Page 4 - 10. SINIF TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI ÖĞRETEN PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI

1. ünİte: gİrİş PARAGRAF TESTİ 1

1 Edebiyat; toplumun bir kurumu olmasından dolayı, ken- 3
disini oluşturan toplumun diğer kurumlarıyla bağlı ve I� Geçmiş zamanlara ait bir edebî eseri layıkıyla ve
onlarla uyumludur. Bir milletin coğrafi çevresiyle, dinî, tarihî manâsıyla anlamak için, önce o devrin genel
iktisadî, hukukî, ahlâkî, sanatsal ve siyasi hayatıyla ede- hayatını, yaşayış ve düşünüş tarzlarını, o devir insan-
biyatı arasındaki bağlantılar çok açıktır. larının hayat ve evren hakkında neler bildiklerini
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi öğrenmemiz gerekir.
kullanılmıştır? II� Demek oluyor ki edebiyat tarihi, bir milletin coğrafi
A) Tartışma B) Öyküleme çevresini, din, hukuk, ahlâk, iktisat, güzel sanatlar gibi
C) Betimleme D) Açıklama kurumlarını ve siyasi hayatını genel yapısıyla göste-
ren medeniyet tarihinin ya da genel ve yaygın anla-
E) Tanık gösterme mıyla “tarih”in çerçevesi içinde incelenmelidir.
GİRİŞ YAYINLARI
III� Filoloji yani “lisâniyat” ve tarih üzerine dayanmadan
edebiyat tarihi meydana getirilemez.

Numaralandırılmış cümlelerden hangileri bir parça-
nın giriş cümlesi olabilir?

A) Yalnız I B) I ve II
C) I ve III D) II ve III
E) I, II ve III

2 Mehmet Fuad Köprülü (1890-1966), XX. yüzyıl yazar
ve edebiyat tarihçilerindendir. Edebiyat dünyasına şiirle
giren Fuad Köprülü, edebiyat fakültesine geçtikten sonra
Türk edebiyatı ve Türk edebiyatı tarihi alanında çalış-
malarını hızlandırdı. Türk edebiyatı tarihinin çeşitli devir
ve şahıslarını modern tarih yöntemlerini kullanarak ve
belgelere dayanarak ilk defa o, aydınlığa çıkardı. Yaptığı 4 Edebiyat açısından dinin tarifini yapmak güçtür. Ancak
sistemli çalışmalar sayesinde Avrupa’da birçok üniver- şu var ki din, bireyi mukaddes duygu, ortak şuur ve vic-
sitenin bilim kurullarına üye seçilen ilk Türk bilgini oldu. dan etrafında birleştirir. Bunu da büyük oranda sözün
Türk medeniyeti ve kültür tarihi, Türk edebiyatı tarihi, büyülü gücünden yararlanarak yapar. Her şeyden önce,
edebî eleştiri, Türk dili, İslam dini, Türk sanat musikisi her dinin bir kutsal metni vardır. Kutsal metin, bir yandan
gibi alanlardaki geniş çalışmalarını çeşitli kitap, dergi ve okuyana dinin temel ilkelerini öğretirken, öte yandan da
ansiklopedilerde derledi. Türk Edebiyatında İlk Mutasav- onu metafizik gerçeklikle buluşturur. Böylece dindar kişi,
vıflar, Türk Edebiyatı Tarihi I-II, Divan Edebiyatı Antolojisi, kutsal kitabı okurken edebî bir bilince ve dil zevkine de
Türk Saz Şairleri, Edebiyat Araştırmaları eserlerinden ulaşır. Ulaşılan bu bilinç ve dil zevki sanatın merkezinde
bazılarıdır. yer alan estetik duyguyu ifade eder. Din, metafizik prob-
lemlere getirdiği çözümler, hayata yüklediği anlam, varlık,
Parçadan hareketle Mehmet Fuad Köprülü ile ilgili
aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz? bilgi ve ahlak anlayışıyla estetik duyguyu besleyen en
önemli kaynaktır.
A) Kaleme aldığı ilk sanatsal metin türü şiirdir. Bu parçaya getirilebilecek en uygun başlık aşağıda-
B) Türk edebiyatının geçmişine yönelik çalışmalarda kilerden hangisi olabilir?
bulunmuştur.
C) Planlı, düzenli çalışmalarıyla bilim kurullarına seçil- A) Edebiyat ve Din İlişkisi
miştir. B) Edebiyatın Diğer Bilimlerle İlişkisi
D) Yabancı üniversitelerde Türk adını duyurmayı başar- C) Edebî Eserlerde Dinî Motifler
mıştır. D) Edebî Bilinç İçerisinde Dinin Yeri
E) Türk siyasi tarihi ile ilgili önemli eserleri vardır. E) Edebiyat ve Dinin Ortak Noktada Buluşması

giriş Yayınları / 10. Sınıf türk Dili ve edebiyatı 3