Page 30 - TYT TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

486 DOĞAL SİSTEMLER

Ɖ Yıllık sıcaklık farkı artar.
90°
Ɖ Güneş ışınlarının dik geldiği alan genişler.
Ɖ Ekvator bugünküne göre daha az ısınır.
66° 33’ Ekliptik düzlemi 90° KKN
23° 27’
Genişler
0° 60° Kuzey Kutup Dairesi
Ekvator düzlemi
Daralır
30° Yengeç Dönencesi
Genişler
90°
0° Ekvator
Yer Ekseni: Bir kutuptan diğer kutba uzanan çizgidir. Daralır 30° Oğlak Dönencesi
Aydınlanma Çizgisi: Dünya’nın aydınlık ve karanlık 60° Güney Kutup Dairesi
kısımlarını birbirinden ayıran çizgidir. Yıl içerisinde kutup Genişler
daireleri ile kutup noktaları arasında yer değiştirir. 90° GKN
Kutup Daireleri: Gece veya gündüzün 24 saat yaşana- Eksen Eğikliği Azalırsa; (15°)
bileceği enlemlerdir. Ɖ Tropikal kuşak ve kutup kuşağı daralır.
Ekvator: Dünya’yı iki eşit parçaya böldüğü varsayılan Ɖ Orta Kuşak genişler.
en büyük paralel çizgisidir. Ɖ Türkiye’de yazlar serin, kışlar ılık geçer.
Yörünge Düzlemi (Ekliptik): Dünya’nın Güneş etra- Ɖ Güneş’in dik geldiği alan daralır.
fında izlediği yörünge düzlemidir. Ɖ Yıllık sıcaklık farkı azalır.
90° KKN
Coğrafya Eksen Eğikliği: Yörünge düzlemi ile Ekvator arasındaki Daralır
23°27' lık açı farkı vardır. Buna eksen eğikliği denir.
Eksen Eğikliği ve Yıllık Hareket Sonuçları 75° Kuzey Kutup Dairesi
Genişler
1. Güneş’in yıl içerisinde geliş açısı değişir. 15° Yengeç Dönencesi
Daralır
2. Sıcaklık farkları oluşur. 0° Ekvator
15° Oğlak Dönencesi
3. Muson (devirli) rüzgârları oluşur. Genişler
4. Cisimlerin gölge boyları yıl içinde değişir. 75° Güney Kutup Dairesi
Daralır
5. Mevsimler meydana gelir.
90° GKN
6. Aydınlanma çemberi yıl içerisinde yer değiştirir.
ÖZEL TARİHLER
7. Aynı anda yarım kürelerde farklı mevsimler yaşanır.
21 HAZİRAN (solstis - gün dönümü)
8. Gece - gündüz süreleri yıl içerisinde değişir.
9. Dönenceler, kutup daireleri ve matematik iklim 66°33'
kuşakları oluşur. 23°27' 90° K
0° KKD
KKD
ŗ NOT 23°27' Yengeç Dönencesi
¡ Güneş ışınlarının geliş açıları, sıcaklık farkları, fizik- Ekvator
Yengeç Dönencesi
Ekvator
sel çözülme, gölge boyları hem 1 günde hem de 1 66°33' Oğlak Dönencesi Güneş Güneş
yılda değişir.
Oğlak Dönencesi
¡ Mevsimlerin oluşması yıllık harakete, mevsim süre- 90° G
GKD
GKD
lerinin değişmesi yörüngenin şekline bağlıdır.
Eksen Eğikliği İle İlgili İhtimaller: Ɖ Güneş ışınları saat 12:00’de Yengeç Dönencesi'ne
Eksen Eğikliği Artarsa; (30°) dik gelir. Buna bağlı olarak, saat 12.00’de Yengeç
Ɖ Tropikal kuşak ve kutup kuşağı genişler. Dönencesi'nde gölge oluşmaz.
Ɖ Orta Kuşak daralır. Ɖ KYK’de yaz başlangıcıdır.
Ɖ Türkiye’de yazlar daha sıcak, kışlar daha soğuk KYK’de en uzun gündüz yaşanır.
geçer. Ɖ