Page 177 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

3. Tema: Anlamın Yapı Taşları

Öğretici Metinlerde Plan
Nesnellik: Yazarın kendi görüş ve düşüncelerini dile getir-
a. Giriş: Bilgilendirici metinlerde ele alınan konunun tanı- mediği yazılı veya sözlü anlatımdır. Nesnelliğin en belirgin
tıldığı bölümdür. Giriş bölümünde çoğunlukla konuyla ilgi- özelliği, aktarılan düşünce veya durumun kişiden kişiye de-
li genel bir açıklama ya da bir tanımlama yapılır. Böylece ğişmemesidir. Bir düşünce veya yaklaşım, kişiye göre de-
okuyucu, okuyacağı metnin konusu hakkında ön bilgilere ğişiklik gösterebiliyorsa nesnel olamaz. Bu nedenle nesnel
sahip olur. tutum daha çok bilgilendirici metinlerde karşımıza çıkar.

Aşağıdaki cümlelerde dile getirilen düşünce ve durumlar
b. Gelişme: Giriş bölümünde konuyu genel hatlarıyla açık-
EDİTÖR YAYINLARI
kişiden kişiye değişmediği için nesneldir.
layan ya da tanımlayan yazar, bu bölümden itibaren konuyu
oluşturan düşünce, olay ve gelişmeleri de işin içine katma- \ Konya’da her yıl binlerce ton pancar yetiştiriliyor.
ya başlar. Gelişme bölümü, konunun dallanıp genişlediği \ Yazar bu romanında aile bireyleri arasındaki çatışmaları
ele almış.
bölümdür. Yazar, karşılaştırma, örneklendirme, kanıtlama,
neden-sonuç, amaç-sonuç, genelleme, benzetme gibi çe- \ Karadeniz sahilleri diğer denizlerin sahillerine göre
daha engebelidir.
şitli tekniklerle konuyu daha anlaşılır kılmaya çalışır. Giriş
\ Yumurta satmak için gittiği kasabadan üç gün sonra geri
bölümü genellikle tek paragraftan oluşurken gelişme bölü-
döndü.
münde paragraf sayısı daha fazladır. Yazar, konuyla ilişkili
her düşünceyi ayrı bir paragrafta ele alacağı için bu bölüm \ Bu filmi izlemek amacıyla kalabalık bir seyirci topluluğu
kapının önünde bekliyordu.
bilgilendirici metinlerde en uzun bölümdür.

c. Sonuç: Yazar, bu bölümde düşüncelerini ya da vermek Ahenk Unsurları: Şiirde ahenk kavramı “uyak, redif, ölçü,
istediği bilgileri özetler, çıkarılacak sonuç hakkında birkaç aliterasyon ve asonans” gibi ritimsel kurgularla ilgilidir. Bu
değerlendirme cümlesi kurar. Okuyucuya konuyla ilgili bir konu ile ilgili bilgiler daha önceki temada verilmiştir.
önerisi varsa bu bölümde dile getirir.

İnfografik Metin: Bilgi grafiği olarak Türkçeleştirilebilen
Öznellik: Öznellik, daha önceki temalarda da ifade ettiği-
infografik, karmaşık bilgileri görsel bir biçimde temsil eden,
miz gibi, bir yazarın herhangi bir konuda kendi düşüncele-
bilgiyi anlaşılır ve etkili bir şekilde ileten bir grafik türüdür.
rini, bakış açısını, beğenisini ya da eleştirisini dile getirdiği
İnfografikler metin, grafik, tablo ve diğer görsel ögeleri bir
yazılı veya sözlü anlatımlardır. Öznellikten söz edilebilmesi
araya getirerek verileri daha çekici, basit ve anlaşılır hale
için bir konu hakkındaki düşünce ve yaklaşımın kişiden ki-
sokmak için kullanılır.
şiye farklılık göstermesi gerekir.
Edebiyat dersinde infografik metin olarak genellikle hikâye
Aşağıdaki cümlelerde altı çizili ifadeler kişisel görüş içerdi- haritaları, şiir tahlilleri, roman analizlerinde kullanılan şema
ği için özneldir. ve grafikler kullanılır.
\ Onun resim sanatına yeni bir çığır açtığını düşünüyo-
rum.
\ Arabayı çok başarılı bir şekilde park etti. Kültürel Farkındalık: Kültürel farkındalık; farklı kültürlerin
\ Romanın ikinci bölümünden sonrası oldukça sıkıcıydı� varlığını, değerlerini, normlarını, inançlarını ve davranışla-
rını anlama ve takdir etme yeteneğidir. Bu, insanların kendi
\ Havanın birdenbire kapanması ve şimşeklerin çakması
endişe vericiydi� kültürlerinin yanı sıra kültürel etkileşim kurabilme ve bu et-
\ Burası piknik yerimize göre daha sessiz ve huzurluydu. kileşimi anlayabilme becerisini ifade eder.

Türk Dili ve Edebiyatı 177