Page 61 - 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Özetli Lezzetli Soru Bankası

[ HALK ŞİİRİ / ÂŞIK TARZI HALK ŞİİRİ ] 61

20 21 En az iki âşığın belli kurallar çerçevesinde,
herhangi bir hazırlık yapmadan karşılıklı
şiir söyleyerek ustalıklarını öne çıkardıkla-
rı âşıklık geleneği atışmadır. Bu gelenek,
aşıkların birbirlerine sazda ve sözde yen-
mek için şiir söyleme yarışına girmeleri
şeklinde de tanımlanabilir.
Buna göre aşağıdaki dörtlüklerden han-
gisinin bir âşık atışmasından alındığı
söylenemez?
EDİTÖR YAYINEVİ
Aşağıdaki manilerden hangisi konu ba- A) Âşıklar sık dokur, ince eğinir
kımından verilen görselle uyuşmakta- Bazı efkârlanır çalar çağırır
dır?
Bazı suskun gezer bazı bağırır
A) A benim biriciğim Bazı yiğitlenir narası vardır.
Yanıyor yüreciğim
Eğer sana varmazsam B) Düşün de cevap ver inceden ince
Vallahi öleceğim Varlık yokluk her şey ilim mi sence
B) Ahırda kara dana Diyorsun ki bunlar akıl düşünce
Sinek düştü ayrana Keramet mücizad neden var oldu
Gelini karı eden
Kaynanadır kaynana C) Önce parlak ziyası söndü
Hep müminler ona yüzünü döndü
C) Yara sızlar Nerden geldi Kabetullah’a kendü
Ok değmiş yara sızlar
Yaralının hâlinden Hacer’ül esvedün taşını söyle
Ne bilsin yarasızlar
D) Bir sualim vardır Âşık İmamî
D) Yaradan Kutsal kitabımın başını söyle
Tabip anlar yaradan İnan ki sözlerim gayet samimi
Cümlenin ver muradın Doluya dokunma boşuna söyle
Benim de ver Yaradan
E) Siz geniş zamanlar umuyordunuz
E) Kaynanam kara kazık
Gelen geline yazık Çirkindi dar vakitlerde bir sevgiyi söy-
Kaynanamın gözüne lemek
İki çatal bi kazık Yılların telaşlarda bu kadar çabuk
Geçeceği aklınıza gelmezdi

Destan: Halk şiirinin en uzun nazım biçimi olan destanlarda, y Destanlar genellikle hece ölçüsünün 11’li kalıbıyla yazılır. 8’li
dörtlük sayısının zaman zaman 100’e ulaştığı görülür. Destan- heceyle yazılan destanlar da vardır.
larda savaş, deprem, yangın, salgın hastalık ve ünlü kişilerin y Diğer nazım şekillerinden farklı olarak destanlarda bir duygu
serüvenleri gibi konular işlenir. Bu konuların yanında, mizahi ya değil olay anlatılır.
da kişisel konuları yansıtan destanlar da vardır.
y Kafiye örgüsü koşmayla aynıdır.
Destanların şekil ve içerik özellikleri şunlardır: y Toplumsal konuları yansıtabileceği gibi bireysel konuları da
y Destanlar kendine özgü bir ezgiyle söylenir. yansıtabilir.