Page 29 - 10. SINIF TARİH FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

4. ÜNTE: BEYLKTEN DEVLETE OSMANLI MEDENYET PARAGRAF TESTİ 2

1 Kılıç Ehl� (Seyf�ye): Seyf�ye sınıfını Enderun veya d�ğer 3 (I) Osmanlı Devlet�’nde medresey� b�t�renlerden kadılığı
eğ�t�m kurumlarında yet�şen ve ümera da den�len k�ş�- �steyenler, mülazemetten sonra b�r kasaba kadısı olab�-
ler oluşturmuştur. Bu sınıf kapıkulu askerler� ve tımarlı l�rd�. (II) İlm�ye sınıfından olan kadı, �dare ve yargı görev�n�
s�pah�ler �le subaşı, sancakbey�, beylerbey�, vez�r ve sad- yer�ne get�r�rd�. (III) Pad�şah tarafından atanan kadılar,
razam g�b� görevl�ler� kapsamaktadır. Kalem Ehl� (Kale- atandığı yerde pad�şah adına adalet� tes�s ederd�. (IV)
m�ye): Devlet�n yazışma, mal� ve dış �şler�nden sorumlu Osmanlı devlet teşk�latında kadıların adl� görev� yanında
n�şancı, defterdar, re�sülküttap g�b� görevl�lerden oluş- �dar�, beled�, askerî, mal� ve noterl�k alanlarında da görev
maktadır. Başlangıçta medrese eğ�t�m� görmüş k�mseler, ve yetk�ler� bulunmaktaydı. (V) Vakıfl arın denetç�s� de
bu meslekte çoğunluğu teşk�l ederken sonraları �nt�sap olan kadılar; asay�ş kuvvetler�n�n, beled�ye h�zmetl�ler�-
usulüyle yet�ş�p yükselm�şt�r. İl�m Ehl� (İlm�ye): Medrese- n�n ve zabıta görevl�ler�n�n de am�r�yd�. (VI) Ayrıca kadılar
lerden yet�şen ve ulema da den�len k�ş�lerden oluşmuş- evlenme, boşanma, veraset meseleler�nde; merkezden
tur. Kadı, müderr�s, kazasker ve şeyhül�slam g�b� devlet gelen em�rler�n tasd�k� ve mahkeme kayıtlarının tutulma-
görevl�ler� bu sınıf �çer�s�nde yer almıştır. sında, her türlü akd�n kayded�lmes�nde, d�vanın em�rler�-
n�n halka b�ld�r�lmes�nde ve sefer esnasında �dares�nde
Bu parçada aşağıdak� anlatım b�ç�mler�nden hang�s�
kullanılmıştır? bulunduğu yerde ordunun �ht�yaçlarının görülmes�nde
sorumlu ve yetk�l�yd�.
A) Açıklama
Bu met�n �k� paragrafa bölünmek �sten�rse �k�nc�
B) Benzetme paragraf numaralanmış cümleler�n hang�s�yle baş-
C) Bet�mleme lamalıdır?
D) Öyküleme A) II B) III C) IV D) V E) VI
E) Tartışma

4 Osmanlı Devlet�’nde medreseler, İslam� �l�mler� üst
düzeyde öğreterek �nsanların yararına sunmayı amaç-
lamıştır. Medreselerde tefs�r, had�s, kelam ve fıkıh g�b�
temel İslam� �l�mler�n yanında matemat�k, astronom�,
f�z�k, mantık ve felsefe g�b� akl� �l�mler de okutulmuştur.
Osmanlı müderr�sler� akl� �l�mlerden özell�kle mantık ve
matemat�ğe önem verm�şt�r. Medreseler; Osmanlı Dev-
let�’nde âl�mler�n yet�şt�r�ld�ğ�, b�lg�n�n üret�ld�ğ� yerd�r.
2 Osmanlılarda; eğ�t�m−öğret�m�n sürdürülmes�, �dar� ve Orhan Bey’den �t�baren d�ğer pad�şahlar da Bursa ve
adl� h�zmetler�n görülmes� ve sosyal, �dar� ve askerî konu- Ed�rne’de çeş�tl� medreseler yaptırmıştır. Medreseler,
larda d�nî görüşün açıklanması g�b� bazı görevler bulun- müderr�sler�n�n yevm�yeler�ne göre 20’l�, 40’lı, 60’lı med-
maktadır. Bu görevler� sırasıyla müderr�s, kadı ve müftü reseler şekl�nde derecelend�r�lm�şt�r. Medresen�n dere-
g�b� k�ş�ler gerçekleşt�rm�şt�r. İlm�ye sınıfı �çer�s�nde eğ�t�m ces� yükseld�kçe müderr�s�n gel�r� de artış gösterm�şt�r.
ve öğret�m görev�n� üstlenen ulema, dereceler�ne uygun En yüksek derecel� medrese Fat�h’�n yaptırdığı Sahn−ı
medreselerde müderr�sl�k yapmış ve meslek� başarı gös- Seman Medreseler�yd�. Daha sonra Kanun� Sultan Süley-
terenler ülken�n öneml� medreseler�ne atanmıştır. man, Sahn−ı Seman Medreseler� �le aynı dereceye sah�p
Süleyman�ye Medreseler�n� yaptırmıştır.
Bu met�nde aşağıdak�lerden hang�s�ne değ�n�lme-
m�şt�r? Bu met�nde “medreselerle” �lg�l� aşağıdak�lerden han-
g�s�ne değ�n�lmem�şt�r?
A) İlm�ye sınıfında k�mler�n bulunduğuna
B) Müderr�sler�n sınavlarda başarı göstermes�yle atan- A) Hang� alanlarda eğ�t�m ver�ld�ğ�ne
dığına B) En yetk�l�s�n�n kadılar olduğuna
C) Osmanlılarda d�nî konularda müftünün görevl� oldu- C) Amaçlarına
ğuna D) Eğ�t�m ve öğret�m faal�yetler�n�n üst düzeyde yapıldı-
D) Osmanlılarda �lm�ye sınıfının görevler�ne ğına
E) Ulemanın medreselerde müderr�sl�k yaptığına E) Pad�şahların gereken önem� verd�ğ�ne

Markaj Yaynlar / 10. Snf Tarih 29
MARKAJ YAYINLARI