Page 25 - 10. SINIF TARİH FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

3. ÜNTE: DEVLETLEME SÜRECNDE SAVAÇILAR VE ASKERLER PARAGRAF TESTİ 3

1 (I) Osmanlı Devlet�, ülke sınırlarının hızla gen�şlemes� 3 (I) Penc�k s�stem�n�n uygulanamaması neden�yle Kapı-
üzer�ne da�mî b�r orduya �ht�yaç duydu. (II) Osmanlı kulu Ocaklarının asker �ht�yacı karşılanamadı. (II) Bunun
ordusundak� yaya ve müsellem b�rl�kler� devamlı s�lah �ç�n Rumel�’dek� Hr�st�yan halktan devş�rme yöntem�yle
altında bulunmadığından fet�hler �ç�n yeters�z kaldı. (III) bel�rl� sayıda çocuğun alınmasına karar ver�ld�. (III) Daha
Ed�rne’n�n feth�nden sonra Rumel�’dek� d�ğer fet�hlerle öncek� Türk İslam devletler�nde pek uygulanmayan bu
savaş es�rler�n�n sayısında büyük b�r artış oldu. (IV) Pen- s�stem, Çeleb� Mehmet zamanında uygulanmaya başla-
c�k usulüne göre savaş es�rler�n�n beşte b�r� asker olmak dıysa da II. Murat zamanında kanun hâl�ne get�r�lm�şt�.
üzere devlet tarafından alınırdı. (V) Penc�k s�stem�n�n (IV) Devş�rme Kanunu’na göre Osmanlı halkından, şart-
benzer� Osmanlı Devlet�’nden önce Emev�ler, Abbas�ler ları elver�şl� Hr�st�yan çocuklar bell� b�r eğ�t�mden geç�r�l-
ve Selçuklular g�b� devletlerde gulâm s�stem� olarak uygu- d�kten sonra Kapıkulu asker� yapılmıştı. (V) Devş�rme s�s-
lanırdı. (VI) Osmanlılar, kend�nden öncek� İslam devlet- tem�, başlangıçta sadece Osmanlı Devlet�’n�n Avrupa’dak�
ler�nde görülen gulâm s�stem�n� gel�şt�rerek daha üst b�r topraklarında uygulanmıştı. (VI) Böylece �mparatorluk
sev�yeye taşımıştı. sınırları �çer�s�ndek� bütün Hr�st�yan halk bu uygulamaya
tab� tutulmuştu.
a. Bu es�rlerden yararlanmak �ç�n Kazasker Çandarlı
Kara Hal�l’�n çalışmaları �le Penc�k s�stem� uygulan- Bu met�nde numaralanmış cümleler�n hang�s�nden
maya başlandı. sonra “Bu s�stem �ç�n �ht�yaca göre sadece Balkanlardan
değ�l, bazen Orta Anadolu’dan çocuklar da devş�r�lm�ş
b. Bu oran, İslam hukukuna göre gan�met�n beşte b�r�n�n
Beytü’l-mal’a a�t olması esasından ortaya çıkmıştı. hatta Kafkasya’dan da devş�rme alındığı olmuştu.” cüm-
les� get�r�lmel�d�r?
Ver�len a ve b öncüller� met�nde numaralanmış yer-
lerden hang�ler�ne sırasıyla gelmel�d�r? A) I B) II C) III D) IV E) V

A) I− III B) II− III C) II− V
D) IV− V E) IV− VI

2 Kazasker Çandarlı Kara Hal�l, Penc�k s�stem� �le toplanan
askerden yen� b�r askerî teşk�lat kurma f�kr�n� ortaya attı. 4 Osmanlı Devlet�’nde, devş�r�lecek çocuklar arasından
Kurulan bu askerî teşk�lata “Yen�çer� Ocağı”, askerler�ne özell�kle 9−14 yaş aralığında olanlar terc�h ed�l�rd�. 15
�se “Yen�çer�” adı ver�ld�. Yen�çer� Ocağı, Avrupa’da �lk yaşın üzer�nde çocukların devş�r�lmes� �se nad�r görü-
da�mî orduydu. Osmanlı ordusunun etk�n b�r unsuru olan lürdü. Devş�rme sırasında sancak bey�, kadı ve papazlar
Yen�çer�ler, savaşlarda Osmanlı Devlet�’n� üstün kılan devş�rme memuruna yardım ederlerd�. Memur, vaft�z def-
kuvvett�. Bunun yanında yen�çer�ler, pad�şahın merke- terler�ne bakarak şartları elver�şl� olanları ayırır, en �nce
z�yetç� otor�tes�n�n başlıca aracı ve destekç�s� olmuştu. teferruatına kadar �k� deftere bunların kaydı yapılırdı.
Yen�çer� Ocağı’nın asker �ht�yacı başlarda Penc�k s�stem� Acem� oğlan olarak alınanların her b�r�n�n adı, anne−baba
�le karşılanıyordu. Bu s�steme göre es�rler arasından adı, köyü, s�pah�ler�n�n adları, boyu, saç ve göz reng� �le
seç�lenler, Anadolu’dak� a�leler�n yanına ver�l�r ve burada görünümü ayrıntılarla deftere kayded�l�rd�. Kanuna göre
Türk İslam âdet ve gelenekler�n� öğren�rd�. Daha sonra çocukların en soyluları, papaz oğulları, �k� veya daha
bu es�rler, askerî eğ�t�m �ç�n “Acem� Ocağı” adı ver�len fazla çocuğu bulunanın en sağlıklısı terc�h ed�l�r, tek
teşk�lata alınırdı. erkek çocuğu olan a�leler�n oğlu alınmazdı.
Bu met�nde aşağıdak�lerden hang�s�ne değ�n�lme- Bu met�n aşağıdak�lerden hang�s�ne cevap olarak
m�şt�r? ver�lm�şt�r?
A) Penc�k s�stem� �le �lg�l� uygulamalara A) Devş�rme s�stem� nasıl uygulanmıştır?
B) Yen�çer� Ocağı’nın katkılarına B) Devş�rme s�stem� �lk kez hang� pad�şah zamanında
C) Yen�çer� Ocağı’nın nasıl kurulduğuna başlatılmıştır?
D) Yen�çer� Ocağı’nın hang� pad�şah dönem�nde kurul- C) Devş�rme s�stem� ned�r?
duğuna D) Devş�rme s�stem� k�m�n zamanında kanunlaşmıştır?
E) Penc�k s�stem�ne göre es�rler�n nasıl yet�şt�r�ld�ğ�ne E) Osmanlı, devş�rme s�stem�n� n�ç�n uygulamıştır?

Markaj Yaynlar / 10. Snf Tarih 25
MARKAJ YAYINLARI