Page 33 - TYT TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

566 FELSEFEYİ TANIMA
Platon (MÖ 427 - 347): Felsefe, diyalektik düşünme Filozofun Özellikleri
yoluyla ideaların (formların) bilgisini kavramadır. Platon
filozofun ölçülü, onurlu, tamahsız, kibirsiz ve korkusuz Filozoflar Bilgeliğe Ulaşmak İster: Çocukluk döne-
olmasını isteyerek; “O hâlde filozof ruhu, filozof olma- minde hakim olan merak duygusu filozoflarda her dönem
yandan ayırt etmek istediğin zaman, çocukluğundan mevcuttur. Dolayısıyla filozoflar merak ettikleri her şeyin
itibaren doğru, geçimli yahut da kaba ve geçimsiz olup bilgisine ulaşmak için soru sorarlar.
olmadığına dikkat edeceksin.” demiştir. Filozoflar, Şüpheci ve Sorgulayıcıdır: Filozof, hem
Aristoteles (MÖ 384 - 322): Var olan olarak, var olanı eserlerinde hem de yaşantısında ön yargılardan uzak
ve özü gereği ona ait olanları inceleyen bir bilim vardır. durmaya çalışan, içinde yaşadığı çevrenin inançlarını,
Bu bilim (felsefe), herhangi bir özel bilimle aynı değildir. tutkularını ve alışkanlıklarını sorgulayabilen kişidir.
Çünkü diğer bilimlerin hiçbiri var olanlar olarak var olan- Filozofların Görüşleri Zamanla Değişebilir: Filozof,
ları geneliyle ele almaz. herhangi bir şeye veya kimseye ortaya çıktığı zaman
El Kindî (801 - 873): İnsan sanatlarının değer ve mer- ve yere göre değişmeyen mutlak doğru ve kesin bilgileri
tebe bakımından en üstünü felsefedir. Felsefe tarifi, insa- bulduğunu söylemez. Örneğin; Platon gençlik yıllarında
nın gücü ölçüsünde var olanların hakikatini bilmesidir. devlet yöneticilerine aile kurma hakkını vermezken yaş-
Fârâbî (870 - 950): Felsefe “Var olmaları bakımından lılığında bu fikrinden vazgeçmiştir.
varlıkların bilinmesidir.” Fârâbî’nin yaptığı bu tanım epis- Filozoflar Birbirlerinin Görüşlerinden Etkilenir: Bir
temolojik açıdan yapılan bir tanımdır. filozof kendi çağında yaşayan ve kendinden sonra gelen
İbn Sînâ (980 - 1037): Felsefenin gayesi, nesnelerin filozofları etkileyebilir. Karl Marx felsefesini oluştururken
hakikatlerine bir insanın vakıf olabileceği kadar vakıf Hegel’in diyalektiğini kendi varlık anlayışına uygulamış-
olmaktır. Felsefe, hem kuramsal (bilgi) hem de pratik tır.
olarak yetkinleşmedir. Filozoflar Farklı Alanlardaki Temel Bilgilere Sahip
Immanuel Kant (1724 - 1804): Övülüp değer verilen Olmak Zorundadır: Felsefenin problem alanı çok geniş
kuruntuların gitmesine sebep olabilen felsefenin görevi olduğu için filozoflar her alana hakim olmalıdırlar.
yanlış anlamadan doğan aldanmacaları ortadan kaldır- Filozoflar Yaşadıkları Çağdan Etkilenebilirler: Filo-
maktır.
zof öncelikle kendi döneminin sorunlarını ele alır. Hegel
Karl Jaspers (1883 - 1969): Felsefe yolda olmaktır. Ona bu durumu “Her felsefe çağını düşüncelerle dile getirir.”
göre felsefede sorular cevaplardan daha önemlidir, her diyerek açıklar. Örneğin, Roma’da refah düzeyinin son
cevap yeni sorulara çevrilir. derece yükselmesi problemlerin azalması, insanların
Felsefe Hilmi Ziya Ülken (1901 - 1974): Felsefe varlık ilmi- rahat koşullarda yaşaması, insanları daha çok mutlu
olmanın yollarını aramaya itmiştir.
dir. Felsefe, insanın varlık hakkındaki düşüncesi ve bu
düşünce üzerindeki düşüncesidir. Filozofun Kişisel Birikimleri ve Yaşantıları Düşünce
Takiyettin Mengüşoğlu (1905 - 1984): Felsefe, bütün Sistemlerini Etkiler: Epikuros’un acının yokluğunu en
“var olan” şeylerin ortak ve birleştirici olan niteliğini yüksek haz olarak belirlemesi, onun uzun yıllar damla
ortaya koymaya çalışır. hastalığının getirdiği acılarla boğuşmak zorunda kalma-
sına bağlanabilir. Bu nedenle filozofun kişisel yaşantısı
Felsefenin Tanımlarında Farklılığın Temel ve bilgi birikimi felsefi bakış açısını etkiler.
Nedenleri
Ý Felsefenin ilgilendiği konuların çeşitli olması FELSEFİ DÜŞÜNCE
Ý Tarihsel süreç içerisinde farklı işlev ve amaçların
yüklenmesi Evrensel Olma: Felsefi bilgi, varlığın herhangi bir ala-
Ý Metafizik konularla ilgilenmesi nına ait olmaktan çok onun bütününe ilişkin genel bir
Ý Her filozofun anlayış ve kavrayışının farklı olması bilgidir. Felsefe, belli bir insanı ve onun değerlerini ya
da bilgilerini incelemez. O genel olarak insanı, değer-
Filozof Kimdir? leri, bilgiyi ve varlığı inceleyerek onları anlamaya ve
Felsefe ile uğraşan ve felsefenin gelişmesine katkıda açıklamaya çalışır. Felsefede yanıtlardan çok, sorula-
bulunan kişiye filozof denir. Filozof, ne yaptığı, ne yapıl- rın evrenselliğinden bahsetmek mümkündür.
dığı, neden olduğu, nasıl olduğu ya da ne olduğu üze-
rinde düşünen, genel anlamda varoluşu, süreçleri ve Sorgulama: Bir amaca ulaşmaya yönelik olarak soru-
işleyişi (doğa, sosyal yaşam, matematik vb.) açıklamak ları sistemli bir şekilde sorarak anlamaya çalışma ve
için düşünen, bu düşünme eyleminden mantıksal yeni gerçeğe ulaşma çabasıdır. Felsefede bir problemi çöz-
(farklı) sonuçlara varan ve bu sonuçları ifade etmek için menin ilk basamağı soru sormaktır. Sokrates’e göre;
yeni tanımlar ve yeni bilgi üreten kişidir.
hayatın anlamı ve değeri hayatın sorgulanmasıyla başlar.
Ɖ İlk filozof Thales olarak bilinir.