Page 24 - TYT TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

İNSANLIĞIN İLK DÖNEMLERİ 435
Coğrafya İran Medeniyeti

Ɖ Coğrafya biliminin ilk izleri Yunanların MÖ 8. yüz- Ɖ İran’da ilk büyük medeniyeti MÖ 9. yüzyılda Medler
yıldan itibaren Akdeniz kıyılarında koloniler kurmak kurdu.
amacıyla yaptıkları yolculuklarda ortaya çıktı.
Ɖ MÖ 550’de Persler, Medler’e son vererek büyük bir
Ɖ Bilinen ilk dünya haritaları bu dönemde çizilmeye imparatorluk kurdular.
başlandı.
Ɖ Dünya tarihinde bilinen ilk posta teşkilatını kurmuş-
Tıp lardır.
Ɖ Antik Yunan uygarlığında bilimsel tıbbın kurucusu Ɖ Pers ülkesi satraplık adı verilen illere bölünüp yöne-
Hipokrat (MÖ 460-337), hastalıkların doğaüstü güç- tilmiştir.
lerin kötülüklerinden değil fiziki nedenlerden kaynak-
landığını ileri sürerek tıp tarihinde yeni bir dönemi Ɖ Ticarete önem veren Persler, İran’dan Ege’ye kadar
başlattı. uzanan Kral Yolu’nu yapmışlardır.

Ɖ Hintliler yoga adıyla bilinen ve beden ile zihni uyumlu Hint Medeniyeti
hâle getiren egzersizler geliştirdiler.
Ɖ Çinliler ise geleneksel tedavi şekillerinden olan Ɖ Hint medeniyetinde, matematikçiler sıfırı ilk defa kul-
masajı ve akupunkturu kullandılar. lanmış fakat sıfırı sayı olarak kabul etmemişlerdir.
Ɖ Bu gelişme aritmetiğin gelişimine katkıda bulunmuş-
İLK ÇAĞ UYGARLIKLARI tur.
Ɖ Hintler resim ve heykel sanatlarında ileri gitmişlerdir. Tarih
MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI
Ɖ Şiire de ilgi gösteren Hintlerin bu alandaki başlıca
İlk Çağlarda Fırat ve Dicle nehirleri arasında kalan böl- eserleri “Mahabharata ve Ramayana” destanlarıdır.
geye “Mezopotamya” denilirdi.
Ɖ Asya kökenli bir kavim olan Sümerler MÖ 4000 yılla- Çin Medeniyeti
rında gelerek bölgeye yerleştiler.
Ɖ Ziggurat denilen tapınakların üst katını rasathane Ɖ Ekonomi büyük ölçüde tarıma dayanmıştır. Tarımın
olarak kullandılar. Astronomi ve matematik biliminde yanı sıra ipek ve ipek böcekçiliği alanında ilerlemiş-
geliştiler. lerdir.

Ɖ MÖ 3000’in sonlarına doğru Anadolu’dan Mezopo- Ɖ Porselen sanatında gelişme göstermişlerdir.
tamya’ya göç eden Babiller tıp, astronomi ve mate- Ɖ Çin Seddi ve Budist tapınakları Çin mimarisinin en
matikte ileri gittiler. güzel örneklerini oluşturur.
Ɖ Yukarı Mezopotamya’da yani Anadolu’ya yakın böl- Kağıt, barut, pusula, mürekkep ve matbaayı bulan
gede yaşayan Asurlar yaptıkları ticaret sayesinde Ɖ
Anadolu’ya yazıyı taşıdılar. Böylece Anadolu’da Tarihi Çinliler dünyadaki birçok gelişmeye öncülük etmiş-
Çağları başlattılar. lerdir.
Ɖ Tarihte bilinen ilk kütüphaneyi kurarak arşivcilik faa-
liyetlerini başlatan Asurlar mimarlık, heykelcilik, DOĞU AKDENİZ UYGARLIKLARI
kabartma ve resim sanatlarında eserler verdiler.
İbraniler
Mısır Medeniyeti Ɖ Tarihte tek tanrılı dine inanan ilk topluluktur.
Ɖ Mısırlılar ölümden sonra yaşama inandıkları için Ɖ Museviliği milli din hâline getirmişlerdir. Bu durum
ölülerini mumyalayarak gömmüşlerdir. Bu durum Musevilerin ulusal kimliklerini korumalarını sağlarken
Mısır’da tıp biliminin gelişmesini sağlamıştır. diğer uluslar arasında Museviliğin yayılmasına engel
Ɖ Mısırlılar hiyeroglif yazısını kullanmışlar ve bu yazıyı olmuştur.
papirüs adı verilen bitkiler üzerine yazmışlardır.
Ɖ Mısırlılar Pi sayısını bulmuşlar ve ilk defa dört işlemi Fenikeliler
kullanmışlardır.
Ɖ MÖ 3000 yıllarında Lübnan Dağları ve Akdeniz kıyı-
Ɖ Nil Nehri’nin taşma zamanının hesaplanması astro- sına yerleşmişlerdir.
nominin, nehrin taşmasıyla bozulan arazilerin yeni-
den tespit edilmesi ise geometrinin gelişmesine katkı Ɖ Denizcilikte ilerlemiş ve Akdeniz kıyısında koloniler
sağlamıştır. kurmuşlardır. Böylelikle Akdeniz kıyısındaki ülkeler
arasında kültürel etkileşimin gelişmesini sağlamışlardır.
Ɖ Güneş yılı esasına dayanarak bir takvim yapan Mısır-
lılar, bir yılı 365 gün olarak hesapladılar. Yılı on iki aya Ɖ Deniz yoluyla uzak yerlere gitmeyi başaran Fenike-
bölerek bir ayı otuz gün olarak kabul ettiler. liler Akdeniz’in ilk uzman gemicileri ve tüccarlarıdır.