Page 8 - 10. SINIF TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI ÖĞRETEN PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI

3. ünİte: şİİr PARAGRAF TESTİ 1

1 Genellikle aşk, tabiat, güzellik konularının işlendiği koşuk 3 Sagular yuğ adı verilen cenaze törenlerinde; ölen bir
nazım biçimi; dörtlükler hâlinde, 7’li, 8’li veya 11’li hece kişinin ardından duyulan acı, onun yiğitliği, fazileti gibi
ölçüsüyle ve yarım kafiye kullanılarak oluşturulmuştur. konuları işler. Dörtlük nazım biriminin kullanıldığı sagu-
Koşuklarda kafiye düzeni “aaab (abab veya abcb) - cccb lar, 7’li hece ölçüsüyle oluşturulur. Kafiye düzeni koşukla
- dddb…” şeklindedir. Koşuklar, söyleyeni belli olmayan aynıdır. Sözlü Edebiyat Dönemi’ne ait ürünler olduğu için
anonim ürünlerdir. Lirik bir söyleyişin esas olduğu koşuk- anonimdir. Dil sade, halkın anlayabileceği yalınlıktadır.
lar bu özelliği dolayısıyla halk edebiyatındaki koşmalara Kısacası dönemin ürünlerinde henüz bir yabancılaşma
ve divan edebiyatındaki gazellere benzetilebilir. söz konusu değil, yerlilik esastır. İslamiyet’in Kabulünden
Bu parçada aşağıdaki düşünceyi geliştirme yolların- Önceki Dönem’de sagu adı verilen biçimin divan edebi-
dan hangisi kullanılmamıştır? yatındaki karşılığı mersiye, halk edebiyatındaki karşılığı
ise koşma nazım biçimiyle söylenen ağıtlardır.
A) Benzetme B) Karşılaştırma
Bu parçada saguların özellikleriyle ilgili aşağıdaki
GİRİŞ YAYINLARI
C) Tanımlama D) Tanık gösterme ögelerin hangisine değinilmemiştir?
E) Sayısal verilerden yararlanma
A) İşlediği konulara
B) Kullanılan ölçü ve kafiyeye
C) İlk söyleyeninin belli olmamasına
D) Yabancı etkilerden uzak bir dille söylendiğine
E) En çok kullanılan nazım biçimi olduğuna

2 İslamiyet’in Kabulünden Önceki Türk Edebiyatı’nın Sözlü
Dönemi’ne ait metinlerde genellikle baharın gelişiyle 4
doğada meydana gelen değişim, kelimelerle resmedile-
rek anlatılmıştır. O dönemde başka kültürler henüz Türk I� Kaşgarlı Mahmut da Türk boyları arasında dolaşarak
kültürünü ve dilini etkilemediği için dil sade ve millîdir. bu sözlü ürünleri derlemiş ve Divânu Lugati’t-Türk
Metinler genellikle dörtlükler hâlinde düzenlenmiş ve adlı eserine almıştır.
Türklerin millî ölçüsü olan hece ile söylenmiştir. Sözlü II� İslamiyet’in Kabulünden Önceki Türk Edebiyatı’nın
Edebiyat Dönemi’nde şiirler; şaman, kam, baksı, ozan Sözlü Dönemi’ne ait iki ürün; bugünkü atasözü yerine
adı verilen kişilerce bir çeşit telli saz olan kopuzla dile kullanılan savlar ve bir milleti derinden etkileyen, yiğit-
getirilmiştir. lik, savaş, göç gibi konuları işleyen destanlardır.

Bu parçanın konusu aşağıdakilerden hangisidir? III� Sözlü Dönem’e ait bu ürünler, dilden dile aktarılarak
A) Sözlü Dönem Türk edebiyatının özellikleri yayılmış ve günümüze kadar gelmiştir.
B) İslamiyet’in kabulünden önceki Türk edebiyatındaki Numaralandırılmış cümlelerin “giriş-gelişme-sonuç”
önemli eserler şeklinde sıralanmış hali aşağıdakilerin hangisinde
doğru verilmiştir?
C) Yabancı kültürlerden etkilenilmeyen dönemlerin sos-
yal yapısı A) I - III - II B) II - I - III
D) Sözlü Dönem şairlerine verilen isimler C) II - III - I D) III - I - II
E) Türk edebiyatında kullanılan millî ölçü E) III - II - I

giriş Yayınları / 10. Sınıf türk Dili ve edebiyatı 13