Page 41 - 8. SINIF T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

5. ÜNTE: DEMOKRATKLEME ÇABALARI PARAGRAF TESTİ 1

1 Demokrat�k yönet�mler�n bulunduğu ülkelerde egemen- 3
l�ğ�n kaynağı m�llett�r ve son söz y�ne m�llet�nd�r. M�llet, I. Halk Fırkasının kuruluşundan kısa b�r süre sonra part�
seç�m yoluyla yönet�me katılır. Aynı amaç ve düşüncede �ç�nde görüş ayrılıkları çıkmaya başladı.
olan �nsanlar b�r araya gelerek s�yas� part� veya s�v�l
toplum kuruluşları kurarlar. Böylece �nsanlar düşünce- II. Bazı �nkılaplara ve bunların yapılış şek�ller�ne yönel�k
ler�n� ve �stekler�n� daha rahat �fade etme �mkânı bulur. eleşt�r�ler, part� �ç�nde yen� b�r muhal�f grup oluşturdu.
Farklı görüş ve düşüncedek� �nsanların b�r araya gelerek III. Part�n�n genel başkanlığına Kâzım Karabek�r get�r�ld�.
oluşturdukları s�yas� part�ler demokras�n�n vazgeç�lmez IV. Bu grup �ç�nde yer alan, M�llî Mücadele’n�n önde gelen
unsurlarından b�r�d�r. Halk, yönet�mde kend�n� tems�l ede- �s�mler�nden Kâzım Karabek�r, Al� Fuat (Cebesoy),
cek k�ş�ler� ve s�yas� part�ler� seçer. Demokras�lerde farklı Rauf Bey (Orbay), Refet Bey (Bele) ve Adnan Bey
s�yas� part�ler�n bulunması, farklı görüşler�n mecl�ste tem- (Adıvar) Halk Fırkasından �st�fa ederek Terakk�perver
s�l ed�lmes�n� ve yönet�mde yer almasını sağlar. Cumhur�yet Fırkası adıyla yen� b�r part� kurdular (17
Bu parçaya get�r�leb�lecek en uygun başlık aşağıda- Kasım 1924).
k�lerden hang�s� olab�l�r? Parçadak� numaralandırılmış cümlelerden hang�ler�
A) Egemenl�k B) Demokras� yer değ�şt�r�rse parçanın anlam bütünlüğü sağlanmış
C) Yönet�m Anlayışları D) Tems�l Yetk�s� olur?
A) I ve II B) I ve III
C) II ve III D) III ve IV

4 1929 Dünya Ekonom�k Kr�z� Türk�ye’y� de etk�lem�ş; özel-
l�kle ekonom�k alanda yaşanan sorunlar, halkın Hükû-
mete tepk� göstermes�ne neden olmuştu. Gaz� Mustafa
Kemal, Haz�ran 1930’da çıktığı yurt gez�s�nde bu tepk�-
lere b�zzat tanık olmuştu. Mecl�ste Hükûmet�n ekonom�
pol�t�kalarını denetleyecek ve alternat�f pol�t�kalar ürete-
2 Mustafa Kemal Paşa f�k�rler�n� hayata geç�reb�lmek �ç�n cek yen� b�r part�ye �ht�yaç vardı. Bu �ht�yacın farkında
b�r s�yas� part� kurmaya karar verd�. Bu düşünceyle Mus- olan Gaz� Mustafa Kemal, yakın arkadaşı Feth� Bey’den
tafa Kemal Paşa, l�derl�ğ�n� yaptığı Müdafaa−� Hukuk yen� b�r part� kurmasını �sted�. Bu �steğ� yer�ne get�ren
Grubunu “Halk Fırkası” adıyla s�yas� part�ye dönüştürdü Feth� Bey, Cumhur�yet Halk Fırkasından ayrılan bazı m�l-
(9 Eylül 1923). Böylece Cumhur�yet tar�h�n�n �lk s�yas� letvek�ller�n�n katılımıyla Serbest Cumhur�yet Fırkasını
part�s� kurulmuş oldu. Part�n�n genel başkanlığına Mus- kurdu (12 Ağustos 1930).
tafa Kemal Paşa get�r�ld�. Cumhur�yet�n �lanından sonra Aşağıdak�lerden hang�s� bu parçanın sonuç bölü-
1924’te “Cumhur�yet Halk Fırkası” ve 1935’te “Cumhur�yet münü tamamlayab�lecek b�r cümled�r?
Halk Part�s�” adını alan bu part�, 1950 yılına kadar Türk�-
ye’y� yönett�. A) Böylece ekonom�k alanda çözümler üreteb�lecek ve
hükûmet� denetleyecek b�r part� kurulmuş oldu.
Bu parça d�l ve anlatım yönünden değerlend�r�ld�-
ğ�nde aşağıdak�lerden hang�s�ne ulaşılamaz? B) Tam da bu sırada kurulan Serbest Cumhur�yet Fırka-
sı çok part�l� hayata geç�ş�n �lk aşamalarından oldu.
A) Açıklayıcı anlatımdan yararlanılmıştır. C) Böylel�kle devlet karşıtlarının b�rleşt�ğ� b�r part� kurul-
B) Olaylar oluş sırasına göre bel�rt�lm�şt�r. muş oldu.
C) K�ş� unsuruna yer ver�lm�şt�r. D) Bu b�ç�mde oluşturulan b�r part�n�n s�yaset hayatı da
D) Gel�şmeler, I. k�ş� ağzıyla anlatılmıştır. yönlend�r�lmelerle dolu olması beklenemez.

Markaj Yaynlar / 8. Snf T.C. nklap Tarihi ve Atatürkçülük
MARKAJ YAYINLARI 41