Page 36 - 10. SINIF BİYOLOJİ FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 4 3. ÜNİTE: EKOSİSTEM EKOLOJİSİ VE GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARI

5 Canlılık �ç�n gerekl� tüm elementler�n kaynağı çevredek� 7 Yeryüzündek� suyun büyük b�r kısmı okyanuslarda,
hava, su, kaya ve topraktır. Ayrıştırıcılar canlıların ölmüş buzullarda, den�zlerde, göllerde ve neh�rlerde bulunur.
dokularını ve atıklarını parçalayıp �norgan�k maddelere (I) B�yosferdek� suyun %97’s� okyanuslarda, %2’s� buzul-
dönüştürerek madde döngüsünde rol alır. Ekos�stem� larda, %1’� göller, neh�rler ve yer altında bulunur. Su;
oluşturan canlı ve cansız b�leşenler arasında sürekl� güneş ışınlarının etk�s�yle okyanuslar, göller, neh�rler
döngü mevcuttur. Doğada yaşamın sürekl�l�ğ� �ç�n azot, ve kara parçalarının yüzey�nden buharlaşarak atmos-
karbon, su, oks�jen, kükürt ve fosfor g�b� maddeler döngü- fere ulaşır. (II) Ayrıca su, canlıların terleme ve solunum
sel olarak kullanılır. Canlılar �ht�yaç duydukları bu madde- olayları yoluyla da atmosfere geçer. Su buharı atmos-
ler� yaşadıkları ortamdan alır, kullanır ve sonra b�r şek�lde fer�n soğuk bölgeler�nde yoğunlaşarak kar, yağmur vb.
ortama ger� ver�r. Maddeler�n ekos�stem �ç�ndek� bu dola- yağışlar şekl�nde yeryüzüne ulaşır. (III) Yeryüzüne düşen
şımına madde döngüsü den�r. su, koşullara göre farklı yollar �zler. B�r kısmı okyanus
ve den�zlerden buharlaşarak atmosfere geçerken b�r
Parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
kısmı da akarsu ve neh�rlerle taşınarak den�zlerde ve
A) Yalın anlatım B) Sembol okyanuslarda b�r�k�r. (IV) Toprağa ulaşan suyun b�r kısmı
C) Ter�m D) Tanım �se süzülerek yer altı sularını oluşturur. Yer altı suları da
E) Nesnel anlatım çeş�tl� şek�llerle tekrar yer üstü sularına dâh�l olur. (V)
Buharlaşma ve yoğunlaşma g�b� olaylarla suyun yeryüzü
�le atmosfer arasındak� hareket�ne su döngüsü adı ver�l�r.
Parçadaki numaralandırılmış cümlelerin hangisinde
destekleyici ve açıklayıcı bir ifadeye yer verilmiştir?
A) I B) II C) III D) IV E) V

6 Karbonlu b�leş�kler�n ekos�stemdek� canlı ve cansız
faktörler arasında dev�rsel hareket�ne karbon döngüsü
den�r. Karbon (C), canlıların yapısını oluşturan organ�k
moleküller�n temel elementler�nden b�r�d�r. Fos�l yakıtlar,
topraklar, okyanuslar, atmosfer, b�tk� ve hayvan b�yoküt-
les� karbon kaynaklarıdır. K�reç taşı katmanı da öneml�
b�r karbon kaynağıdır. K�reç taşındak� karbonun döngüye 8 Dünya nüfusunun artması teknoloj�, tarım ve sanay� faa-
katılması yavaş gerçekleş�r. Fotosentez yapan organ�z- l�yetler�n� de artırır. İnsanlar tarafından gerçekleşt�r�len
malar fotosentezde CO ’� kullanır. Organ�k karbon; hay- aşırı üret�m ve tüket�m süreçler� doğanın zarar görmes�ne
2
vanlar, mantarlar, heterotrof�k prot�stler ve prokaryotlar neden olur. İnsanların doğaya karşı b�l�nçs�z yaklaşımı
dâh�l tüket�c�ler tarafından kullanılarak yapıya katılır. pek çok sorunu da beraber�nde get�rm�şt�r. Hızlı nüfus
Yeryüzünde dolaşıma katılan en öneml� karbon b�leş�ğ� artışı, çarpık kentleşme, endüstr�leşme ve doğal kay-
CO ’t�r. B�tk�ler ve f�toplanktonlar tarafından yapılan foto- nakların aşırı kullanımı tüm �nsanlığı �lg�lend�ren çevre
2
sentez çok m�ktarda CO ’� atmosferden uzaklaştırır. Bu sorunlarını ortaya çıkarmıştır.
2
m�ktar yaklaşık üret�c�ler ve tüket�c�ler�n hücresel solu- Aşağıdakilerden hangisinin sonucunda tüm insanlığı
numla atmosfere verd�kler� CO ’e eş�tt�r. ilgilendiren çevre sorunlarını oluşturmaz?
2
Parçadan hareketle karbon ile ilgili olarak aşağıdaki- A) Hızlı nüfus artışı
lerin hangisine ulaşılamaz? B) Çarpık kentleşme

A) Tanımına B) Döngüsüne C) Endüstr�leşme
C) Türler� D) Sembolüne D) Doğal kaynakların aşırı kullanımı
E) Kaynakları E) Güneş ve rüzgar enerj�s�n�n yaygın kullanımı

36 Markaj Yayınları / 10. Sınıf Biyoloji
MARKAJ YAYINLARI