Page 13 - 10. SINIF TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI ÖĞRETEN PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI

5. ünİte: rOMan PARAGRAF TESTİ 2

1 Millî Edebiyat Dönemi, 1911-1923 yılları arasını -Cum- 3 Halide Edip’in Ateşten Gömlek, Vurun Kahpeye; Yakup
huriyet’in ilanına kadar geçen süreyi- kapsayan edebî Kadri’nin Yaban; Samim Kocagöz’ün Kalpaklılar; Kemal
dönemdir. (I) II. Meşrutiyet’in ilan edilmesiyle başlayan Tahir’in Yorgun Savaşçı; Tarık Buğra’nın Küçük Ağa gibi
“Türkçülük” akımı, “edebiyatta millî kaynaklara dönme” eserleri Kurtuluş Savaşı’nın işlendiği eserlerden bazıları-
fikrini beraberinde getirmiştir. (II) Bu amaçla Arapça - dır. Millî Edebiyat Dönemi roman ve hikâye yazarları ara-
Farsça kelimelerden uzak, saf Türkçe kelime kullanımını sında Ömer Seyfettin, Halide Edip Adıvar, Yakup Kadri
benimsemişlerdir. (III) Yerli hayatı ele alma konusunda Karaosmanoğlu, Refik Halid Karay, Aka Gündüz gibi
Mehmet Emin Yurdakul, Mehmet Âkif Ersoy gibi şairler isimler yer alır. Bu dönemde yer alan sanatçıların büyük
ile Refik Halid Karay, Reşat Nuri Güntekin gibi roman bir kısmı Cumhuriyet Dönemi’nde de eserler vermiştir.
ve hikâye yazarları ön plana çıkmışlardır. (IV) Tanzimat Bu parçada aşağıdaki düşünceyi geliştirme yolların-
ve Servetifünun dönemlerinde hikâye ve romanda konu dan hangilerine başvurulmuştur?
edilen olaylar için mekân İstanbul iken Millî Edebiyat
Dönemi’nde İstanbul’un dışına çıkılmış, yurdun her bir A) Benzetme - Tanık gösterme
köşesi mekân olarak kullanılmış, köy ve taşra hayatı da B) Örneklendirme - Tanımlama
edebiyattaki yerini almıştır. (V) Böylelikle her tabakadan C) Karşılaştırma - Tanımlama
insanın yaşantısı, roman ve hikâyede konu olarak kulla- D) Örneklendirme - Benzetme
nılmıştır.
E) Karşılaştırma - Örneklendirme
Parçanın anlam bütünlüğü dikkate alındığında numa-
ralandırılmış yerlerin hangisine “Bu anlayış doğrultu-
sunda eserler veren sanatçılar, sade dil kullanmaya ve
eserlerinde yerli hayatı konu edinmeye başlamışlardır.”
cümlesinin getirilmesi uygun olur?

D) IV
E) V
B) II
A) I GİRİŞ YAYINLARI
C) III

4 (I) Halide Edip Adıvar, XX. yy. sanatçılarındandır. Öğret-
men, yazar, hatiptir ve millî mücadeleye katılmıştır. (II) İlk
romanlarında aşkı işleyip kadın psikolojisi üzerinde durdu.
(III) Türkçülük akımını benimsedi; duygulandırma ve süs-
lemeden kaçınan, realizmi önde tutan romanlar yazdı.
(IV) Yurda döndükten sonra romanlarında konularını bir
olay çevresinde toplanan tek insanlara değil; devirlere,
2 Her romanda yazar dışında, yazar adına konuşan bir nesillere, gelenek ve törelere bağladı. (V) Raik’in Annesi,
anlatıcı vardır. Bu anlatıcılar ya roman kahramanı olur Seviyye Talip, Handan, Yeni Turan, Sinekli Bakkal, Yol-
ve yaşadıkları olayları birinci kişi ağzından anlatırlar ya palas Cinayeti, Dağa Çıkan Kurt, Türk’ün Ateşle İmtihanı,
kahramanları uzaktan izleyerek gördüklerini yorumlarlar Mor Salkımlı Ev, Maske ve Ruh eserlerindendir.
ya da kahramanların zihinlerinden geçenleri okur, olan ve Parçada geçen numaralandırılmış cümlelerde Halide
olabilecek olayları değerlendirirler.
Edip ile ilgili aşağıdaki bilgilerin hangisi yanlıştır?
Parçanın dil ve anlatımı yönünden aşağıdakilerin A) I. cümlede hayatından birkaç bilgi verilmiştir.
hangisi söylenebilir?
B) II. cümlede tüm romanlarında ele aldığı konular be-
A) Anlatım I. kişi ağzıyla sağlanmıştır. lirtilmiştir.

B) Roman kahramanları sıralanmıştır. C) III. cümlede kabullendiği anlayışa değinilmiştir.
C) Öyküleyici bir anlatım kullanılmıştır. D) IV. cümlede bir dönem yurt dışında yaşadığına de-
D) Konu, sade bir dille anlatılmıştır. ğinilmiştir.
E) Olay, kişi, yer ve zaman unsurlarına değinilmiştir. E) V. cümlede bazı eserleri sıralanmıştır.

giriş Yayınları / 10. Sınıf türk Dili ve edebiyatı 31