Page 36 - 8. SINIF T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 4 4. ÜNTE: ATATÜRKÇÜLÜK VE ÇAĞDALAAN TÜRKYE

5 Osmanlı Devlet�’nde takv�m, saat, rakam ve ölçü b�r�mler� 7 1926’da kabul ed�len Meden� Kanun’la Türk kadını a�le
Batılı devletler�n kullandıklarından farklıydı. Bu farklılık- ve �ş hayatında, sosyal ve ekonom�k hayatta söz ve karar
lar, devletler arası ekonom�k �l�şk�lerde sorunlara yol açı- sah�b� olmuştur. Meden� Kanun’u, Türk kadınına s�yas�
yordu. Ülke �ç�nde de ölçü b�r�mler�nde b�rl�k ve tutarlılık hakların ver�lmes� �zlem�şt�r. 3 N�san 1930’da beled�ye
yoktu. Ülken�n farklı yerler�nde farklı b�r�mler kullanılab�- seç�mler�nde, 26 Ek�m 1933’te muhtar ve �ht�yar heyetle-
l�yordu. Bu da ülke �ç�nde sosyal ve ekonom�k �l�şk�lerde r�ne, 5 Aralık 1934’te m�lletvek�l� seç�mler�nde kadınlara
karışıklığa yol açıyordu. Türk�ye kend�s�ne model olarak seçme ve seç�lme hakkı ver�ld�. İsv�çre dah�l bazı Avrupa
Batı uygarlığını seçm�şt�. Türk�ye’n�n Batılı devletlerle olan ülkeler�nde b�le kadınların oy kullanamadığı b�r dönemde,
t�car�, s�yas� ve kültürel �l�şk�ler� hızla artıyordu. Batılı dev- Türk m�llet�n�n böyle b�r adımı atması Türk�ye’de �nsan
letlerle olan münasebetler� daha düzenl� hâle get�rmek ve hakları ve demokras�n�n gel�şmes� açısından son derece
gel�şt�rmek �ç�n takv�m ve ölçü b�r�mler�n�n düzenlenmes� öneml�d�r. Kadınlar, bu haklarıyla yönet�mde erkeklerle
gerek�yordu. Türkler�n kullandığı h�cr� ve Rum� takv�m �le b�rl�kte söz sah�b� olmuşlardır. 1 Mart 1935’te toplanan 5.
Avrupalıların kullandığı m�lad� takv�mdek� gün ve tar�hler Dönem TBMM’de 18 kadın m�lletvek�l� yer almıştır.
arasındak� farklılıklar, �k�l� �l�şk�ler� zorlaştırıyordu.
Bu parçanın genel anlamda konusu aşağıdak�lerden
Bu parçada aşağıdak� sorulardan hang�s�n�n cevabı hang�s�d�r?
vardır?
A) Kadınların Türk s�yas� hayatındak� yer�
A) Osmanlı Devlet�’nde hang� ölçü b�r�mler� kullanılmak- B) Türk kadınının aldığı haklar
tadır? C) Meden� Kanun’un kabul ed�lmes�n�n nedenler�
B) La�kl�k �lkes� doğrultusunda yapılan yen�l�kler neler- D) İnsan haklarının ülke yönet�m�ne yansımaları
d�r?
C) Takv�m, saat ve ölçü b�r�mler�nde n�ç�n değ�ş�kl�k ya-
pılmıştır?
D) Türkler�n kullandığı �lk takv�m hang�s�d�r?
8 ............................. Bunun sonucunda yerl� sanay� çökmüş
ve ülke ekonom�s� ağır b�r darbe almıştı. G�derler�n� kar-
şılayamaz hâle gelen devlet, dışarıdan borç almış ancak
borçlarını ödeyemey�p kısa sürede �fl as etm�şt�. Bunun
üzer�ne alacaklı devletler tarafından kurulan “Düyûn−u
Umûm�ye” teşk�latı, devlet�n verg�ler�ne el koymuştu.
Ayrıca ülkedek� b�rçok dem�r yolu ve l�man yabancı ş�rket-
ler tarafından �şlet�l�yordu. Tüm bunların etk�s�yle Osmanlı
6 Soyadı Kanunu’nun kabul ed�lmes�yle bu konudak�
aksaklıklar g�der�lm�ş, a�le ve b�reyler tam olarak tanın- Devlet� ekonom�k bağımsızlığını kaybetm�şt�. Bu sorunun
mış, vatandaşlar arasındak� toplumsal mevk� ve madd� mutlaka ortadan kaldırılması, yen� Türk Devlet�’nde s�yas�
duruma göre �nsanların değerlend�r�lmes� sona erm�şt�r. bağımsızlığın yanında ekonom�k bağımsızlığın da sağlan-
Herkes Türkçe b�r soyadı almıştır. Bu durum m�llî k�ml�k ması gerek�yordu. Yerl� ve m�llî b�r ekonom�n�n oluşturul-
kazanılması yolunda öneml� b�r adım olmuştur. Soyadı ması �ç�n çalışmalar yapıldı.
Kanunu’na ek olarak, 26 Kasım 1934’te “Lakap ve Unvan- Anlam akışına göre parçanın başına aşağıdak�lerden
ların Kaldırılmasına Da�r Kanun” kabul ed�ld�. Bu kanunla hang�s�n�n get�r�lmes� uygun olur?
toplum �ç�nde ayrıcalık b�ld�ren ağa, hafız, molla, efend�, A) Halka madd� destek sağlanarak yapılan yen� yatırım-
bey, paşa, hanım, hazretler� g�b� unvan ve lakaplar kaldı- larla ekonom�k gel�şmeler sağlanmıştı.
rıldı ve bunların kullanılması yasaklandı. Böylece �nsan-
ları çeş�tl� özell�kler�ne göre sınıfl andıran b�r anlayış da B) Avrupa’dak� sanay� alanında yaşanan gel�şmeler ya-
son buldu. kından tak�p ed�lerek m�ll� sanay� oluşturulmuştu.
C) Tarım alanında kalkınma sağlanması yerl� sanay�m�z�
Bu metn�n anlatımında aşağıdak� anlatım tekn�kler�n- farklı boyutlara taşımıştı.
den hang�s� ağır basmaktadır?
D) Yabancı devletlere ver�len “kap�tülasyonlar” Osmanlı
A) Açıklayıcı B) Tartışmacı topraklarının yabancı ürünlerle dolmasına yol açmış-
C) Öyküley�c� D) Bet�mley�c� tı.

MARKAJ YAYINLARI
36 Markaj Yaynlar / 8. Snf T.C. nklap Tarihi ve Atatürkçülük