Page 23 - 10. SINIF TARİH FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

3. ÜNTE: DEVLETLEME SÜRECNDE SAVAÇILAR VE ASKERLER PARAGRAF TESTİ 2

1 Yaptıkları h�zmet karşılığında devlet görevl�ler�ne ve 3 Osmanlı Devlet�’nde �dar� s�steme bağlı olarak bugünkü
savaşlarda yararlılık gösteren askerlere tahs�s ed�- manada hem askerl�k h�zmet� yapanlar hem de memur
len gel�r kaynaklarına d�rl�k adı ver�l�r. Has, yıllık gel�r� statüsünde bulunanlar askerî sınıfı oluştururdu. Bu sınıfa
100.000 akçeden fazla olan d�rl�klerd�r. Pad�şah ve üst mensup beylerbey�, sancakbey�, Tımarlı s�pah� g�b� k�ş�ler
derecede görev alan devlet adamlarına ver�lmekted�r. verg� vermez ve yaptıkları askerl�k h�zmetler� karşılığı b�r
Has sah�pler�, d�rl�ğ�n�n her 5.000 akçes� �ç�n sefere b�r yer�n veya köyün verg�s�n� toplama yetk�s�ne sah�p olurdu.
cebelü (atlı asker) göndermekle mükelleft�r. Zeamet, Verg� veren şeh�r, kasaba ve köy ahal�s� �le konargöçer-
yıllık gel�r� 20.000 �le 100.000 akçe arasında olan d�r- lere �se “reaya” den�rd�.
l�klerd�r. Zeametler genell�kle orta derecel� subaşı, kadı Bu met�nde aşağıdak�lerden hang�s�ne değ�n�lme-
g�b� devlet memurlarına ver�l�rd�. Zeamet sah�pler� d�rl�- m�şt�r?
ğ�n�n her 5.000 akçes� �ç�n sefere b�r cebelü gönder�rd�.
Tımar, yıllık gel�r� 20.000 akçeye kadar olan d�rl�klerd�r. A) Reayanın k�mlere den�ld�ğ�ne
Savaşlarda yararlılık gösteren askerlere ver�l�rd�. Tımar B) Osmanlı sosyal yapısının hang� sınıflardan oluştuğu-
sah�b�ne Tımarlı S�pah� den�rd�. Gel�r�n �lk 3.000 akçes�ne na
kılıç den�r ve kılıç hakkı Tımarlı S�pah�’ye a�tt�r. Bunun C) Beylerbey�, sancakbey�, tımarlı s�pah� g�b� k�ş�ler�n
dışındak� her 3.000 akçes� �ç�n Tımarlı S�pah� b�r cebelü Osmanlı’da hang� sosyal sınıfta yer aldığına
yet�şt�rmek zorundadır.
D) Memur statüsünün hang� �s�mle anıldığına
Bu met�nde yazar, düşüncey� gel�şt�rme yollarından E) Osmanlı’dak� adalet anlayışına
hang�ler�ne başvurmuştur?

A) Tanımlama−Benzetme
B) Sayısal ver�lerden yararlanma −Tanık gösterme
C) Örneklend�rme−Tanımlama
D) Tanık gösterme−Karşılaştırma
E) Sayısal ver�lerden yararlanma− Tanımlama

2 Osmanlı Devlet�’nde, tımar s�stem�n�n uygulandığı eyalet-
lerde yapılan sayımlara “tahr�r” adı ver�l�r. Tahr�r yapma-
nın esas amacı, eyaletlerdek� nüfus ve gel�r kaynaklarını
tesp�t etmek ve bunları devlet görevl�ler�ne, şahıslara 4 (I) Tımarlı s�pah� ürün olarak ödemes� gereken verg�y�
ve vakıfl ara h�zmetler� karşılığında; maaş, mülk ve gel�r nak�t olarak alamaz veya ürünü daha uzak pazarlara
olarak dağıtmaktır. Gel�rler�n bu yolla dağıtımı Osmanlı- götürmes�n� köylüden �steyemezd�. (II) S�pah� �le köylünün
lara, merkezî haz�neden ödeme yapmaksızın ordu bes- hak ve görevler� kanunnamelerle tesp�t ed�lerek arala-
lemes�n�, topluma her türlü sosyal h�zmet götürmes�n� rındak� �l�şk�ler denet�m altında tutulmuştur. (III) S�stem�n
kolaylaştırmıştır. XV. yüzyılın �lk dönemler�nde başlayan denetlemes� kadının yetk�s�ne ver�lm�şt�r. (IV) Köylünün
tahr�rler, 20 �le 30 yıllık aralarla XVII. yüzyılın başlarına s�pah�den geleb�lecek b�r haksızlığa karşı d�renme hatta
kadar devam etm�şt�r. kuvvetle karşı koyma hakkı meşru kabul ed�lm�şt�r. (V)
S�pah�ler, üret�m�n yükselmes� �ç�n gerekt�ğ�nde köylüye
Bu met�nde “tahr�r” �le �lg�l� aşağıdak�lerden hang�- tohumluk zah�re ya da nak�t yardımında bulunmuş ve tüm
s�ne değ�n�lmem�şt�r? toprakların ek�lmes�ne d�kkat etm�şlerd�r.

A) Amacına Bu met�nde numaralanmış cümleler�n hang�s�nden
B) K�mler tarafından uygulandığına sonra “Bu durum Tımarlı s�pah�ler�n, toprak ve köylü üze-
C) Ne demek olduğuna r�ndek� yetk�ler�n�n hukuk çerçeves�ne alınmasını zorunlu
D) Ne zamana kadar devam ett�ğ�ne kılmıştır.” cümles� get�r�lmel�d�r?
E) Nerelerde uygulandığına A) I B) II C) III D) IV E) V

Markaj Yaynlar / 10. Snf Tarih 23
MARKAJ YAYINLARI