Page 34 - 10. SINIF BİYOLOJİ FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 3 3. ÜNİTE: EKOSİSTEM EKOLOJİSİ VE GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARI

5 Hücre dışına salgıladıkları s�nd�r�m enz�mler�yle organ�k 7 Üret�c�lerle beslenen otçul canlılara b�r�nc�l tüket�c� den�r.
atıkları parçalayıp �norgan�k maddeler� açığa çıkaran B�r�nc�l tüket�c�ler enerj� kaynağı olarak üret�c�ler� kullanır.
canlılara ayrıştırıcılar den�r. S�nd�r�m enz�mler� gel�şm�ş Yeş�l çek�rge, alagey�k (Dama dama) s�yah bahçe karın-
olan ayrıştırıcılar, s�nd�rd�kler� bes�nler� hücre �ç�ne alarak cası ve tavşan b�r�nc�l tüket�c�lere örnekt�r. Enerj� kay-
metabol�k tepk�melerde kullanır. Ayrıştırıcılar oluşan �nor- nağı olarak otçulları kullanan etç�l canlılara �k�nc�l tüke-
gan�k maddeler� dış ortama ver�r. İnorgan�k maddeler bu t�c� den�r. Kahvereng� örümcek, kurt, kızıl kuyruklu t�lk�
canlılar sayes�nde ekos�stemdek� üret�c�ler�n kullanımına ve ötleğen g�b� canlılar �k�nc�l tüket�c�d�r. Enerj� kaynağı
tekrar sunulur. Ayrıştırıcı b�r mantar olan �st�r�dye man- olarak otçul ve etç�ller� kullanan canlılar üçüncül tüke-
tarı (Pleurotus ostreatus) ve ayrıştırıcı bakter�ler bu gruba t�c� olarak adlandırılır. Bu canlılar da etç�l olduklarından
örnek ver�leb�l�r. Bu canlılar, ekos�stemdek� tüm canlıların karn�vor grubunda yer alır. Kat�l bal�na, atmaca, büyük
ve beslenme basamaklarının üzer�nde etk�l�d�r. beyaz köpek balığı ve sakallı akbaba g�b� canlılar üçüncül
tüket�c�d�r.
Bu parçaya aşağıdaki düşünceyi geliştirme yolların-
dan hangisiyle giriş yapılmıştır? Parça için;

A) Tanımlama B) Benzetme I. Bağlaçlar kullanılmıştır.
C) Tanık gösterme D) Karşılaştırma II. N�teley�c� sözcüklere yer ver�lm�şt�r.
E) Örneklend�rme III. Kel�men�n gerçek anlamı parantez �çer�s�nde ver�lm�ş-
t�r.

IV. B�rden fazla ter�m anlamlı sözcük kullanılmıştır.
ifadelerden hangisi söylenebilir?

A) II ve III B) III ve IV
C) I ve III D) I, II ve IV
E) I, II, III ve IV

8 B�r ekos�stemde genell�kle b�rb�r�yle bağlantılı çok sayıda
bes�n z�nc�r� yer alır. Bel�rl� b�r komün�tede madde ve
6 Öglena g�b� bazı b�r hücrel� organ�zmalar yapılarında klo- enerj�n�n üret�c�lerden tüket�c�lere doğru aktarılmasına
roplast taşır ve ışığın etk�s�yle kend� bes�n�n� sentezler. bes�n z�nc�r� den�r. Bes�n z�nc�rler� b�rb�rler�nden bağım-
Bu yönüyle üret�c�d�r. Işık yokluğunda �se dış ortamdan sız değ�ld�r. Çok sayıda bes�n z�nc�r�n�n b�r araya gele-
bes�n�n� hazır olarak alab�l�r. Bu yönüyle de tüket�c�d�r. rek oluşturdukları yapıya bes�n ağı den�r. Komün�teler�n
İbr�k otu ve böcek kapan g�b� böcekç�l b�tk�ler fotosentez çoğunda farklı şek�lde b�rb�r�yle etk�leşen türler bulunur.
yapmaları yönüyle üret�c�, böcek yakalayıp s�nd�rmeler� Bu nedenle canlılar arası bağlantıların tümünü tek tek
yönüyle de tüket�c�d�r. saymak ve tanımlamak mümkün değ�ld�r. Bes�n ağının

Parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ula- sadeleşm�ş şeması, komün�tedek� enerj� akışının nasıl
şılabilir? olduğunu göster�r.

A) B�r hücrel� olmayan canlılar bes�n sentez� yapamaz- Parçadaki bilgilerden besin zincirinin;
lar. I. Oluşturdukları yapıya,
B) Üret�c� organ�zmalar bes�nler�n� üret�rler ve bu bes�n- II. Tanımına,
ler başka canlılar tarafından tüket�l�r. III. Şema ve enerj� akışına
C) Tüket�c� organ�zmalar yapılarına kloroplast taşıdıkları
�ç�n kend� bes�nler�n� sentezler. hangilerine ulaşılamaz?
D) Hem üret�c� hem tüket�c� olan canlılar vardır. A) II ve III B) Yalnız III
E) Üret�c� ve tüket�c� özell�k taşıyan canlılar sadece bö- C) I ve III D) Yalnız I
ceklerd�r. E) I ve II

34 Markaj Yayınları / 10. Sınıf Biyoloji
MARKAJ YAYINLARI