Page 15 - 10. SINIF TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI ÖĞRETEN PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI

6. ünİte: tİYatrO PARAGRAF TESTİ 2

1 (I) Şair Evlenmesi, Türk edebiyatında Batılı anlamda 3 Geleneksel Türk tiyatrosu içinde yer alan Karagöz, orta
yazılmış ilk tiyatro örneğidir. (II) Eser, önce saray tiyatro- oyunu, meddah ve köy seyirlik oyunları Osmanlı Döne-
sunda oynanmak amacıyla yazılmış, sonra Tercümân-ı mi’nden başlayarak Türk toplumundaki eğlence kül-
Ahvâl gazetesinde tefrika hâlinde yayımlanmıştır. (III) türünde önemli bir yere sahip olmuştur. Bu oyunlarda
Şair Evlenmesi'nde kahramanların kişilik özelliklerine Osmanlı yaşam tarzı, Osmanlı toplumunun bir arada
uygun olarak konuşturulmaları, karşılıklı konuşmalarda yaşama kültürü, o dönemin sosyal ve kültürel yaşamın-
kelimelerin yanlış anlaşılmasının güldürü unsuru olarak dan izler vardır. Uzun süre Türk toplumunun vazgeçilmez
kullanılması dikkat çeker. (IV) Bu özellikler Şinasi’nin, eğlenceleri olan bu oyunlarda şive ve taklitler, kişileri ağız
Şair Evlenmesi adlı eserinde Karagöz ve orta oyunu gibi özelliklerine göre konuşturmalar, deyimler, tekerlemeler,
geleneksel Türk tiyatrosu ürünlerinden yararlandığını beyitler, yanlış anlamalara dayanan karşılıklı konuşma-
gösterir. (V) Eser aynı zamanda dönemin gelenek ve lar başlıca unsurlardır. Bu oyunlarda yer alan tiplerin
göreneklerini, sosyal yaşantısını yansıtması yönüyle de (Yahudi, Acem, Cüce, Arnavut, Tiryaki…) isimleriyle
GİRİŞ YAYINLARI
Türk edebiyatındaki tiyatro eserleri arasında önemli bir karakterleri arasında bir ilişki olduğu da göze çarpar.
yere sahiptir.
Parçadan yola çıkarak geleneksel Türk tiyatrosu ile
Numaralandırılmış cümlelerin hangilerinde düşünce ilgili olarak aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz?
karşılaştırma yoluyla geliştirilmiştir?
A) Esas amaç eğlenmek ve eğlendirmektir.
A) I ve III B) II ve III B) Temel konular kültürel yaşamdan izler taşımaktadır.
C) I, II ve V D) I ve V C) Osmanlı sarayının önemli oyunları arasına girmiştir.
E) II, III, IV ve V D) Farklı yörelerin konuşma özellikleri kullanılmaktadır.
E) Karakterlere verilen isimler rastgele seçilmez.

2 Tanzimat Dönemi’nde Türk edebiyatına Batı’dan gelen 4 Geleneksel Türk tiyatrosunda taklitler yapıp hoş hikâ-
edebî türlerden biri olan tiyatro, çok ilgi görmüştür. (I) yeler anlatarak halkı eğlendiren sanatçılara meddah,
Türün ilk yerli örneği, Şinasi’nin Şair Evlenmesi adlı eseri- anlatılanlara ise meddah hikâyesi denir. Anlatma yete-
dir. (II) Bu dönem sanatçılarının neredeyse tamamı tiyatro neğinin büyük sanatlarından biri olan meddahlık, yüzyıllar
türünde eserler vermiştir. (III) Özellikle I. Dönem Tanzi- boyunca Türk halkı arasında çok büyük bir ilgi görmüştür.
mat sanatçıları, tiyatroyu halkı eğitmekte bir araç olarak Meddah, yöntemleri bakımından Karagöz ve orta oyu-
kullanmışlardır. (IV) Ahmet Vefik Paşa ve Direktör Ali Bey nuna çok yakınsa da bunların yalnızca bir güldürmece
gibi sanatçılar, başta Moliere (Molyer) olmak üzere Batı tiyatrosu olmasına karşın meddah; hikâye dağarcığının
edebiyatından çeviri ve uyarlamalar yapmışlardır. (V) çeşitliliği, güldürmecenin yanı sıra farklı mizaçları yan-
Namık Kemal, Abdülhak Hamit Tarhan, Recaizade Mah- sıtması bakımından onlardan ayrılır.
mut Ekrem, Ahmet Mithat Efendi gibi isimler; bu türde
verdikleri eserlerle türün gelişimine katkı sağlamışlardır. Bu parça dil ve anlatım yönünden değerlendirildi-
ğinde aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Parçanın anlam bütünlüğü dikkate alındığında numa-
ralandırılmış yerlerin hangisine “Sahnelenen ilk tiyatro A) Hakim bakış açısıyla anlatım sağlanmıştır.
eseri de yine bu dönemde Namık Kemal tarafından yazı- B) Hem nesnel hem de öznel ifadelere yer verilmiştir.
lan Vatan yahut Silistre’dir.” cümlesinin getirilmesi C) Parçaya konuyla ilgili tanım yapılarak giriş yapılmıştır.
uygun olur? D) Bilgilendirmek amacıyla kaleme alınmıştır.

A) I B) II C) III D) IV E) V E) Karşılaştırmalar yapılarak konu detaylandırılmıştır.

giriş Yayınları / 10. Sınıf türk Dili ve edebiyatı 35