Page 22 - TYT TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

BÖLÜM
TARİH VE ZAMAN
1

TARİH BİLİMİ Ɖ Toplumların ortak hafızası olan tarih, insanlardaki
vatan ve millet sevgisini pekiştirerek milli kimliğin
Tarih ve Tarihin Konusu güçlenmesinde önemli rol oynar.

Tarih, geçmişte yaşamış insan topluluklarının, faali-
yetlerini yer ve zaman göstererek neden-sonuç ilişkisi TARİHE NEREDEN BAKILMALI?
içerisinde belgelere dayandırarak, objektif bir biçimde Ɖ Tarihi olaylar ele alınırken tarihi bilgilerin kendi döne-
inceleyen sosyal bir bilimdir. minin şartlarına göre değerlendirilmesi gerekir. Uzun
Ɖ Tanımdan da anlaşılacağı üzere tarihin konusu yıllar önce yaşanmış bir olayın, bugünün bakış açısı
insandır. Buna göre tarımsal faaliyetlerden savaşlara ve değer yargılarıyla ele alınması doğru değildir.
ve göçlere; devletlerin kurulup yıkılmasından bilim, Yapılması gereken, tarihe objektif bir gözle ve döne-
sanat ve teknolojideki ilerlemelere kadar pek çok olay min şartlarını dikkate alarak bakmaktır. Tarihe böyle
tarihin konusu içine girer. yaklaşıldığında geçmişte yaşanan pek çok olayın
Ɖ Doğa olayları (depremler, volkanik patlama, su bas- dönemin siyasi, sosyal, kültürel ve ekonomik şartları-
kınları vb.) tarih biliminin inceleme alanına girmez. nın doğal bir sonucu olduğu görülecektir.
Ancak bu olayların insan yaşamına olan etkileri tarih
biliminin konusuna girer.
ZAMAN VE İNSAN
Tarih ve Diğer Bilimler

Ɖ Tarihsel olayların yeri ve zamanı bellidir. Tarihsel Zaman Nedir?
olaylar arasında neden-sonuç ilişkisi vardır.
Ɖ Olay ve olguların içinde geçtiği, geçeceği ya da geç-
Ɖ Tarihte kesin kurallar yoktur. Tarihsel olayların birden mekte olduğu süreye zaman adı verilmektedir.
fazla sebebi vardır. Tarihsel olaylarla ilgili yan bulgu-
lar, mevcut bilgilerin değişmesine yol açabilmektedir. Ɖ İnsanların hayatı verimli kullanma arzusu ve geleceğe
Ɖ Olaylar geçmişte yaşandığı için tarih biliminde, fen dönük plan yapma amacı, zamanın taksim edilmesine
bilimlerinde olduğu gibi deney metodu kullanılamaz. ortam hazırlamıştır. Zaman kavramında; çağ, asır, yıl,
Aynı şekilde psikoloji, iktisadi ve sosyoloji bilimi gibi dün, bugün ve yarın gibi ayrımlar yapılmıştır.
bazı beşeri ve sosyal bilimlerin uyguladığı insan dav-
ranışlarını gözlemleyip ölçmeye dayalı yöntemler de
kullanılamaz. Zamanın Taksimi: Takvim

Ɖ Tarihçi, deney ve gözlem yapma imkânına sahip Ɖ Tarihte bilinen ilk takvimler Ay yılı esas alınarak
olmadığı için geçmişi incelerken kaynak olarak adlan- Sümerler ve Güneş yılı esas alınarak Mısırlılar tara-
dırılan tarihi belgelerden yararlanır. fından kullanılmıştır.
Ɖ Tarihi kaynaklar, bilgi veren kaynağın ve malzemenin Ɖ Toplumlar kendileri için önemli olan olayların tarihle-
cinsine göre; sözlü, yazılı, yazısız, görsel ve işitsel rini takvimlerinin başlangıç tarihi olarak kabul etmiş-
kaynaklar olmak üzere sınıflara ayrılır.
lerdir.
Tarihe Yardımcı Bilim Dalları Ɖ İbraniler MÖ 3761’deki Yaradılış (Tekvin) yılını, Yunan-
lılar ilk olimpiyat oyunlarının yapıldığı MÖ 776’yı, Hris-
Ɖ Arkeoloji (kazı bilimi), etnografya (kültür bilimi), antro- tiyanlar Hz. İsa’nın doğumu olan sıfırı, Müslümanlar
poloji (ırk bilimi), paleografya (yazı bilimi), epigrafya MS 622’de Hz. Muhammed’in Mekke’den Medine’ye
(kitabe bilimi), filoloji (dil bilimi), nümizmatik (para
bilimi), heraldik (arma bilimi), kronoloji (zaman bilimi) hicretini takvimlerinin başlangıcı olarak esas almış-
lardır.
NEDEN TARİH ÖĞRENİYORUZ? Ɖ Türkler tarih boyunca yaşadıkları coğrafyaya göre
kültürel, ekonomik ve dini etkileşimlerin ürünü olan
Ɖ Tarih bireye; olaylar karşısında araştırma, sorgu- çeşitli takvimler kullanmışlardır.
lama, neden-sonuç ilişkisi kurma, eleştirel düşünme,
empati kurma ve zamanın şartlarına göre düşünme Ɖ Bu takvimler; 12 Hayvanlı Türk takvimi, Hicri takvim,
ve kendisini geliştirme becerisi kazandırır. Celali takvim, Rumi takvim ve Miladi takvimdir.