Page 31 - 10. SINIF BİYOLOJİ FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

3. ÜNİTE: EKOSİSTEM EKOLOJİSİ VE GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARI PARAGRAF TESTİ 2

1 Doğada yıl boyunca mevs�me, �kl�me, yükselt�ye, gece 3 (I) B�r bölgen�n �kl�m�, o bölgede yaşayan canlı türler�n�
ve gündüze bağlı olarak sıcaklık değ�ş�kl�kler� görülür. ve bu canlı türler�n�n dağılımını doğrudan etk�ler. (II) Bol
Canlılar kend�ler� �ç�n uygun çevre sıcaklığının olduğu yağış alan ılıman bölgelerde b�tk� ve hayvan popülas-
ortamlara yerleş�p yaşayab�l�r. Çoğu tür, bel�rl� b�r sıcak- yonları, tür sayısı ve çeş�tl�l�ğ� bakımından zeng�nd�r. (III)
lık aralığında çoğalır ve dağılım göster�r. Ayrıca sıcaklık; Çöl �kl�m�n�n görüldüğü bölgelerde �se popülasyonların
canlıların büyüyüp gel�şmes�nde, metabol�k faal�yetler� tür sayısı ve çeş�tl�l�ğ� sınırlıdır. Canlılar �kl�m özell�kler�ne
üzer�nde ve üremes�nde bel�rley�c� etk�ye sah�pt�r. B�tk�- karşı f�zyoloj�k ve morfoloj�k adaptasyonlar gel�şt�r�r. (IV)
ler�n ç�mlenme ve ç�çeklenme dönemler� sıcaklığa bağlı Örneğ�n çölde yaşayan seguaro kaktüsler�n�n (Carneg�ea
olarak değ�ş�rken sıcaklık artışı bazı hayvanlarda meta- g�gantea saguaro − Karneceya j�ganteya seguaro) yap-
bol�zma hızını artırır. Canlıların çoğu küçük sıcaklık değ�- rakları su kaybını azaltmak �ç�n �ğne şekl�ne dönüşmüştür
ş�mler�ne uyum sağlama eğ�l�m�nded�r. Hayvanlarda bazı ve gövdeler�nde su depolar. (V) Çöl t�lk�ler�n�n (Vulpes
faal�yetler sıcaklık değ�ş�mler�nden etk�len�r. zerda − Vulpez zerda) kulak kepçeler�, ısı kaybını art-
Aşağıdakilerden hangisi hayvanlarda sıcaklığın etki- tırarak vücut sıcaklığını dengelemek �ç�n oldukça gen�ş
siyle görülebilecek bir değişim değildir? yüzey alanına sah�pt�r.
Numaralandırılarak verilen cümlelerin hangisi parça-
A) Göç etme B) Beslenme
nın ana düşüncesidir?
C) Üreme D) Kış uykusuna yatma
E) Metabol�zma hızı A) I B) II C) III D) IV E) V

4 Yeryüzünü kaplayan kayaçların rüzgâr, su ve sıcaklığın
aşındırıcı etk�s� ve ortamdak� canlıların faal�yetler�yle
toprak oluşur. Toprak canlılara yaşama ortamı �le �nor-
2 İkl�m; b�r bölgedek� uzun sürel� nem, yağış, rüzgâr yönü
ve sıcaklık g�b� atmosfer�k koşulların ortalamasını �fade gan�k bes�n sağlar. B�tk�ler, gerekl� m�neraller� suyla top-
eder. Bu atmosfer�k koşullar, organ�zmaların bel�rl� b�r raktan alır. Toprağın m�neral zeng�nl�ğ�, gözenekl� oluşu,
ortamda yaşamasına ve çoğalmasına olanak ver�r. İkl�m, su tutma kapas�tes� ve tanec�k büyüklüğü g�b� özell�kler�
organ�zmaların yeryüzünde dağılımı ve çoğalmasında toprağın ver�ml�l�ğ�n� etk�ler. Toprakta yaşayan ayrıştırıcı
bel�rley�c�d�r. Güneş enerj�s�, �kl�mler üzer�nde bel�rley�c� canlılar toprağı zeng�nleşt�r�r. Bu durum toprağa bağlı
olup sıcaklığın ortaya çıkmasında etk�l�d�r. −−−−− coğraf� yaşayan b�tk� örtüsünü zeng�nleşt�r�r. Toprağın yapısal
konum, den�ze olan uzaklık ve dağların özell�kler� de �kl�m değ�ş�kl�kler� ekos�stemdek� b�tk� ve hayvan popülasyon-
üzer�nde etk�l�d�r. Ekos�stemde gen�ş alanlarda görülen larının dağılışını etk�led�ğ� g�b� çeş�tl�l�ğ�n� de bel�rler.
�kl�me makrokl�ma; özel şartlar neden�yle farklılık gös- Bu parça dil ve anlatım yönünden değerlendirildi-
teren küçük alanlarda görülen �kl�me �se m�krokl�ma adı ğinde aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
ver�l�r.
A) Sözcük hâl�nde bağlaçlar kullanılmıştır.
Parçadaki boşluğa geçiş ve bağlantı ifadelerinden B) Farklı düşünmeye yönlend�ren b�r �fade kullanılmıştır.
hangisi getirilirse anlam bütünlüğü bozulmaz?
C) B�lg� vermek amacıyla yazılmış b�r met�n türü örne-
A) Ancak B) Fakat ğ�d�r.
C) Özell�kle D) Ama D) Ter�mlerle konu ayrıntılandırılmıştır.
E) Ayrıca E) Nesnel b�r anlatım serg�lenm�şt�r.

Markaj Yayınları / 10. Sınıf Biyoloji
MARKAJ YAYINLARI 31