Page 58 - 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Özetli Lezzetli Soru Bankası

58 [ HALK ŞİİRİ / ÂŞIK TARZI HALK ŞİİRİ ]
6 Âşık şiirlerinde son dörtlük ya da bentte 9 Âşık tarzı halk şiirinin İslamiyet öncesi
şiiri söyleyenin adına veya şiirde kullandığı Türk şiiriyle benzer yönleri arasında;
takma ada yer verilir, dolayısıyla bu ürünün I. Dörtlük nazım biriminin kullanılması
kime ait olduğu kayda geçirilmiş olur.
II. Şiirlerin ezgili olması
Âşık tarzı şiirlerin son dörtlüğünde adı-
na veya takma adına yer verme aşağıda- III. Hece ölçüsünün kullanılması
kilerden hangisiyle adlandırılır? IV. Şiirleri çeşitli defterlere kaydetme
A) Mahlas B) Mazmun C) Tapşırma hangileri gösterilebilir?
D) Cönk E) Divançe
EDİTÖR YAYINEVİ
A) I ve II B) II ve III C) II ve IV
D) I, II ve III E) II, III ve IV

10 Dinleyin ağalar medhin eyleyim
7 Halk şiirinin en uzun nazım biçimidir. 100 Elma yanaklımın kara kaşlımın
dörtlüğe kadar olanları vardır. Genellikle O gül yüzlerine kurban olayım
hecenin 11’li kalıbıyla söylenir. Savaş, dep- Dal gerdanlımın da sırma saçlımın
rem, yangın, salgın hastalık, eşkıya ve ünlü
kişilerin serüvenleri gibi konular işlenir. Yukarıdaki dörtlüğün nazım türü aşağı-
dakilerden hangisi olabilir?
Bu parçada sözü edilen nazım biçimi
aşağıdakilerden hangisidir? A) Ağıt B) Varsağı C) Güzelleme
D) Koçaklama E) Taşlama
A) Mâni B) Semai C) İlahi
D) Destan E) Varsağı

11 Âşık tarzı halk edebiyatının en güçlü şairle-
rindendir. Şiirlerinin tamamında hece ölçü-
sünü kullanmıştır. Diyar diyar dolaşmış, gü-
zelleme ve semai türünde şiirler yazmıştır.
8 Aşağıdakilerden hangisi halk şairi olan Yukarıda verilen özellikler aşağıdakiler-
âşıkların özelliklerinden biri değildir? den hangisine aittir?
A) Hece ölçüsünü kullanmaları A) Kaygusuz Abdal
B) Beyitler hâlinde şiir yazmaları B) Dadaloğlu
C) Saz eşliğinde şiir söylemeleri C) Yunus Emre
D) Usta - çırak ilişkisi ile yetişmeleri D) Pir Sultan Abdal
E) Halkın konuştuğu dili kullanmaları E) Karacaoğlan

y Dörtlükler hâlinde yazılan koşmalarda dörtlük sayısı üç ila y Koşmanın son dörtlüğünde şairin mahlasına yer verilir.
beş arasında değişir. Âşığın son dörtlükte mahlasına yer vermesi “tapşırma” ola-
rak adlandırılır.
y Koşmalarda genellikle aşk, doğa, yiğitlik, sosyal eleştiri, öz- Koşmalar konularına göre şu türlere ayrılır:
lem, acı gibi konular ele alınır. Güzelleme: Aşk, hasret, ayrılık, doğa sevgisi gibi lirik konu-
y İlk dörtlüğün kafiye örgüsü xaxa ya da aaab biçiminde olur. ları işleyen koşmalardır. Âşık şiirindeki en önemli temsilcisi
Diğer dörtlüklerin ilk üç dizesi kendi arasında kafiyelenir, dör- Karacaoğlan’dır.
düncü dize birinci dörtlüğün son dizesiyle kafiyelenir. (cccb, Taşlama: Bir kişi, olay ya da durumu eleştiren koşmalardır. Taş-
dddb…) lama türünün divan şiirindeki karşılığı hicivdir.