Page 5 - 10. SINIF TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI ÖĞRETEN PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI
P. 5
1. ünİte: gİrİş PARAGRAF TESTİ 2
1 3 (I) Batı etkisinde gelişen Türk edebiyatı, XIX. yüzyılda
I� İslam uygarlığı etkisinde verilen ilk eserler Kutadgu başlayıp günümüze kadar devam eden bir edebî dönem-
Bilig, Divân-ı Lugati’t-Türk, Atabetü’l-Hakâyık ve dir. (II) 1839’da Tanzimat Fermanı’nın ilanı; askerî, siyasi,
Divân-ı Hikmet’tir. toplumsal pek çok alanda bazı değişiklikleri beraberinde
getirmiştir. (III) Toplum hayatındaki bu değişiklikler bir
II� Bu dönem “Geçiş Dönemi” olarak da bilinmektedir. süre sonra edebiyatı da etkilemiş; gazeteler, Batı edebi-
III� Türkler VIII. yüzyıldan itibaren Müslümanlığın etki- yatından yapılan çeviriler, uyarlamalar Türk edebiyatına
sinde kalmış ancak İslamiyet’in Türkler arasında yayıl- bu doğrultuda yön vermiştir. (IV) Böylece Batı kültürüyle
ması X. yüzyılda gerçekleşmiştir. yetişen yeni kuşak sanatçıları, Batı edebiyatı yolunda
Numaralandırılmış cümlelerin “giriş-gelişme-sonuç” yeni bir çığır açmışlardır. (V) Bu edebî dönem; Tanzimat
şeklinde sıralanmış hali aşağıdakilerin hangisinde edebiyatı, Servetifünûn edebiyatı, Fecriâtî edebiyatı, Millî
doğru verilmiştir? Edebiyat ve Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı olmak üzere
GİRİŞ YAYINLARI
dönemlere ayrılır.
A) I - III - II B) II - I - III
Parçada geçen numaralandırılmış cümleler ile ilgili
C) II - III - I D) III - I - II aşağıdakilerin hangisi yanlıştır?
E) III - II - I
A) I. cümlede Türk edebiyatının 1800'lü yıllarda Batı'dan
etkilenmeye başladığı belirtilmiştir.
B) II. cümlede Tanzimat Fermanı'nın birçok alanda fark-
lılıkların ortaya çıkmasına etki ettiğine değinilmiştir.
C) III. cümlede Tanzimat'ın ilanıyla birlikte edebî yenilik-
lerin doğduğuna yer verilmiştir.
D) IV. cümlede Batı'dan etkilenen sanatçıların edebiyatı-
mıza yenilikler getirdiğine değinilmiştir.
E) V. cümlede Tanzimat edebiyatının kendi içinde dö-
nemlere ayrıldığından bahsedilmiştir.
2 İslami Dönem Türk Edebiyatı; halk edebiyatı ve divan
edebiyatı olmak üzere iki kolda gelişmiştir. Halk ede-
biyatını, daha çok halk arasından yetişmiş sanatçıların
verdikleri sözlü ürünler oluşturmaktadır. Halk edebiyatı
kendi içinde dinî-tasavvufi, âşık ve anonim halk edebi-
yatı olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Dil, halkın kullandığı 4 (I) Türklerin VIII. yüzyıldan XIII. yüzyıla kadar kullandık-
sade Türkçedir. Divan edebiyatı ise İslami kültüre dayalı, ları tek yazı dili Eski Türkçedir. (II) Eski Türkçe; Kök Türk,
daha çok medrese öğrenimi görmüş, eğitimli sanatçıların Uygur ve Karahanlı devirlerini içine alır. (III) Türkler bu
oluşturdukları edebiyattır. Bu anlayışla verilen eserlerde zaman içinde birbirlerinden ayrı bölgelerde yeni kültür
Arapça-Farsça kelime ve tamlamalarla yüklü, ağır, sanatlı merkezleri meydana getirmelerine rağmen hep bu dile
bir dil kullanılmıştır. bağlı kalmışlardır. (IV) Kök Türklerden sonra gelen Uygur
ve Karahanlı devirleri Türk milletinin yeni medeniyet ve
Parçadan hareketle aşağıdakilerin hangisine ulaşı- dinlerle tanıştığı zamanlardır. (V) Kök Türklerin bıraktığı
lamaz?
Orhun Kitabeleri de denen Kök Türk Yazıtları Uygurlar-
A) Halk edebiyatı ürünlerinin çoğu yazılı ürünler değildir. dan kalan dinî ve hukukî metinler, Karahanlılar devrinde
B) Halk edebiyatı farklı alt dallarda değerlendirilebilir. yazılan ve İslami Türk edebiyatının başlangıcını meydana
C) Divan edebiyatı sanatçıları Arap ve Fars kökenlidirler. getiren Kutadgu Bilig, Divân-ı Lugati’t Türk ve Atabetü’l
Hakayık gibi eserler Eski Türkçe ile yazılmıştır.
D) Halk edebiyatında ilk söyleyeni bulunmayan ürünler
vardır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi
E) Medrese öğrenimi görmüş sanatçılar, ağır ve sanatlı düşüncenin akışını bozmaktadır?
bir dil kullanmışlardır. A) I B) II C) III D) IV E) V
giriş Yayınları / 10. Sınıf türk Dili ve edebiyatı 5
