Page 28 - 10. SINIF TARİH FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 1 4. ÜNTE: BEYLKTEN DEVLETE OSMANLI MEDENYET

5 Hacı Bektaş−ı Velî; �lhamını Kuran’dan alarak �nsana 7 Ahî Evran; toplumun mutluluk ve refahı �ç�n bütün sanat
bakar, �nsana h�zmet� en büyük �badet sayar. Öğret�s�n�n dallarının gerekl�l�ğ�n� savunmuş, sanat erbablarının bell�
temel�n� akıl ve b�lg�ye dayandıran Hacı Bektaş−ı Vel�’n�n �şyerler�nde toplanarak oralarda sanatlarını �cra etmele-
düşünce s�stem�nde ayrılıkların ve farklılıkların yer� yok- r�n� yan� b�r araya gelmeler�n� tavs�ye etm�şt�r. Ah� Teşk�-
tur. Bütün yaratılmışlara aynı nazarla bakmış ve k�msey� latının kurucusu olan Ahî Evran’a göre ah�n�n el�, kapısı
herhang� b�r özell�ğ�nden ötürü d�ğer�nden üstün tutma- ve sofrası açık; gözü, d�l� ve bel� bağlı olmalıdır. Ah�l�ğ�n
mıştır. Bu yüzden onda b�rleşt�r�c�l�k duygusu hâk�md�r. öğret�s�nde hırsızlık, ded�kodu, �ft�ra, c�mr�l�k, yalancılık,
Hacı Bektaş−ı Velî, “Oturduğun yer� pak et, kazandığın sözünü tutmamak, haset etmek, büyüklenmek, müna-
lokmayı hak et.” d�yerek tem�zl�k, dürüstlük, çalışkanlık ve fıklık, katı gönüllü olmak, ayıp ve kusur araştırmak g�b�
helal kazancı teşv�k ederken yıkıcılığa, zulme, sömürüye kötü davranışlar engellenmeye çalışılır. Ah� eğ�t�m�nden
ve tembell�ğe karşı da tavrını ortaya koymuştur. geçen k�ş�n�n, sözü ed�len kötü huylardan arınıp �y� huylar
kazanması amaçlanır.
Bu met�nde yazar, düşüncey� gel�şt�rme yollarından
hang�ler�ne başvurmuştur? Parçaya göre aşağıdak�lerden hang�s� çıkarılamaz?

A) Tanımlama−Karşılaştırma A) Ah�l�ğ�n öğrett�kler�nde �y� olmayan davranışlar bulun-
B) Benzetme−Tanık gösterme maz.
C) Örneklend�rme−Tanımlama B) Ah�l�k eğ�t�m� almış k�ş�n�n huyunun �y� olması gerek�r.
D) Tanık gösterme−Karşılaştırma C) Ah�l�k Teşk�latında sanatlar arası geç�ş olab�lmekte-
d�r.
E) Sayısal ver�lerden yararlanma− Benzetme
D) Sanat dallarının tamamı toplum �ç�n gerekl�d�r.
E) Sanatı olan k�ş�ler�n bell� �ş alanlarında sanatlarını
serg�lemeler� gerekmekted�r.

6 Hacı Bayram−ı Velî; “B�lmek �stersen sen�, can �çre ara
canı, geç canından bul anı, sen sen� b�l sen sen�.” d�yerek
genell�kle nefs�n olgunluğunu öneml� saymış, olgunluğa 8 (I) Osmanlı Devlet�’nde toplum, sosyal hayatın sağlıklı b�r
er�şmek ve kend�n� tanımak g�b� öğret�ler� d�le get�rm�şt�r. b�ç�mde sürdürüleb�lmes� �ç�n �k� büyük sınıfa ayrılmıştır.
Hacı Bayram−ı Velî’ye göre �nsan ancak kend�n� tanıya- (II) Bunlardan b�r�nc�s� saltanat beratı �le pad�şahın d�nî
rak ve bu düzen�n asıl sah�b�n�n emr�ne kend�n� adayarak ya da �dar� yetk� tanıdığı k�ş�lerden oluşan yönetenler yan�
gerçek varlığının şuuruna erer. Hacı Bayram−ı Velî’n�n askerî sınıftır. (III) D�ğer� �se, �dareye katılmayan muhtel�f
öğret�s�, önce Allah’a sonra canlı cansız tüm varlıklara d�n ve soylara mensup zümrelerden oluşan yönet�lenler
der�n b�r sevg� duymanın yanı sıra onların h�zmet�ne ken- yan� reayadır. (IV) Pad�şah başta olmak üzere askerî
d�n� adamak şekl�nded�r. sınıfın görev� �se Osmanlı hukukunu uygulayarak ülkede
adalet�n hüküm sürmes�n� ve halkın refahını sağlamaktır.
Bu metn�n d�l ve anlatımıyla �lg�l� olarak aşağıdak�ler- (V) Osmanlı toplumunda yönetenler sınıfı kend� arasında
den hang�s� söyleneb�l�r? seyf�ye, kalem�ye ve �lm�ye olmak üzere üç sınıfa ayrılırdı.

A) Benzetmeden yararlanılmıştır. Bu met�nde numaralanmış cümleler�n hang�s�nden
B) Tanık göstermeye başvurulmuştur. sonra “Reayanın görev�, üret�m yapmak ve verg� vermek
C) İk�lemelere başvurulmuştur. suret�yle askerî sınıfı desteklemekt�r.” cümles� get�r�lme-
D) B�r�nc� k�ş� ağzından anlatılmıştır. l�d�r?
E) Karşılaştırma yapılmıştır. A) I B) II C) III D) IV E) V

28 Markaj Yaynlar / 10. Snf Tarih
MARKAJ YAYINLARI