Page 135 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

1. Tema: Sözün İnceliği

• Sözcüklerin kökleri, gövdeleri ve eklerini birbirinden ayır- • Sıfırdan küçük değerleri göstermek için kullanılır.
mak için kullanılır.
X Örnekler
o
o
X Örnekler \ Güney Kutup Bölgesi’nde sıcaklık -28,2 C ila -60 C ara-
\ ver-gi \ su-suz-luk \ bir-er sında değişiyor.
o
\ sal-gın \ yaş-lı-ca \ dert-li \ Erzurum’da bu yıl hava sıcaklığı -40 C’ye kadar düştü.
• Fiil kök ve gövdelerini belirtmek için kullanılır. Önemli Bilgi

X Örnekler • Cümle içinde sayı adlarının yinelenmesinde araya kısa çiz-
Fiil Kökleri Fiil Gövdeleri gi konmaz.
EDİTÖR YAYINLARI
\ ol- \ yan- \ başar- \ taşla- X Örnekler
\ sus- \ sev- \ okut- \ kurut- \ Memleket bir iki güne kadar bütün bütün kuşatmaya uğra-
yacak gibi görünüyor.
• İsim yapma eklerinin başına, fiil yapma eklerinin başına ve
sonuna konur. \ Üç dört gün evvel postadan şişman bir zarf çıktı. Zarfın
içinden beş altı tane çocuk karalaması...
X Örnekler

İsim Yapma Ekleri Fiil Yapma Ekleri Uzun Çizgi (—)
\ -lık \ -ma \ -a- \ -ıl- • Yazıda satır başına alınan konuşmaları göstermek için kul-
\ -ış \ -mak \ -tır- \ -len- lanılır. Buna konuşma çizgisi de denir.
\ Arkadaşlarımı bir köşeye çektim, onlara dedim ki:
• Heceleri göstermek için kullanılır. — Bu para bizim değil, onu sahibine vermeliyiz.

X Örnekler \ Arslan Bey sordu:
\ soy-lu-lar \ se-ya-hat-na-me — Bizim kaleden daha yüksek mi?
\ ki-tap-çık-tan \ kıs-kanç-lık — Daha yüksek beyim.
• “Arasında, ve, ile, ila, ...-den ...-e” anlamlarını vermek için • Oyunlarda uzun çizgi konuşanın adından sonra da konabilir.

sözcükler veya sayılar arasında kullanılır. X Örnekler
\ Hacivat — Merhaba Karagöz’üm, uğurlar olsun!
X Örnekler
Karagöz — İftar kokuları burnuna dolsun!
\ Asitlerin pH değeri 0-7 aralığındadır.
Hacivat — Hah hah! Eksik olma, beni güldürdün!
\ Bir zamanlar Ankara-İstanbul arasında işleyen trenler Sarı- \ KORO — Yaşa, var ol!
köy’den geçerken saygı düdüğünü öttürürmüş. DERVİŞ — Böyle bir kabadayı kaç asırda yetişir, söyleyin
arkadaşlar!
\ Günümüzde parçacık fiziği deneyleri yapan en büyük labo-
KORO — Yetişmez…
ratuvar, İsviçre-Fransa sınırında yer alan CERN’dir.
DERVİŞ — Sinekli’yi Çamur İhsan mikrobundan Teke mi
\ Kalbin büyüklüğü yetişkin kadınlarda 230-280 g, yetişkin Çakal mı kurtardı? Yoksa Ali mi?
ŗ NOT
erkeklerde 280-340 g arasındadır.
¡ Konuşmalar tırnak içinde verildiğinde uzun çizgi kul-
\ Bu eser, 1569-1575’te Sultan II. Selim’in emriyle yaptırıl- lanılmaz.
mıştır. X Örnekler
• Matematikte çıkarma işareti yerine kullanılır. \ Evin büyüğü olan Hacıanneye sıkılarak sordum:
“Anneciğim, sizin buralarda kaçta yatılıyor?”
X Örnekler
\ 40 - 20=20 \ 105 - 15=90 Hacıanne, “Evladım az sonra tren gelecek, onu bek-
liyoruz.” dedi. Merak ettim, tekrar sordum:
\ İlk olarak ikinci sınıftayken “52-19” işlemini çözememekle “Trenden sizin bir yakınınız mı inecek?”
başlamıştı benim matematikle imtihanım.

Türk Dili ve Edebiyatı 135