Page 4 - 8. SINIF TÜRKÇE DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 1 çok anlamlılık (gerçek, mecaz, terim anlam)

5 Bir sözcüğün herkesçe bilinen ilk anlamına gerçek 6 Dilin en küçük birimi sestir. Her ses, bir harfe karşılık
(temel) anlam denir. Sözcüğün temel anlamı, “akla gelen gelir ve Türk alfabesinde 29 harf vardır. Harfler tek baş-
ilk anlamı”dır. Bu anlam genellikle sözlüklerin ilk sırasın- larına bir anlam ifade etmez, bu yapılar birleşerek anlamlı
daki anlamdır. Temel anlam, günlük hayatta ve bilimsel yapılar olan kelimeleri oluşturur. Kelimelerin bir araya gel-
metinlerde sıklıkla kullanılır. Sözcüğün kendi anlamının mesiyle cümleler, cümlelerin bir araya gelmesiyle parag-
tamamen dışında, bambaşka bir anlamda kullanılmasına raflar ve paragrafların bir araya gelmesiyle de metinler
ise mecaz anlam denir. Mecaz anlamdan söz edebilmek oluşmaktadır. Okuduğumuz ve dinlediğimiz metinleri
için kelimenin gerçek anlamıyla bir ilgisinin kalmaması doğru anlayabilmenin yolu, o metni oluşturan unsurları
gerekir. Genellikle sanatsal kaygılarla mecaz anlamlar doğru anlamaktan geçer. Bu nedenle sözcüklerin cüm-
kullanılır. Yoruma açık görüldüğünden bilimsel nitelikli ledeki kullanımından yola çıkarak onları anlamlandırmak,
metinlerde mecaz anlam pek tercih edilmez. cümleleri anlamanın; cümlelerin bir araya geliş özellikle-
rini göz önüne alarak yargıları anlamlandırmak da parçayı
Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine cevap ola- anlamanın koşuludur.
rak yazılmıştır?
Bu parçaya göre;
A) Kelimeler kullanım alanlarına göre nasıl sınıflandırı- I. Dilin anlamlı en küçük yapısı kelimedir.
lır? II. Bir metni anlamanın ilk koşulu o metni oluşturan cüm-

B) Gerçek ve mecaz anlamın benzerlikleri ve farkları leleri doğru anlamaktır.
nelerdir? III. Kelimelerin oluşturduğu bütünün doğru anlaşılması,
C) Bilimsel metinlerde ve günlük hayatta en sık kullanı- ancak kelimelerin ses değerlerini bilmekle mümkün olur.
lan anlam özelliği nedir? IV. Kelimelerin anlamları en iyi, kullanıldıkları cümlede
D) Gerçek ve mecaz anlamın ayırt edici özellikleri ne- anlaşılır.
lerdir? yukarıdaki çıkarımlardan hangileri doğrudur?
A) I ve II B) I ve IV
C) II ve III D) III ve IV

7 I. METIN II. METIN

Beş duyumuzdan herhangi biriyle algılayamadığımız
Beş duyumuzdan herhangi biriyle algılayabildiğimiz
ancak var olduklarını akıl, inanç ve sezgilerimizle
kavram ve varlıkları karşılayan sözcükler somut anlamlı
sözcüklerdir. Bir sözcüğün somut anlamlı olması; onun kabul ettiğimiz kavram ve varlıkları karşılayan söz-
cükler soyut anlamlı sözcüklerdir. Bir sözcüğün soyut
görülebilecek, tadılabilecek, koklanabilecek, işitilebile-
cek ya da dokunulabilecek nitelikte olduğu anlamına anlamlı olması için bahsedilen kavramın evrende sabit
bir görünümünün veya yerinin olmaması gerekir. Örne-
gelir. Örneğin “rüzgâr” tene değmesiyle hissedildiğin-
den, “ekşi” dil ile tadı alınabildiğinden somut anlamlı ğin “rüya” ifadesi elle tutulamayan, gözle görülemeyen,
uyku hâlinde zihnimizde oluşan düşünceleri karşıladı-
sözcüklerdir.
ğından soyut anlamlıdır.

Yukarıdaki parçalarla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) I. metinde düşünceyi geliştirmek için duyulardan yararlanılmışken II. metinde böyle bir kullanım yoktur.
B) Iki metinde birbirine zıt kavramlar açıklanmıştır.
C) Her iki metinde de örneklendirmeden yararlanılmıştır.
D) II. metinde gereklilik anlamlı cümleye, I. metinde birden fazla tanıma yer verilmiştir.

4 markaj Yayınları / 8. Sınıf türkçe
MARKAJ YAYINLARI