Page 56 - 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Özetli Lezzetli Soru Bankası

56 [ HALK ŞİİRİ / ANONİM HALK ŞİİRİ ]
13 İncecikten bir kar yağar, 15 • İlk dizesi yedi heceden daha az olan
Tozar Elif Elif diye... mânilere .......………….. mâni denir.
Deli gönül abdal olmuş,
Gezer Elif Elif diye... • Düz mâninin sonuna anlamı tamam-
lamak ve pekiştirmek için iki dize
Yukarıdaki şiirde; daha eklenerek oluşturulan mânilere
I. Tekrir III. Teşhis ……………….......... mâni denir.
• Mâninin ilk dizesinin yedi veya sekiz
II. Telmih IV. Tezat
heceye tamamlanarak söylenmesine
sanatlarından hangileri kullanılmıştır? ........…………………… mâni denir.
EDİTÖR YAYINEVİ
A) I ve II B) II ve III C) I ve III Mânilerle ilgili yukarıda verilen ifadeler-
de boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağı-
D) I, II ve III E) I, II ve IV
dakilerden hangileri getirilmelidir?
A) kesik - yedekli (artık) - doldurma kesik
B) kesik - doldurma kesik - yedekli (artık)
C) yedekli (artık) - kesik - doldurma kesik
14 Aşağıdakilerden hangisi anonim halk
edebiyatı ürünlerinden değildir? D) doldurma kesik - yedekli (artık) - kesik
E) yedekli (artık) - doldurma kesik - kesik
A) Ninni B) Türkü C) Ağıt
D) Koşma E) Mâni

16 I. Adilem sen nâ-çarsın II. Ağam derim nâ-çarım
İnci mercan saçarsın İnci mercan saçarım
Dünya deniz olanda Dünya deniz olunca
Gülüm nere kaçarsın Ben kuş olup uçarım
Yukarıda verilen dörtlüklerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Karşılıklı konuşma havası hakimdir.
B) İmgeler kullanılarak anlam zenginleştirilmiştir.
C) Ahenk unsurlarından yararlanılmıştır.
D) Edebi söylem vardır.
E) Bir olayı yansıtmaktadır.

Ninni: Anonim halk edebiyatı türlerinden olan ninniler çocukla- y Türkülerde her dörtlüğün sonunda “kavuştak” ya da “bağla-
rın dinlenmelerini ve uyumalarını sağlamak amacıyla anneler ma” adı verilen nakarat bölümleri yer alır. Türkülerin üçüncü
tarafından özel bir makamla söylenen türkülerdir. Tek dörtlükten dizesine meyan/miyan adı verilir.
oluşabileceği gibi birden fazla dörtlükten de oluşabilir. y Ezgilerine ve konularına göre çeşitli şekilde adlandırılır.
y Türküler aaab, cccb, dddb şeklinde kafiyelenir.
Türkü: Çoğu zaman ilk söyleyeni unutulmuş, zaman içinde çe- y Genellikle hece ölçüsünün 7, 8 ve 11’li kalıpları kullanılır.
şitli eklemeler ve çıkarmalarla değişikliklere uğramış, ezgili bir y İlk söyleyeni belli olan türküler de vardır.
şekilde söylenen şiirlerdir.
Ağıt: Bir kimsenin ölümü üzerine duyulan acıları anlatmak ama-
cıyla söylenen; cenaze olan evlerde, matem toplantılarında
okunan ve üzüntü dile getiren şiirlerdir. Ağıtların çoğu 11’li hece
Türkülerin şekil ve içerik özellikleri şunlardır:
y Türkülerde hem bireysel hem toplumsal konular işlenebilir. ölçüsüyle söylenir.