Page 15 - 8. SINIF TÜRKÇE DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

DUYgU Belirten iFaDeler PARAGRAF TESTİ 7

1 Bir kişinin herhangi bir olaydan veya yapmadığı bir işten 3 Insanların çoğu zaman kaçınmamızı öğütlediği bir duygu
dolayı duyduğu üzüntüyü anlatan cümlelere hayıflanma vardır: ön yargı. Çoğu kişi belki de zaman karşısındaki
cümleleri denir. Yapılan bir hata veya yanlış sonucunda bekleme süresini azaltmak amacıyla ortaya çıkan bir
duyulan üzüntüyü belirten cümlelere de pişmanlık cüm- acelecilikle olayların, durumların sonuçlarını henüz onlar
leleri denir. Bu iki cümle türü çokça karıştırılmaktadır. sonuçlanmadan tahmin eder. Bu yalnızca olay ve durum-
Hayıflanma cümleleri ile pişmanlık cümleleri arasındaki lar için değil, kişiler için de geçerlidir. Üstelik ön yargı
fark şu şekilde ayırt edilebilir: Hayıflanma cümlelerinde bazen kişinin kendisine dönük de olabilir. Örneğin erkek
yapılmayan bir işten dolayı duyulan üzüntü anlatılırken bir yazarın asla kadın diyaloglarını başaramayacağını
pişmanlık cümlelerinde yapılan bir işten dolayı duyulan düşünüyor olması, kendisine dair ön yargılı bir tutumdur.
üzüntü söz konusudur. Kısacası, ön yargı cümlelerinde eylem henüz sonuç-
lanmadan o eylemin nasıl sonuçlanacağına dair fikir
Parçaya göre;
yürütülür. Bir kimseyle ilgili ön yargılarda bulunulurken
I. Hem pişmanlık hem de hayıflanma cümlelerinde kişi- genellikle o kişiye dair geçmişe dayanan bazı yaşanmış-
nin karşıdakine kırıldığını belli etme anlamı vardır. lıklardan yola çıkılarak olumlu ya da olumsuz bazı düşün-
II. Sınava vaktinde çalışmayıp da düşük alan birinin celer dile getirilir.
üzüntüsü pişmanlıktır. Yukarıdaki parçaya göre aşağıdakilerden hangisi ön
III. Hayatını güzelleştirebilecek birçok fırsatı kaçırdığını yargının tanımıdır?
fark eden birinin üzüntüsü hayıflanmadır.
A) Bir olay, durum ya da kişi üzerine önceki yaşanmış-
IV. Hem hayıflanma hem de pişmanlık cümlelerinde kişi lıklara dayanılarak sonuçlanmamış bir durumun ke-
geçmişteki olaylardan dolayı üzülür. sinlikle olumsuz sonuçlanacağını belirtmektir.
numaralandırılmış yargılardan hangileri doğrudur? B) Bir kimse veya bir şeyle ilgili olarak belirli şart, olay
ve görüntülere dayanılarak önceden edinilmiş olumlu
A) I ve II B) I ve III
veya olumsuz yargı ve peşin hükümlerdir.
C) II ve IV D) III ve IV
C) Kişinin kendi hayatına yönelik olumlu ya da olumsuz
ön görülerde, tahminlerde bulunmasıdır.
D) Acelecilik nedeniyle farklı sonuçları olabilecek bir
olayın seyrini istendik yönde değiştirme çabasıdır.
2 Dilimizde yer alan şaşırma kelimesi, gerek günlük hayatta
gerekse sosyal medyada kullanılan sözcüklerden birisi
olarak öne çıkmaktadır. Türk Dil Kurumuna göre çeşitli
anlamları olan şaşırma kelimesi “Ne yapmak gerektiğini
bilememek, nasıl davranacağını kestirememek, içinden
çıkamamak” anlamlarına gelmektedir. Beklenmeyen bir
durum karşısında ne yapacağını, nasıl davranacağını bile-
meme, hayrete düşme anlamı taşıyan cümlelere de şaşırma
cümleleri denir. 4 Bir şeyin iyi ya da güzel olduğunu, hoşa gittiğini, takdir
gördüğünü dile getirmektir beğenme. Bu beğeni; var-
I. “Şaşırma” sözcüğünün yaygın kullanıldığı dil alanla-
rına lık, durum, davranış, eşya vb. şeyler için olabilir. “Iyi” ve
“güzel” sözcükleri beğeni cümleleri içerisinde çok fazla
II. Kelimenin tahmin edilememiş durumların gerçekleş- yer alır. Beğeni cümleleri kişiden kişiye değişen duygu
mesiyle ortaya çıkan duyguyu ifade ederken kullanıl- ve düşünceleri yani öznel yargıları içerir. Örneğin “Yaza-
dığına rın son romanı kusursuz bir dille yazılmış.” cümlesindeki
III. Türk Dil Kurumunun ülkemizde dil ile ilgili çalışmaları “kusursuz” sözcüğü, öznel bir yargıdır ve bahsedilen
yürüten kurum olduğuna yazar ve romanı ile ilgili beğeni ifade etmektedir.
IV. Kelimenin birden fazla anlamı olduğuna Yukarıdaki parçaya göre “beğeni cümleleri” aşağıdaki

Bu parçada yukarıdakilerden hangilerine değinildiği kavramlardan hangisiyle ilişkili değildir?
söylenemez? A) Aşağı görme B) Takdir etme

A) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve III D) I ve IV C) Iyi bulma D) Öznellik

markaj Yayınları / 8. Sınıf türkçe 15
MARKAJ YAYINLARI