Page 27 - 10. SINIF TARİH FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

4. ÜNTE: BEYLKTEN DEVLETE OSMANLI MEDENYET PARAGRAF TESTİ 1

1 Tasavvuf; genel anlamda kalb�n kötülüklerden arındırılıp 3 Mevlânâ Celâleddîn−î Rumî; öğret�s�nde �nsanlara �y�l�ğ�,
yaratılanlara karşı güzel davranılması, �nsanın dünyalık alçak gönüllüğü, cömertl�ğ�, merhametl� ve doğru olmayı
menfaatlerden ve nefs�nden uzaklaşarak Allah’ın var- öğütlem�şt�r. Her türlü sevg�s�zl�ğe, kötülüğe, bağnazlığa
lığı �le yet�nmes�d�r. İslam düşünce tar�h�n�n Moğol ege- karşı İslam� ve �nsan� �lkeler� ş��r ve mus�k� �ç�nde b�rleşt�-
menl�ğ� dönem�nde (1220− 1330) İslam’ın bâtın� (�çsel) r�p d�le get�ren Mevlânâ, etk�s�n� yüzyıllarca sürdürmüştür.
yorumu olan tasavvuf, ön plana çıkmıştır. İslam meden�- Mevlânâ’ya göre �nsan, kend� kend�n� eğ�terek hayvan�
yet�nde d�n b�lg�s� ve Allah’a er�şme �nancı �k� kolda yürü- ve şeytan� yönler�nden sıyrılır. K�ş�de, çevren�n etk�s�ne
müştür. B�r�nc� kol tefs�r ve had�s �lmî �le yet�nm�ş olanlar ve eğ�t�m�n gücüne �nanan Mevlânâ: “İnsanın eğ�t�m� �le
(medrese ulemâsı), �k�nc�s� �se vahdet−� vücûd (varlığın yaban� at rahvan olur.” sözüyle eğ�t�mle hayvanların b�le
b�rl�ğ�) görüşüyle aşk−cezbe yolunu seçenlerd�r. Mevlânâ yetenekler�n�n gel�şt�r�leb�leceğ�n� bel�rt�r.
Celâleddîn g�b� b�rçok âl�m, medreselerde otor�te düze- Bu parçada kullanılan düşüncey� gel�şt�rme yolu aşa-
y�ne er�şt�kten sonra aşk ve cezbe yolunu seçm�şt�r.
ğıdak�lerden hang�s�d�r?
Bu parçada aşağıdak� anlatım b�ç�mler�nden hang�s� A) Benzetme
kullanılmıştır?
B) Karşılaştırma
A) Açıklama C) Örnekleme
B) Benzetme D) Tanımlama
C) Bet�mleme
E) Tanık gösterme
D) Öyküleme
E) Tartışma

4
2 Ahmet Yesevî öğret�s�n�n özü, ahlak� hürr�yett�r. Ahlak�
hürr�yete, “Hakkı b�lmek �ç�n �lk önce kend�n� b�lmek” ve I. Ona göre �nsan her yerde aynı değer� taşıyan yüce
“Ölmeden önce ölmek” anlayışıyla ulaşılır. Ahmet Yesevî, b�r varlıktır.
bunu kâm�l �nsan öğret�s�yle s�stemleşt�r�r. Bu öğret�n�n II. Onun tar�f ett�ğ� �nsan Hz. Peygamber’�n şahsında
temel� h�kmet, sohbet ve ahlak esaslarına dayanır. Bu üç tems�l ed�len �nsan−ı kâm�ld�r.
esas �nsanı, nefs�n esaret�nden ve kend�ne yabancılaş- III. Sevg� temel� üzer�ne kurulu düşünce dünyasında
maktan kurtararak ahlak� olgunluğa kavuşturur. Yesevî: Yunus, �nsanı sevme noktasında kalmayıp Allah sev-
‘’Herhang� b�r s�yas� ve sosyal h�zmet; ahlak� prens�plere, g�s�ne uzanır.
�nsanı sevmeye, adalete, doğruluğa ve eş�tl�ğe dayanma-
lıdır.” der. IV. Yunus Emre; ırk, d�n ve d�l ayrımı yapmadan tüm
�nsanlığa yönel�k öğret�ler gel�şt�rm�şt�r.
Bu parçada kullanılan düşüncey� gel�şt�rme yolu aşa- V. Yunus, öğret�ler�nde bütün �nsanlığı �lah� aşka, kar-
ğıdak�lerden hang�s�d�r? deşl�ğe, merhamet ve şefkate davet etm�ş; �nsan

A) Sayısal ver�lerden yararlanma olmanın, kend�n� b�lmen�n, Allah’a ulaşmanın şartlarını
B) Örnekleme ve yollarını anlatmıştır.
C) Karşılaştırma Met�n düşünce akışına göre düzenlend�ğ�nde numa-
D) Tanık gösterme ralanmış cümlelerden hang�s� en başta yer almalıdır?
E) Benzetme A) I B) II C) III D) IV E) V

Markaj Yaynlar / 10. Snf Tarih 27
MARKAJ YAYINLARI