Page 6 - 8. SINIF TÜRKÇE DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 2 SÖzcÜkler araSı anlam iliŞkiSi

6 Beş duyu organımızla algılayamadığımız ancak var 8 (I) Bir kelime, birden çok türde varlığı veya kavramı karşı-
olduklarını düşünce yoluyla kabul edip inandığımız layacak bir anlama sahipse buna “genel anlamlı” kelime;
kavramlar vardır: sevgi, akıl, üzüntü, düşünce, cesaret, yalnızca bir türde varlığı veya kavramı karşılayacak bir
neşe… Bunlara soyut kavramlar denir. Bu tür kavram- anlamı var ise de buna “özel anlamlı” kelime denir. (II)
ları yansıtan sözcüklere ise soyut anlamlı sözcükler adı Daha iyi bir tanımla; sözcüğün bir türün tamamı için
verilir. Soyut kavramlar ancak dil sayesinde var olan, dil kullanılmasına “genel anlam”, o türün sadece bir ya da
vasıtasıyla başkalarına aktarılan kavramlardır. Bu bakım- birkaç örneğine işaret edecek şekilde kullanılmasına da
dan bunlar söylendiğinde zihnimizde belli bir görüntü ve “özel anlam” denir. (III) Örneğin “evren” çok kapsamlı bir
tasarım oluşmaz. kelimedir çünkü bütün gök varlıklarını kapsar. “Galaksi”
ise evrenden daha özel bir kelimedir çünkü o evrenin bir
Parçada soyut kavramların varlığı aşağıdakilerden
hangisine bağlanmıştır? parçasıdır ve milyonlarca gezegeni kapsar. (IV) “Dünya”
galaksinin bir parçasıdır ve ondan daha özel anlamlı bir
A) Dil B) Kültür C) Akıl D) Zihin varlığı ifade eder. “Türkiye” dünyadaki ülkelerden biri
olduğu için, dünyaya göre daha özel anlamlıdır.

Bu metinde numaralanmış boşlukların hangisine
“Tanımlardan anlaşılacağı üzere, bir kelimenin kapsamı
daraldıkça özel anlamlı, kapsamı genişledikçe genel
anlamlı olur.” cümlesi getirilirse metindeki düşünce
akışı bozulmaz?

A) I B) II C) III D) IV

9 Ölçülebilen, sayılabilen, miktarı tespit edilebilen, azlığı ya
7 Anlam bakımından birbirine çok yakın olan, çoğu zaman da çokluğu belirlenebilen sözcüklere nicel anlamlı söz-
birbirinin yerine kullanılan sözcüklerdir. Yakın anlamlı cükler denir. Örneğin iri taş, büyük halı, iki top ifadelerin-
sözcükler arasındaki anlam farklılığı, sözcüğün kullanıl- deki ilk sözcükler nicelik bildirir. “Kötü gün, mutlu adam,
dığı bağlama göre belirlenebilir. Sözcüğün, kullanıldığı neşeli insan, garip davranış” ifadelerindeki ilk sözcükler
cümlede kazandığı anlam esas alınır. Söylemek-anlat- ise ölçülemeyen, sayılamayan, durum veya vasıf bildi-
mak, göndermek-yollamak, anlayışlı-düşünceli, sevgi-ilgi, ren özellikte olduklarından nitel anlamlı sözcükler olarak
çevirmek-döndürmek bunlardan bazılarıdır. adlandırılır.

Parçaya göre yakın anlamlı sözcüklerle ilgili aşağı- Bu parçaya göre aşağıdaki işaretlemelerden hangi-
dakilerden hangisi doğrudur? leri doğrudur?

A) Sözcüklerin yakın anlamlı olarak nitelenmesi için Nicel Nitel Nitel Nicel
sözlükte aynı kavramı karşılamaları gerekir. sözcükler sözcükler sözcükler sözcükler
B) Her sözcüğün cümledeki anlamına göre bir ya da bir- durum miktar özellik ölçülebilir.
çok yakın anlamlısı bulunur. bildirir. bildirir. bildirir.
A)  
C) Yakın anlamlı sözcükler arasında mutlaka az da olsa
anlam farklılığı vardır. B)  
C)  
D) Yakın anlamlı sözcükler, aynı dile ait olsalar da farklı
alanlarda kullanılırlar. D)  

6 markaj Yayınları / 8. Sınıf türkçe
MARKAJ YAYINLARI