Page 34 - 10. SINIF TARİH FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 4 4. ÜNTE: BEYLKTEN DEVLETE OSMANLI MEDENYET

5 7 Z�hn�yet�yle b�r ayağı şarkta ötek� garpta olan büyük
I. Osmanlı Devlet�’n�n yet�şt�rd�ğ� büyük astronom ve hükümdar Fat�h Sultan Mehmet, �l�m adamına gösterd�ğ�
matemat�kç�lerden olan Takıyüdd�n er−Râş�t, 14 Haz�- emsals�z �lg� ve sevg� �le �l�m adamının f�krî özgürlük ve
ran 1526 tar�h�nde Şam’da doğmuştur. hays�yet�n� kurtarmıştı. İstanbul’a ayak basar basmaz,
Ayasofya’dan ve papaz odalarından yararlanarak mev-
II. Başta babası olmak üzere Şam ve Mısır’dak� çeş�tl� cut b�nalarda, �lk medreseler� açmıştı. Al� Kuşçu, Al� Tus�
âl�mlerden akl� ve naklî b�l�mler� tahs�l etm�şt�r. ve Molla Zeyrek g�b� büyük hocaları bu müesseseler�n
III. Tak�yüdd�n, matemat�k sahasında beş, astronom� başına get�rm�şt�. Fat�h, seferlerde de âl�mlerden b�r kıs-
sahasında y�rm�, f�z�k−mekan�k sahasında üç, tıp ve mını beraber�nde götürür, bazen heyet hâl�nde bazen de
zooloj� sahasında b�rer eser tel�f etm�ş ayrıca ölçü ve tek tek onları yanına alır ve g�tt�ğ� yerlerde boş zamanla-
tartılar �le �lg�l� b�r r�sale yazmıştır. rını �lmî sohbetlerle geç�r�rd�. Fat�h, g�tt�ğ� memleketler�n

Numaralanmış cümlelerden hang�ler� b�r paragrafın âl�mler�yle de görüşürdü.
g�r�ş cümles� olamaz? Bu metn�n d�l ve anlatımıyla �lg�l�;

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III I. Tanımlamaya başvurulmuştur.
D) I ve II E) II ve III II. K�ş�leşt�rme yapılmıştır.
III. Örneklemelerden yararlanılmıştır.
IV. İk�leme kullanılmıştır.
V. Öznel �fadelerden yararlanılmıştır.

�fadeler�nden hang�ler� kullanılmamıştır?
A) I ve II B) II ve IV C) II ve V
D) I ve IV E) III ve V

6 Tak�yüdd�n’�n asıl amacı “Uluğ Bey Zîc”�ndek� bazı eks�k
kısımları tamamlamak ve yen� b�r zîc hazırlamaktır. İstan-
bul Rasathanes�’n�n kurulması, bu amacına ulaşmasına
�mkân tanımıştır. Tak�yüdd�n, Sultan II. Sel�m tarafından
1571 yılında münecc�mbaşı tay�n ed�lm�şt�r. 1579’da Sul-
tan III. Murat’ın b�r fermanıyla Tophane sırtlarında ve 8 (I) Pad�şah; âl�mler�n nazını çekmekte, huysuzluk, t�t�z-
bugünkü Fransız elç�l�k sarayının bulunduğu yerde b�r l�k, geç�ms�zl�k hatta kıskançlıklarını �dare etmekte çok
rasathane �nşasına başlanmıştır. Astronom� sahasındak� temk�nl�yd�. (II) Fat�h de bütün bunları hoş görerek müda-
öneml� k�taplar ve aletler de bu rasathanede toplanmıştır. hale etmezd�, toplantılarda âl�mler oturur, ümera ayakta
Rasathanede yapılan gözlemler sonucunda Tak�yüdd�n, dururdu. (III) O �l�m �nsanları �le sohbet eder, lat�felerde
güneş parametreler�n�n hesaplanması �ç�n yen� b�r metot bulunur, b�lhassa münazaralara karşı adeta t�ryak�l�k
gel�şt�rm�şt�r. Tak�yüdd�n, asıl amacına yönel�k olarak da göster�rd�. (IV) Pad�şahın yanına g�rerken âl�mler, teşr�-
yen� gözlemler�ne dayanarak güneş ve ay cetveller�n� fat kurallarına uymak zorunda olsalar da Hat�bzade g�b�
�ht�va eden zîcler hazırlamış ve Sultan III. Murat’a �thaf bazı âl�mler değ�l pad�şahın el�n� öpmek, huzurunda eğ�l-
etm�şt�r. mezd�. (V) Onun bu temk�nl� tavrı, �lm�n özgürlüğüne ve
şeref�ne en büyük h�zmett�. (VI) Fat�h, faz�let ve �rfanı �le
Bu met�nde aşağıdak�lerden hang�s�ne değ�n�lme- şöhret bulan �nsanları İstanbul’a davet ederek hükûmet
m�şt�r? merkez�n� �l�m ve fen durağı hâl�ne get�rmeye çalışırdı.
A) Astronom� alanındak� k�tap ve aletler�n hang� rasatha- (VII) Bu yoldak� ulv� maksadını gerçekleşt�rmek �ç�n h�çb�r
nede toplandığına fedakarlıktan çek�nmez ve h�çb�r masraftan kaçınmazdı.
B) Pad�şahların astronom�ye verd�kler� öneme Parçada numaralanmış cümlelerden hang� �k�s� yer
C) Tak�yüdd�n’�n asıl amacına değ�şt�r�rse anlam bütünlüğü sağlanmış olur?
D) Tak�yüdd�n’�n çalışmalarına A) I ve III B) II ve IV C) II ve V
E) Uluğ Bey’�n güneş ve ay cetveller�n� hazırladığına D) III ve VI E) V ve VII

34 Markaj Yaynlar / 10. Snf Tarih
MARKAJ YAYINLARI