Page 37 - 10. SINIF BİYOLOJİ FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

3. ÜNİTE: EKOSİSTEM EKOLOJİSİ VE GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARI PARAGRAF TESTİ 5

1 3 K�myasalların, k�rlet�c�ler�n yer altı ve yer üstü sularında

I. Ekos�stem�n yapısını bozan k�myasal maddeler�n ve normal değer�n üzer�ne çıkarak suyun f�z�ksel, k�myasal
k�rlet�c�ler�n yoğunluğunun artarak ekoloj�k dengen�n ve b�yoloj�k yapısını bozmasına su k�rl�l�ğ� den�r. Yağmur
bozulmasına çevre k�rl�l�ğ� den�r. sularıyla yer altı sularına taşınan k�rlet�c�ler, yeryüzün-
dek� tatlı su kaynaklarının k�rlenmes�ne neden olur. Su
II. Çevre k�rl�l�ğ�ne neden olan pek çok k�rlet�c� madde; k�rl�l�ğ�ne neden olan faktörler endüstr�yel, tarımsal ve
doğal çevrey� oluşturan hava, su ve toprak yapısına evsel kaynaklı olab�ld�ğ� g�b� doğal kaynaklı da olab�l�r.
zarar vererek ekoloj�k dengen�n bozulmasına yol açar. Sanay� bölgeler�ndek� fabr�kaların atıklarını arıtmadan

III. Güncel çevre sorunları; hava k�rl�l�ğ�, su k�rl�l�ğ�, toprak sulara bırakmaları su k�rl�l�ğ�n�n nedenler� arasındadır.
k�rl�l�ğ�, radyoakt�f k�rl�l�k, ses k�rl�l�ğ�, as�t yağmurları, Evsel atıklardan tem�zl�kte kullanılan deterjan ve çamaşır
küresel �kl�m değ�ş�kl�ğ�, erozyon, doğal hayat alanla- suyu g�b� k�myasalların, çöpler�n, poşetler�n, kızartmada
rının tahr�b� ve orman yangınları �le b�yoloj�k çeş�tl�l�ğ�n kullanılan yağların ve kanal�zasyon sularının herhang� b�r
azalması başlıkları altında �ncelen�r. �şleme uğramadan su kaynaklarına karışması da su k�r-

Numaralandırılmış bu cümlelerden hangileri bir par- l�l�ğ�ne neden olur. Cıva, kurşun g�b� ağır metaller� �çeren
çanın giriş cümlesi olabilir? tarım �laçları yağmur sularıyla yer altı ve yer üstü sularına
ulaşarak suyu k�rlet�r.
A) I ve II B) II ve III
C) Yanlız III D) I, II ve III Bu parçanın konusu aşağıdakilerden hangisi olabi-
lir?
E) I ve III
A) Su k�rl�l�ğ�n�n yoğun olduğu yerler
B) Su k�rl�l�ğ� ve nedenler�
C) Evsel atıklar ve fabr�ka atıkları
D) Su k�rl�l�ğ� ve önlemler
E) Suyun k�myasal ve b�yoloj�k yapısı

4 Sulara evsel atıklar, kanal�zasyon suları ve yanlış gübre-
leme sonucu özell�kle azot ve fosfor g�b� maddeler taşınır.
(I) Azot ve fosfor g�der�m� yapab�len evsel ve endüstr�yel
atık su arıtma tes�sler�n�n yapılması gerek�r. (II) Azot ve
fosfor bakımından zeng�n sularda s�yanobakter�ler ve
2 Yaşam �ç�n gerekl� olan hava; %78 azot, %21 oks�jen, algler hızla üreyerek suyun reng�n� değ�şt�r�r. Bu organ�z-
%1 argon, karbond�oks�t ve su buharından oluşur. Atmos- maların aşırı üremes� sonucu suyun alt kısımlarına ışık
ferdek� gazların ve k�rlet�c�ler�n bel�rl� ölçüler�n üzer�ne geçemez. (III) Organ�zmalar ölmeye başladıkça sudak�
çıkmasına hava k�rl�l�ğ� den�r. Kükürtd�oks�t, karbond�oks�, oks�jen ve berraklık azalır, oks�jens�z ortamda üreyen
ozon, azotd�oks�t g�b� gazların ve k�myasalların normal canlıların sayısı artmaya başlar. Bu olaya ötrof�kasyon
değerler�n üzer�ne çıkması hava k�rl�l�ğ�ne yol açar. Bu den�r. (IV) Ötrof�kasyon sonucu göl tabanında organ�k
durum �nsan sağlığını, b�tk� ve hayvanları olumsuz etk�ler. madde b�r�k�m� ve alg sayısının artmasına bağlı ola-
Hava k�rl�l�ğ�n�n nedenler� doğal ve �nsan kaynaklı olarak rak oluşan koku, balık ölümler� ve ekos�stem�n g�derek
�k� grupta �nceleneb�l�r.
bozulması g�b� değ�ş�kl�kler kaçınılmazdır. (V) Suların bu
Aşağıdaki kirleticilerden hangisinin kaynağı diğerle- şek�lde k�rlet�lmes� �se �nsanda kolera, t�fo ve d�zanter�
rinden farklıdır? g�b� hastalıklara neden olur.

A) Fabr�kalar B) Term�k santraller Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi
C) Petrol raf�ner�ler� D) Motorlu taşıtlar düşüncenin akışını bozmaktadır?
E) Toz fırtınaları A) I B) II C) III D) IV E) V

Markaj Yayınları / 10. Sınıf Biyoloji
MARKAJ YAYINLARI 37