Page 10 - 8. SINIF TÜRKÇE DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 4 SÖz grUPlarınDa anlam

5 Atasözleri bir ulusun ortak düşünce, inanış ve tutumuyla 7 Ikileme, anlatım gücünü artırmak, anlamı pekiştirmek,
belirmiş kalıp ifadelerin önemli bir bölümünü oluşturan kavramı zenginleştirmek amacıyla, aynı sözcüğün tek-
sözlerdir. (I) Belli bir kalıp içinde belli sözcüklerle söyle- rar edilmesi veya anlamları birbirine yakın yahut karşıt
nen atasözleri ataların uzun yıllara dayanan deneyimle- olan ya da sesleri birbirini andıran iki sözcüğün yan yana
riyle oluşmuş bilgiyi kalıp bir ifade ile öğüt olarak kural- kullanılmasıdır. Daha kısa bir tanımla, aralarında anlam
laştıran sözlerdir. (II) Ele aldıkları konular bakımından ya da ses yönünden benzerliklerin olduğu aynı cinsten
çok çeşitlilik gösteren atasözleri toplumsal değerlerden veya gruptan en az iki kelimenin tekrarlanmasıyla oluşan
bağımsız değildir. (III) Atasözlerinde dostluk, iyilik, sabır, sözcük gruplarına ikileme denilmektedir.
sebat, azim, bağışlama, fedakârlık, aşk, sevgi, ihtiyat, Bu parçanın yazılma amacı aşağıdakilerden hangi-
başkalarını düşünmek, hayata bağlılık gibi konular yücel- sidir?
tilirken cimrilik, yalancılık, suçu kabul etmemek, eleştiriye
tahammülsüzlük, ihtiyatsızlık, öfke, nankörlük gibi konular A) Sözcük gruplarının türlerini ve kavramsal karşılıkla-
yerilmiştir. (IV) Toplum yaşamını oluşturan ögeler, kader rını belirtmek
düşüncesi, Allah anlayışı, eğitim, ekonomi gibi çok geniş B) Ikilemelerin anlama katkısını örneklerle pekiştirmek
bir alan atasözlerinin konusudur. C) Ikileme kavramının zihinde belli bir çağrışım yarat-
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense numaralan- ması için temel özelliklerini açıklamak
mış cümlelerden hangisi ikinci paragrafın başlangıcı D) Oluşumları yönünden ikilemelerin türleri hakkında
olur? bilgi vermek
A) I B) II C) III D) IV

6 Genellikle kim tarafından söylendiği bilinen ve aydınlar
arasında yaygın olan geniş anlamlı kısa sözlere özde-
yiş denir. Özdeyişler kişisel ürünlerdir ve ulusal nitelik
taşımazlar. Atasözleri ise ulusal ürünlerdir. Özdeyişlerle
atasözleri, anlamlarındaki yoğunluk ve söylenişlerin-
deki kısalık bakımından birbirine benzemektedir. Amaç
yönünden de bu iki tür söylenilmek istenileni kısa ve 8 (I) Kalıplaşmış söz gruplarının (atasözleri, deyimler, ikile-
özlü biçimde belirtmektedir. Her iki türde de etkileyici meler) dışında kalan, çeşitli ekler veya bağlaçlarla bağ-
ve sanatlı bir anlatım kullanılmaktadır. Özdeyişlerin ata- lanan, az sözle çok şey anlatan söz gruplarına kalıplaş-
sözlerinden ayrılan yönü, kişisel yaratı ürünü olmalarıdır. mamış söz grupları denir. (II) Kalıplaşmamış söz grupları,
Çeşitli görüşlere göre özdeyişlerin söyleyenleri unutul- sorularda genellikle altı çizili ifadeler olarak belirtilir. (III)
muş olanlar zamanla atasözü değeri kazanmıştır. Her iki Bu soru kalıplarında söz grubunun olduğu cümle veya
tür arasındaki fark ise atasözlerinin söyleyeni belli olma- metin anlaşılır bir şekilde okunmalı ve anlatılan konu iyice
yıp özdeyişlerin söyleyeninin belli olmasıdır. kavranmalıdır. (IV) Daha sonra da söz grubunun anlama
olan katkısı tespit edilmelidir.
Parçaya göre aşağıdakilerden hangisi atasözlerinin
özdeyişlerinden farklı olduğunu göstermektedir? Parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinden
sonra “Tek bir anlam bildirmeyen bu ifadelerin kullanıma
A) Millî nitelikli söz grupları olmaları bağlı kazandıkları anlam, okuduğunu anlama düzeyini
B) Sanatlı bir anlatımın tercih edilmesi ölçmeye yönelik sorularda sıklıkla sorulur.” cümlesi geti-
C) Söyleyenlerinin belli olması rilirse parçanın anlam akışı bozulmaz?
D) Derin anlam ve kısa anlatımla oluşturulmaları A) I B) II C) III D) IV

10 markaj Yayınları / 8. Sınıf türkçe
MARKAJ YAYINLARI