, sosyal dayanışma ve
saat olarak hesaplayarak, güneş yılı esasına göre 12 hay- canlılık taşımıştır.
vanlı Türk Takvimini oluşturmuşlardır.
• Bu durum, toplumdaki bireylere birlikte hareket etme arzu-
su kazandırmış ve onların zorlu mücadelelerle uzun mesa-
TÜRKLERDE KONARGÖÇER YAŞAMONARGÖÇER YAŞAM
TÜRKLERDE K feleri aşmalarını sağlamıştır.
• İlk Türklerin hayat sürdüğü Türkistan'da geniş yer tutan • Bu sosyal yapı içerisinde hayatlarını sürdüren ve Türkis-
bozkırların kışı çok soğuk ve kar fırtınalı, yazı ise genellikle tan bozkırlarının elverişli alanlarında hayvancılıkla uğraşan
sıcak ve kuraktır. Türk boyları, kendi aralarında güçlü siyasi birlikler oluştur-
• Bozkırın bu sert yapısı, bölgede yaşayan Türkleri etkilemiş muştur.
ve konargöçer hayat tarzının ortaya çıkmasını sağlamıştır. • Türkler için at, bozkır yaşamının en önemli unsurudur. At-
• Türklerin Türkistan'da ırmak, göl gibi su kaynakları çevre- lar; binek hayvanı, savaş aracı olarak da kullanılmıştır.
sinde konargöçer bir yaşam tarzı vardır. • Türkler; hayvancılık dışında dokumacılık, demircilik ve tica-
• Boylar, ekonomilerinin temel dayanağı olan hayvanlarıyla retle de uğraşmışlardır.
birlikte belirlenmiş bu alanlarda yaşamaktadır. • Yetiştirdikleri koyun ve keçilerin yünlerinden keçe ve ku-
• Hunlar, Kök Türkler ve Uygurlar yazın yaylak denilen serin, maş imal etmişlerdir.
sulak, otlağı bol yüksek yaylalarda; kışın ise kışlak denilen • Aile hayatını sürdürdükleri çadırlarında kullandıkları halı ve
daha ılık ova ve vadilerde yaşamıştır. kilimleri kendileri dokumuşlardır.
• Demiri işleyerek yaptıkları kılıç ve mızrak gibi unsurlarla sa-
Yaşanılan coğrafi bölgenin fiziki yapısı, toplumların ha- vaş alanında düşmana karşı üstünlük sağlamışlardır.
yat tarzının oluşumunda temel etkendir. Türk toplumunun • Demirden ürettikleri çeşitli eşyaları satarak karşılığında pi-
yaşam tarzına da yaşadığı bölgenin coğrafi özellikleri şekil rinç, tahıl ve ipek kumaşlar almışlardır.
vermiştir. Tarımın sınırlı alanlarda yapılabildiği buna karşın • Türk topluluklarında sınıfsal bir ayrım yapılmamış, eli silah
otlakların geniş yer tuttuğu Türkistan’da, Türk boyları zorun- tutan herkes asker kabul edilmiştir.
lu olarak geçimlerini hayvancılık üzerine kurmuştur. •
• Çin kaynaklarına göre Hunlar evlerini dövülmüş topraktan Türkler çocukluktan itibaren ok, cirit, gülle ve labut atarak;
güreş yaparak; gökbörü ve çevgân oynayarak kendilerini
yapmışlardır. savaşçı olarak yetiştirmişlerdir.
• Uygurlar, kışlık bölgelerde evlerini daha çok kerpiç veya • Yahni, tutmaçtır, sütlü darı, peynir, yoğurt, yağ vazgeçilmez
ahşaptan, surları da kalın ağaç kütüklerinden inşa etmiştir. yiyecekleridir.

• Çok kalabalık gruplar hâlinde yola çıktıklarında atlardan, • Pantolon, ceket, deri çizme veya çarık giyen konargöçer
develerden ve arabalardan oluşan kervanları kullanmıştır. Türkler, başlarına börk adı verilen başlıklar takmıştır.

342 Tarih