Page 131 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

1. Tema: Sözün İnceliği

• Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur. • Edebi eserlerde konuşma bölümünden önceki ifadenin so-

X Örnekler nuna konur.
\ Piknik için erkenden uyandık , hazırlık yaptık , alelacele X Örnekler
1. cümle 2. cümle \ Edebalı sözcülük yapan Gazi Rahman’a,
yola çıktık � — De ki bekleriz, dedi.
3. cümle \ Kadınlardan biri,
\ Türk edebiyatı gerek dış manzarasıyla gerek bünye itiba- — Aman, bırakınız beyefendi, dedi; böyle adamlarla bir
riyle durmadan değişir, yeni unsur ve münasebetlerle zen- olmaya gelmez.
ginleşir. • Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul, teşvik
• Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan özneyi be- bildiren “hayır, evet, yok, peki, pekâlâ, tamam, olur, hayhay,
EDİTÖR YAYINLARI
lirtmek için konur. başüstüne, haydi, elbette” gibi sözcüklerden sonra konur.
X Örnekler X Örnekler
\ Tasavvuf musikisi eserlerinde Itrî, cami musikisi derece- \ Tamam, gidelim o zaman o melun yere.
sinde olmamakla beraber, gene büyük bir bestekâr hüvi- \ Peki, dediğini yapalım da nasıl yapalım?
yetiyle görünür. • Bir sözcüğün kendisinden sonra gelen sözcük veya sözcük
\ Hindistan Türk mimarisinde minare, yalnız ezan okumaya gruplarıyla yapı ve anlam bakımından bağlantısı olmadığını
değil aynı zamanda Taç Mahal gibi anıtları süslemeye de göstermek ve anlam karışıklığını önlemek için kullanılır.
yarar.
X Örnekler
• Cümle içinde ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için ara \ Genç, doktor aramıştı da bir türlü bulamamıştı.
sözlerin veya ara cümlelerin başına ve sonuna konur. \ Topal, mühendisi şantiyenin ancak son katında yakala-
X Örnekler mıştı.
\ Bihruz Bey, bir vezir oğlu olduğu için , daha süt emen bir • Hitap için kullanılan kelimelerden sonra konur.
ara söz
çocukken dadıların ellerine bırakılmıştı. X Örnekler
\ Olanları, anlatmaktan utanıyorum , bir bir sıralayacağım \ Sayın Müdürüm,
ara cümle \ Sevgili Kardeşim,
• Sayıların yazılışında kesirleri ayırmak için kullanılır.
şimdi.
X Örnekler
• Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan sözcükler ara- \ 0,1 (sıfır tam, onda bir)
sına konur. \ 5,75 (beş tam, yüzde yetmiş beş)
X Örnekler • Metin içinde art arda gelen zarf-fiil eki almış sözcüklerden
\ Neydi damarlarımızda çoğalan, çoğalan? sonra konur.
Neydi bu tepenin ardı? X Örnekler
\ Bu yağmur, bu yağmur, bu kıldan ince, \ Eve hızlıca gidip , ocağın üstündeki yemeği tezgâha
Nefesten yumuşak yağan bu yağmur. zarf-fiil
koyarak yanıma geldi.
• Tırnak içinde olmayan alıntı cümlelerden sonra konur. zarf-fiil
X Örnekler \ Topu onun kafasına isabet ettirince , güle güle yere
\ Aramalarıma neden cevap vermiyorsun, dedi. yığıldı. zarf-fiil zarf-fiil
\ Bana kırk gün bir ölü bekleyeceksin ondan sonra muradına ŗ NOT
ereceksin, dedi. ¡ Metin içinde zarf-fiil eki almış tek sözcük varsa o
sözcükten sonra virgül konmaz.
• Konuşma çizgisinden sonraki alıntı cümlelerinin bitimine X Örnekler
konur. \ Sultan Mehmet'in hocasıyken çokça icraatta
X Örnekler zarf-fiil
\ — Nalan’la görüşmüyor musun, diye sordu.
bulunmuştu.
\ Gözlerini yüzüme çevirdi: \ Kral hamamdan çıkınca bedeninde hiç cüzam
— Doktor olacağım ağabey, dedi. zarf-fiil
kalmadığını fark etmiş.
Türk Dili ve Edebiyatı 131